Guney Kafkasya Mil Bozkrlarnda Neolitik - Renkli Bir Mozaik (1)
97 Güney Kafkasya Mil Bozkırlarında Neolitik Çağ: Renkli Bir Mozaik - Barbara Helwing ve Tevekkül Aliyev olan yapılara ait olmalıdır.
MPS 4 yerleşmesinde iç içe geçmiş, eş merkezli/iç içe (konsantrik) üç, hatta olasılıkla
dört hendekten oluşan bir sistem bulunmuş ve yatay kazı tekniğiyle incelenmiştir. İçte kalan iki
hendek ile üçüncü hendeğin bir kısmı büyük ölçüde açığa çıkarılmıştır, potansiyel dördüncü bir
hendek ise kazılmamış durumdadır (Fig. 5). Açığa çıkarılan hendekler V profilli olup mevcut
yüzeyden 2,7 metre derine inmektedir ve enine duvarlarla birbirlerinden ayrılmıştır. Dolgu içinde
organik dolgu ve kültürel atık içeren kesitlerin yanı sıra temiz dolgu kesitleri de bulunmaktadır.
Her iki yerleşmedeki hendekler belirgin biçimde eş merkezli (konsantrik) planlara sa-
hiptirler ancak işlevleri halen belirsizdir. MPS 124’te dolgu sterilken MPS 4’ün en azından bazı
kısımlarında bir zamanlar organik malzeme, belki depolanan yiyecek kalıntıları ve benzeri kalın-
tılar bulunmuş olmalıdır. Söz konusu organik kalıntıların mikromorfolojik incelemesinde olası
hasır kalıntıları ve mutfak artıkları saptanmıştır,
26 ki bu da organik çökelti içeren dolgu kesitleri-
nin çeşitli miktarlarda seramik parçası ve kırık obje içermesiyle örtüşmektedir.
Hendekli bu iki yerleşme, Kafkasların güneyinde bilinen, bu nitelikteki ilk örneklerdir.
Bu keşif, kuşkusuz sistematik manyetometreli haritalandırma çalışmasının ürünüdür. Güney Kaf-
kasya’daki Neolitik yerleşmelerde doğrusal hendek sistemleri bulunan kesimler daha önce bildi-
rilmiştir;
27 Aruchlo’da, daha geç bir evrede üstlerine mesken inşa edilmeden önce birbirini kesen
ve yerleşme tabakalarına kazılmış doğrusal hendeklerin olduğu bilinmektedir.
28 Küçük ölçekte
bakıldığında, MPS 4’ün planı Doğu ve Orta Avrupa’nın Geç Neolitik ve Kalkolitik taş anıtlarına
(henge) yakın benzerlik göstermektedir.
MPS 4’te bulunan hendekler, buradaki yerleşimler dizininin yalnızca bir evresini temsil
ediyor olsa da yerleşmenin radyokarbon tarihleme ile MÖ 56. yüzyıla tarihlenmesi, bu yerleşim-
lerin birbirlerine yakın olduklarını göstermektedir. Açığa çıkarılan en eski kalıntılar, duvarları elle
şekillendirilmiş küçük kerpiç tuğlalardan yapılmış, yuvarlak bir yeraltı binasına aittir (Fig. 6).
Binanın içinde, olasılıkla Hazar kıyılarından toplanmış didacna kabuklarının işlendiği bir midye
kabuğu-boncuk işliği kalıntıları bulunmuştur.
29 Sonuncu yerleşim, iç hendeğin içinde bulunan ve
yalnızca küçük kısımları korunmuş, dış konturları net olmayan bir ev tabanıdır. Evin içinde taba-
na oturtulmuş ve yalnızca dipleri korunmuş olan depolama kapları bulunmuştur.
