8- mavzu. Davlat budjeti, soliqlar va davlat qarzi reja

8.2. Davlat budjeti xarajatlari. 
Davlat budjeti xarajatlari davlatning ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining moddiy 
mazmunini aks ettiradi. O‗zbekiston Respulikasi davlat budjeti xarajatlarining 
keyingi yillardagi tarkibiy tahlillari ko‗rsatadiki, xarajatlar nominal mazmunda 
(mutlaq ko‗rsatkichlarida) ortib borayotganligi kuzatishimiz mumkin. Lekin, uning 
yalpi ichki mahsulotga nisbatan salmog‗ining kamayib borish tendensiyasi 
kuzatilmoqda.
Shu bilan bir qatorda davlat budjeti xarajatlari tarkibida ijtimoiy soha va aholini 
ijtimoiy himoyalash xarajatlarining izchil ravishda ortib borayotganligi davlatimiz 
tomonidan kuchli ijtimoiy siyosatning moliyaviy asoslarini shakllantirilayotganligini 
kuzatishimiz mumkin. Buni quyidagi jadval ma‘lumotlaridan ko‗rishimiz mumkin.
8.1-jadval 
Davlat budjeti xarajatlari (YaIM ga nisbatan % da)
1
 
Ko‘rsatkichlar 
2010 
2011 
2012 
2013 
2014 
2015 
2016 
2017 
2018 
Davlat 
budjeti 
xarajatlari, jami 
21,7 
21,5 
21,6 
21,7 
21,7 
20,5 
20,5 
19,8 
19,6 
Ijtimoiy soha va 
aholini 
ijtimoiy 
qo‗llab-quvatlash 
xarajatlari 
12,7 
12,5 
12,7 
12,7 
12,8 
12,1 
12,1 
10,9 
10,5 
Iqtisodiyot 
xarajatlari 
2,5 
2,5 
2,4 
2,3 
2,3 
2,2 
2,2 
2,1 
2,1 
Markazlashgan 
investitsiyalarni 
moliyalashtirish 
1,4 
1,4 
1,2 
1,2 
1,1 
1,0 
1,1 
1,3 
1,3 
Davlat 
hokimiyati 
va 
boshqaruvi 
organlari, 
sud 
organlari xarajatlari 
0,8 
0,8 
0,9 
1,0 
1,0 
0,9 
0,9 
0,8 
0,8 
Boshqa xarajatlar 
4,4 
4,3 
4,4 
4,5 
4,5 
4,3 
4,3 
4,7 
4,9 
 
2010-2018 yillardagi davlat moliyasi tizimi barqarorligini ta‘minlash bo‗yicha 
islohotlardagi muhim qadamlardan biri bu bir nafar o‗quvchiga (tarbiyalanuvchiga) 
xarajatlarning bazaviy me‘yorlaridan kelib chiqqan holda maktabgacha tarbiya 
bolalari muassasalari, umumta‘lim maktablari, akademik litseylar va kasb-hunar 
kollejlarining budjetini rejalashtirish va xarajatlarini moliyalashtirish tartibini joriy 
etilganligi va 2010 yildan boshlab ushbu tartibni respublikaning barcha hududlaridagi 
mazkur muassasalarga tatbiq etilgani hisoblanadi. Natijaga yo‗naltirilgan 
budjetlashtirishning ushbu elementi budjet muassasalarining moliyaviy mustaqilligini 
1
O‗zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi ma‘lumotlari 

---

3 
oshirilishini ta‘minlab xarajatlarning manzilli va maqsadli sarflanishi uchun sharoit 
yaratilishiga olib kelmoqda. Ushbu islohotlarning samarali natijalariga erishishda 
davlat budjeti xarajatlarining hissasi yuqori bo‗lmoqda.
Davlat budjeti ijrosining g‗aznachilik tizimini joriy etilishi natijasida keyingi 
yillarda davlat budjeti pofitsit bilan ijro etilmoqda. Bunda rejalashtirilgan budjet 
xarajatlarini manzilli va maqsadli sarflanishini ta‘minlanishi natijasida xarajatlarning 
maksimal iqtisod qilinishi ta‘minlanmoqda.