A. I. To’rayev, F. F. Axrorov, M. M. Rahmatov

Saljuqiylar davlatida boshqaruv tizimi. 
Sulton ul-a’zam-davlat boshlig’i, oliy hukmdor. Sultonlikda yer-
mulk taqsimlash faqatgina sulton ixtiyorida bo’lgan. 
Bosh vazir-rais ur-ruaso yoki said ur-ruaso (boshliqlarning 
kattasi)-u barcha devonlar faoliyatiga rahbarlik qilgan holda xazina, 
moliya, soliq, davlatga tegishli bo’lgan ishlab chiqarish muassasalari 
ishlarini nazorat qilgan. U sulton nomidan xorijiy davlatlar 
namoyondalari bilan muloqot va muzokarada bo’lish huquqiga ega edi. 
Faqatgina bir sohada, yer-mulk taqsimlash ishlarida huquqsiz edi. 
Ulug’ hojib-oliy hukmdorning eng yaqin kishisi, dargoh bilan 
devonlar o’rtasidagi aloqalarni muvofiqlashtirib turuvchi, rasmiy 
qabullarni uyushtiruvchi amaldor.  
Amiri xoris-oliy hukmdor chiqargan jazolar hukmlarini ijro etish 
bilan shug’ullanuvchi amaldor. 
Mustafiy-Devoni Istifo xizmatchisi hisoblangan. Davlatdagi 
moliyaviy masalalar bilan shug’ullangan. Davlat xazinasini kirim-
chiqimlari. Davlatning xarajatlari uning qo’lida bo’lgan va naqd 
pullarni hisob kitoblarini olib borgan. Davlat lavozim va 
mansablarining maoshi berilishi bilan shug’ullangan.
Mushrif- davlat kotiblari shunday atalgan.
1
Эшов.Б. Ўзбекистон давлатчилиги ва бошқаруви тарихи. -T.: 2012. -Б.187. 

---

57 
Saloxdor-saroydagi qurol-aslaha, ayniqsa oliy hukmdorga 
tegishli narsalarni saqlash bilan shug’ullanuvchi amaldor. 
Xos vakil-dargoh ishlarini boshqaruvchi amaldor. 
Janddor-sulton va dargoh xavfsizligining ta’minlovchi amaldor. 
Sharobdor- sulton sharobxonasining boshlig’i. Sharobxonada 
turli sharoblar tayyorlash bilan birga shirin ichimliklar tayyorlash 
uchun shakar ham saqlangan. 
Sharobdorlar amirlar orasidan tayinlanib, uning qo’l ostida bir nechta 
g’ulomlar bo’lgan.