aloqalarning kuchayishiga sezilarli ta‟sir
ko„rsatdi. Bu davrda ma‟naviyatda
hurfikrlilik,
har qanday bilim, ilm-fanga hurmat, diniy
oqimlar erkinligi ustivorlik qilgan.
Diniy va
dunyoviy ilmlar o„zaro uzviy bog„liq holda
rivoj topib bordi. Qadimgi Yunon,
Hind va
boshqa yurtlar an‟analaridan, bilim
manbalaridan ham keng ijodiy foydalanildi. X
asrning ikkinchi yarmi va XI asr boshlarida
Xorazmda
vujudga kelib keng faoliyat
ko„rsatgan mashhur Ma‟mun akademiyasi ilm-
fan ravnaqiga ijobiy ta‟sir etdi.
Muhammad al-Xorazmiy, Abu Rayhon
Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Nasr Mansur
ibn Iroq singari ilm peshvolari ham dastlab shu
fan maskanida ulg„ayib,
kamolot bosqichiga
ko„tarilganlar.
IX-XII asrlarda Movarounnahrda ilm-fan
yuksaldi, hozirgi zamon fanining ko„plab
tarmoqlari va yo„nalishlariga chinakam
poydevor yaratildi.
Xususan matematika,
algebra, astronomiya, tibbiyot, geologiya,
geodeziya, jug„rofiya, falsafa singari dunyoviy
fanlarning tamal toshi tom ma‟noda shu
davrda
qo„yildi.
Jahon fani va
tsivilizatsiyasiga
hissa qo„shgan
buyuk
allomalarimiz
Muhammad
Muso al-
Xorazmiy (783-
850)
Ahmad al-
Marvoziy (780-
880) Ahmad al-
Farg„oniy (797-
865)
Abu Nasr
Forobiy (873-950)
Abu Bakr
Muhammad
Narshahiy (899-
959)
Abu Abdulloh
