A h o L i g e o g r a f I y a s I v a d e m o g r a f I y a a s o s L a r I

Antropologiya (grek tilidan–antropos–“inson”) inson organizmining evolyiltsiyasi va undagi 
jismoniy o’zgarishlanung kelib chiqish qonuniyatlari, shuningdek irqlarning vujudga kelishi va 
geografik tarqalishini o’rganib, u aholi geografiyasi bilan birgalikda aholi mehnat faoliyati, turmush 
6
Бўриева М.Р., Тожиева З.Н., Зокиров С.С., Аҳоли географияси ва демография асослари. Ўқув қўлланма. – Т.: 
Тафаккур, 2011. – 159 б 
7
Бўриева М.Р., Тожиева З.Н., Зокиров С.С., Аҳоли географияси ва демография асослари. Ўқув қўлланма. – Т.: 
Тафаккур, 2011. – 159 б 
Demografiyaga 
tutash fanlar 
Mehnat 
resurslari 
iqtisodi 
Sotsial 
psixologiya 
Mehnat va 
oila huquqi 
Sotsial 
gigena 
Etnografiya 
Gerontologiya 

---

sharoiti va madaniyati hududiy xususiyatlarni o’rganadi. 
Aholi geografiyasi mehnat resurslari, ularning joylashish xususiyatlarini o’rganishda esa iqtisod 
fani bilan bog’lanadi. 
Aholi zichligining oshib borishi, uning moddiy va ma’naviy ehtiyojlarining kengayishi 
topografiya fanlari bilan aloqada bo’lishini talab etadi. Ayniqsa, aholi manzilgohlarini 
rekonstruksiyalash, qurilish masalalarida, rayon planirovkasi, shaharsozlik ishlarida topografiya 
fanining ahamiyati beqiyosdir. Chunki, turli ob’ektlar, relef ko’rinishlari maxsus belgilar va 
gorizontlar yordamida topografik xaritaga tushiriladi. Har bir geografik hududdagi predmetlar 
topografik xaritalarda aniq ko’rsatib berilgan va bu xaritalardan yuqorida aytilgandek xalq 
xo’jaligining turli sohalarida foydalaniladi. 
Aholi va aholi manzilgohlari joylanishi hamda rivojlanishida topografiya fanining roli davr 
o’tgan sari oshib boradi. 
Iqlimshunoslik fani bilan aholi geografiyasining aloqasi to’g’ridan to’g’ri emas balki, bilvosita 
desak xato bo’lmaydi. Masalan, aholi geografiyasi fani tibbiyot geografiyasi bilan bevosita aloqada 
bo’ladi. Sababi tibbiyot geografiyasi iqhmshunoslik bilan hamkorlikda rivojlanadi. Chunonchi, 
insonga tabiat, iqlimning ta’siri bu fan ob’ekti uchun o’ta muhim. Qolaversa, aholi geografiyasida 
tabuy geografiyaning o’rni alohida hisoblanadi. Iqlimshunoslik fani tabuy geografiya bilan birgalikda 
aholi rivojlanishi va joylashishi muammolarini o’rganishda iqlimiy omillar: shamol yo’nalishi, havo 
harorati, qliyosh radiatsiyasi va hokazolarni hisobga oladi.