8- mavzu. Davlat budjeti, soliqlar va davlat qarzi reja

8.2-jadval 
O‘zbekiston Respublikasida soliqlar tizimi tarkibi 
Umumdavlat soliqlari. 
Mahalliy soliqlar va yig‘imlar 
1. 
Yuridik 
shaxslar 
daromadiga 
(foydasiga) soliq. 
2. Jismoniy shaxslar daromadiga soliq. 
3. Qo‗shilgan qiymat solig‗i. 
4. Aksiz solig‗i. 
5. Yer osti boyliklaridan foydalanish 
solig‗i. 
6. Suv resurslaridan foydalanganlik 
uchun soliq. 
7. Bojxona boji. 
8. Davlat boji. 
9. Boshqa Boshqa to‗lovlar. 
1. Mol-mulk solig‗i. 
2. Yer solig‗i. 
3. Yagona soliq. 
4. 
Jismoniy 
shaxslardan 
transport 
vositalariga benzin, dizel yoqilg‘isi va 
suyultirilgan gaz ishlatganlik uchun 
olinadigan soliq 
5. Boshqa to‗lovlar.
Soliqlarni ob‘ekti va iqtisodiy mohiyati bo‗yicha guruhlanadi. Soliqlarni 
guruhlash iqtisodiyotga ijobiy va salbiy ta‘sirlarni o‗rganishning ilmiy va amaliy 
uslubidir.
Soliqlar soliqqa tortish ob‘ektiga karab to‗rt guruhga bulinadi: 
-oborotdan olinadigan soliqlar;
-daromaddan olinadigan soliqlar;
-mol-mulk kiymatidan olinadigan soliqlar;
-yer maydoniga qarab olinadigan soliqlar. 
Oborotdan olinadigan soliqlarga qo‘shilgan qiymat solig‗i, aksiz solig‗i, bojxona 
va yer osti boyliklari kiymatidan olinadigan soliqlar kiradi. Lekin oborot (aylanma) 
tushunchasi bizning qonunchiligimiz bo‗yicha ilgaridek mahsulot realizatsiyasi 
oborotidan emas, balki maxsulotlarni yuklab yuborgan kiymat bilan ulchanadi Yalpi 
tushumdan olinadigan yagona soliq ham oborotdan olinadigan soliqlarga kiradi.
Daromaddan 
olinadigan 
soliqlarga 
huquqiy 
shaxslarning 
daromadiga 
(foydasiga), 
jismoniy 
shaxslarning 
daromadiga 
solinadigan 
soliq, 
savdo 
tashkilotlarining yalpi daromadidan soliqlar i kiradi. Bu guruh soliqlarga ijtimoiy 
infratuzilmani rivojlantirish solig‗i ham kiradi. 
Mol-mulk qiymatidan olinadigan soliqlarga mol-mulk solig‗i, ekologiya, 
avtomobil mashinalarini qayta sotish solig‗i va boshqalar kiradi. 
Yer maydonlaridan olinadigan soliqlarga qishlok xo‗jalik tovar ishlab 
chikaruvchilarning yagona yer solig‗i va yuridik (noqishloqxo‗jalik) va jismoniy 
shaaxslarning yer soliqlari kiradi.
Iqtisodiy mohiyatiga karab soliqlar egri va to‗g‗ri soliqlarga yoki bevosita va 
bilvosta bulinadi.