8- mavzu. Termodinamikaning 2-qonuni statik asoslash

Tebranma holat bo‘yicha yig‘indi.
Tebranma holat bo‘yicha yig‘indini hisoblashda tebranma energiyani asosiy holat (V=0) dan boshlab sanaladi. Bu tenglamani soddalashtiradi. Chunki, nol energiya inobatga olinmaydi (hν₀/2).
ε_teb =υhν, υ = 0,1,2,…., Shuning uchun
Bunda x = e^-hν/RT x < 1 bo‘lganda
bo‘lgani uchun

Bunda θ_υ-tebranma xarakteristik harorat.

θ_υ = hν/R = hk/R
Qandaydir tebranishning xarakteristik harorati (θ_υ) deganda tebranma kvant energiyasi RT bo‘lgan harorat tushuniladi.
Ko‘p atomli molekulalarning tebranishni normal tebranishlar yordamida aniqlash mumkin. Chiziqli bo‘lmagan N atomli molekulalar uchun 3N-6 normal tebranishlar, chiziqli molekulalar uchun 3N–5 normal tebranishlar mavjud. Garmonik tebranishlarda tebranishning holat bo‘yicha yig‘indisi ko‘p atomli molekulalar uchun quyidagi ko‘rinishda yoziladi:
q_teb = q₁q₂ …q_3N-6
Bunda har qaysi ko‘paytuvchi bitta normal tebranishga tegishli. Chunki, normal tebranishlar mustaqil bo‘lib hisoblanadi.
Elektron holat bo‘yicha yig‘indi.
Elektron holat bo‘yicha yig‘indi (q_el) da faqat yig‘indining birinchi a’zosi ko‘rib chiqiladi.
Chunki birinchi qo‘zg‘olgan daraja asosiy holatlar ((ε₁ – ε₀)>>RT) juda yuqorida joylashgan. Ammo, ba’zi molekulalar, masalan NO, NO₂,O₂ quyi elektron holatga ega bo‘ladi.
Atomlar uchun asosiy holatdagi energiya nolga tenglashtirilgan. Demak, ε₀=0 bo‘lsa, q_el = q₀ bo‘ladi.
Ikki atomli molekulalar uchun energiyaning hisoblash a molekulani atomlarga ajratish energiyasidan boshlanadi. Demak ε₀=D₀, ya’ni molekulaning atomlarga dissotsilanish energiyasiga teng. Molekulaning atomlarga dissosilanish energiyasi eksperimental usulda topiladi. Shuning uchun yuqoridagi tenglamani quyidagi ko‘rinishda ifodalash mumkin: