A. A. Karimov j. E. Kurbanbayev s. A. Jumanazarov
O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar
Yüklə 4,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5-BOB. HUJJATLASHTIRISH VA INVENTARIZATSIYA 5.1. Hujjatlar va ular haqida tushuncha
|
O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar
1. Amortizatsiya qilinadigan qiymat qanday yuzaga keladi? 2. Asosiy vositalami qanday baholash turlari mavjud? 3. Asosiy vositalami qiymatini shakllanishida qanday baholar yuzaga keladi? 4. AVECO usul nimasi bilan qulay hisoblanadi? 5. Baholash nima va uning ahamiyati nimalardan iborot? 6. Boshqaruv qarorlarini qabul qilishga qarab xarajatlar qanday turkumlanadi? 7. Dastlabki qiymat nima? 8. Jahonda qoMlaniladigan baholash turlari. 81 9. Joriy qimat qanday yuzaga keladi? 10.Kalkulyatsiya nima va uning ahamiyati nimadan iborat? 1 l.Kalkulyatsiya schyotlariga qaysilar misol boMadi? 12.Materiallami baholashni qanday turlari mavjud? 13.Mahsulot tannarxini kalkulyatsiya qilishdan maqsad nima? M.Nomoddiy aktivlami qanday baholari mavjud? 15.Tugatish qiymatini qo'llashda nimaga e ’tibor qaratiladi? 16.Xarajatlar nima va ular qanday turkumlanadi? 17.Xarajatlami qanday turlari mavjud? 18.Xarid bahosi va dastlabki qiymat o ‘rtasida qanday farq mavjud? 19. Asosiy vositalaming kirimi qanday amalga oshiriladi? 20. Ishlab chiqarish jarayoni hisobining vazifalari nimalardan iborat? 21.Ishlab chiqarish jarayonida nimalar ishtirok etadi? 22. Mahsulot sotish jarayoni hisobi qanday amalga oshiriladi? 23. Sotish jarayoni hisobi vazifalari nimalardan iborat? 24.Т а’minot jarayoni hisobining vazifalari nimalardan iborat? 25.Xarajatlami qanday turlari mavjud? 82 5-BOB. HUJJATLASHTIRISH VA INVENTARIZATSIYA 5.1. Hujjatlar va ular haqida tushuncha Buxgalteriya hisobi uslubi elementlaridan biri hujjatlashtirish bo‘lib, uning ahamiyati xo‘jalikni yuritishda, boshqaruvni oqilona tashkil etishda, shuningdek hisob ishlarini yuritish oldiga qo‘yilgan vazifa hamda talablarga javob berishda zaruriydir. Buxgalteriya hisobi ishlarini tashkil qilish va yuritishda hujjatlardan foydalanish muhim hisoblanadi. Chunki, korxonada sodir bo‘lgan har bir xo‘jalik muomalasi hujjatlashtirilgan taqdirdagina, uning uzluksiz hisobga olinishi ta’minlanadi. Shu bilan birgalikda hujjatlardagi m a’lumotlar korxonada sodir boMadigan xo‘jalik muomalalarining ishonchliligini ta’minlaydi. X o‘jalik muomalalarini hujjatlashtirish korxonani operativ boshqarishga samarali ta ’sir ko‘rsatadi, boshqaruv xodimlarining o ‘z vazifalarini suiiste’mol qilmasdan, vijdonan bajarishini ta’minlaydi. Hujjatlashtirish buxgalteriya hisobi uslubining muhim usullaridan biri bo‘lib, uning mazmuni xo‘jalik muomalalarini yozma ravishda dastlabki qayd qilish va ulaming haqiqatda sodir bo ‘lganligini isbotlashdan iboratdir. Buxgalteriya hujjati - bu xo ‘jalik muomalasi faktining haqiqatda mavjudligini yoki sodir bo‘lganligini yoki sodir bo‘lishi lozimligini isbotlovchi, m as’ul shaxslar imzosi bilan tasdiqlangan yozma guvohlikdir. Hujjatlar x o‘jalik muomalalari sodir bo‘lgan vaqtda yoki sodir bo‘lishi bilan tuzilishi va ulam ing mazmunini to ‘liq aks ettirishi kerak. Buxgalteriya hisobida hujjatlami tuzish, qabul qilish, saqlash va aks ettirish, shuningdek korxonada hujjatlar aylanishi tartibi maxsus nizom21da belgilangan. О z b e k isto n R e s p u b lik a s i A d liy a V a z irlig i to m o n id a n 1 4 .0 1 .2 0 0 4 y ild a 1 2 9 7 -so n b ila n ro 'y x a td a n o 'tk a z ilg a n . 83 Korxonada hujjatlami rasmiylashtirish tartibi shunday yo‘lga qo‘yilishi kerakki, u soxtalashtirish imkoniyatini, o ‘z vaqtida kelib tushmasligi va ulami buxgalteriya hisobida kechikib rasmiylashtirilishini istisno qilsin. M azkur masalada korxona rahbarlari tomonidan tegishli nazoratning y o ‘qligi noxush oqibatlarga olib kelishi hamda pul va tovar- moddiy boyliklaming talon-taroj qilinishiga olib kelishi mumkin. Shuning uchun o ‘tkazilayotgan xo‘jalik muomalalariga doir hujjatlar harakati ustidan korxona rahbari tomonidan ham, bosh buxgalter tomonidan ham o ‘zaro ikki tomonlama nazorat y o ‘lga qo‘yilishi lozim. Buning uchun korxonada hujjatlaming aniq aylanishini yo ‘lga qo‘yish va m as’ul ijrochilami ko ‘rsatgan holda hujjatlar aylanmaining turli bosqich chizmalar k o ‘rinishida grafiklar yoki ishlar ro‘yxatini tuzish kerak bo‘ladi. Hujjatlar aylanishi grafigini amalga oshirish ustidan nazoratni bosh buxgalter amalga oshirishi kerak. Yüklə 4,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|