A. F. Shaxidov, A. D. Qayumov, R. M. Xudayqulov

10.2 Yo‘l poyini ko‘tarish
 
Yo‘llarni rekonstruksiya qilishda, ayrim hollarda, bo‘ylama kesimni 
yumshatish uchun trassaning balandlik bo‘yicha joylashishini yaxshilash uchun 
yo‘l poyi ko‘tariladi. Ish usuli bo‘yicha uchta variant ko‘riladi: 
1.
Eski yo‘l to‘shamasi qiymatga ega bo‘lmasa, darhol yo‘l poyi yotqiziladi.
2.
Eski yo‘l to‘shamasining materialini ishlatishga harakat qilinadi.
Shuning uchun yo‘l poyini qurishdan oldin eski yo‘l to‘shamasi buziladi, 
xosil bo‘lgan materialni samosvalga ortib, yo‘l poyi qurib bo‘lingan yangi 
to‘shama asosi quriladigan joyga olib boriladi. 
Material olib ketilgandan so‘ng yo‘l poyining qolgan yuzasi avtogreyder 
bilan tekislanadi. Tayyorgarlik ishlari tugagandan so‘ng umumiy qoidaga asosan 
bilan qatlamlab yotqizib, tekislash zichlashtirish ishlari bajariladi. 
Agar eski yo‘l poyi kerakli darajada kenglikda bo‘lsa, ikkala variantni 
ham qo’llash mumkin. Ko‘pincha, uchinchi variantga zaruriyat tug’iladi: yo‘l 
poyi yon qiyaligining kerakli qiymatini va yo‘l polotnosi kengligini hisobga 
olib, qoshlar orasidagi masofa talab qilingan me'yorga mos kelsa (10.5-rasm), 
dastlabki kengaytirish bajariladi. 

---

151 
 
 
10.5-rasm. Yo‘l polotnosini ko‘tarish:
A
N
-yangi yo‘l polotnosi kengligi; 
B
N
-yangi qatnov qismi kengligi; 
1
-yo‘l chetini 
mustahkamlash; 
R
-o‘simlik qatlami 
Ko‘tarmani qurishda va kengaytirishda eski ko‘tarma qurilgan gruntdan 
foydalanish kerak.
O‘ymada belgini ko‘tarishda ko‘p hollarda o‘ymani bir tomonlama 
kengaytirish bilan ish osonlashadi. Avval aytib o‘tilgandek, kelajakda 
to‘kiladigan yo‘l bo‘lagida o‘simlik qavati olingandan so‘ng yon ariqlar 
to‘ldiriladi va ko‘tarma kengaytiriladi. So‘ngra kelajakdagi yo‘l polotnosining 
hamma kengligi bo‘yicha grunt to‘kiladi.