Auditning namunaviy umumiy rejasi Tekshiriladigan korxona Audit davri kishi-soatlar Auditorlik guruhining rahbari Auditorlik guruhining tarkibi Rejalashtirilayotgan muhimlilik darajasi № Bajarilishi rejalashtirilgan ishlar O’tkazish muddati va vaqti Bajaruvchilar Qo’llaniladigan auditorlik usullari Qo’shimcha va izohlar 1
Auditning har bir ob’ekt(bo’lim)i
bo’yicha dasturini tayyorlash;
14.03.2017
Alimov M.
Kuzatish,
hujjatlashtirish
,
Auditorlik
riski va
muhimlik
darajasini
aniq belgilash
zarur
2
Korxona ichki nazorat tizimi va
buxgalteriya
ma’lumotlarining
ishonchliligini baholash va unga asosan
auditorlik tanlash hajmini belgilash
14.03.2017
Alimov M.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
tahlil va
savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish
Korxona
mas’ul
(moddiy-
javobgar)
shaxslari
qatnashishlari
shart
3
Korxona mulk(asosiy vosita, nomoddiy
aktiv, TMZ va moliyaviy qo’yilmalar)i
va mablag’lar(Pul mablag’lar)ining
mavjudligi
va
saqlash
holatini
o’rganish
15.03.2017
Alimov M.,
Aliev S,
Ma’murov B,
Axmedov K,
Berdiev V,
Ismoilov M.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
inventarizatsiy
a, savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish
Inventarizatsi
ya
da barcha
auditorlar
qatnashishlari
shart
4
Korxona mulk(asosiy vosita, nomoddiy
aktiv, TMZ va moliyaviy qo’yilmalar)i
va mablag’lari harakati bo’yicha
amalga
oshirilgan
muomalalarning
qonuniyligini yoki davlat tomonidan
ishlab chiqilgan me’yoriy-huquqiy
hujjatlar
talablariga
mosligini
tekshirish
16.03.2017
Alimov M.,
Aliev S,
Ma’murov B.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
kuzatish,
tahlil,
savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish
Korxona
mas’ul
(moddiy-
javobgar)
shaxslari
qatnashishlari
shart
5
Korxona asosiy vosita va nomoddiy
aktivlariga
amortizatsiya
hisoblash
jarayonining qonuniyligi va to’g’ri
hisoblanganligini tekshirish
17.03.2017
Alimov M.,
Aliev S,
Ma’murov B,
Axmedov K.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
tahlil,
baholash,
kalkulyatsiya
Korxona
mas’ul
(moddiy-
javobgar)
shaxslari
qatnashishlari
shart
6
Korxona mulk(asosiy vosita, nomoddiy
aktiv,
TMZ
va
moliyaviy
qo’yilmalar)ini baholash jarayonining
to’g’riligi va qonuniyligini tekshirish
18.03.2017
Alimov M.,
Aliev S,
Ma’murov B,
Axmedov K.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
tahlil,
baholash,
kalkulyatsiya
Korxona
mas’ul
(moddiy-
javobgar)
shaxslari
qatnashishlari
shart
“NEW BUSINESS” OAJ 2013 yil 14-20 mart kunlari (5 kun) Alimov M. 7 kishi 5%
100
7
Korxona mulk(asosiy vosita, nomoddiy
aktiv, TMZ va moliyaviy qo’yilmalar)i
va mablag’lari harakati bo’yicha
amalga
oshirilgan
xo’jalik
muomalalarini buxgalteriya hujjatlari
va schyotlarida to’g’ri, to’liq va o’z
muddatida aks ettirilganligini tekshirish
19.03.2017
Ashurov A,
Vasiev A.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
inventarizatsiy
a, savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish,
skanerlash
Korxona
mas’ul
(moddiy-
javobgar)
shaxslari
qatnashishlari
shart
8
Korxona
xususiy
kapitalini
shakllanishi,
foydalanilishi
va
taqsimlanishi jarayonini to’g’riligi va
qonuniyligini tekshirish
20.03.2017
Alimov M.,
Aliev S,
Ma’murov B,
Axmedov K.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
inventarizatsiy
a, savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish,
skanerlash
9
Korxona majburiyatlarini shakllanishi,
baholanishi
va
hisobga
olinishi
jarayonining
to’g’riligi
va
qonuniyligini tekshirish
21.03.2017
Ashurov A,
Vasiev A.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
inventarizatsiy
a, savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish,
skanerlash
10
Korxona
moliyaviy
natijalarini
shakllanishi, taqsimlanishi va baholash
jarayonining
to’g’riligi
va
qonuniyligini ta’minlash
22.03.2017
Berdiev V,
Ismoilov M.
Skanerlash,
hujjatlashtirish
, solishtirish-
taqqoslash,
baholash,
savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish
Korxona bosh
hisobchisi
qatnashishi
shart
11
Korxona mulk(asosiy vosita, nomoddiy
aktiv, TMZ va moliyaviy qo’yilmalar)i
va mablag’lari bo’yicha moliyaviy
hisobot
ko’rsatkichlarining
ishonchliligini
yoki
haqiqatga
mosligini o’rganish va baholash
22.03.2017
Alimov M.,
Berdiev V.
Skanerlash,
hujjatlashtirish
, solishtirish-
taqqoslash,
baholash,
savolnoma
yoki
testlashdan
o’tkazish
Korxona bosh
hisobchisi
qatnashishi
shart
12
Audit natijasida aniqlangan xato yoki
qoidabuzarliklarni
paydo
bo’lish
sabablarini tahlil qilish va ularni
kelgusida takrorlanmasligi yuzasidan
amaliy tavsiyalar ishlab chiqish
23.03.2017
Alimov M.,
Ashurov A,
Vasiev A,
Axmedov K,
Berdiev V,
Ismoilov M.
Baholash,
tahlil,
prognozlashtir
ish va
gepoteza,
hujjatlashtirish
Barcha
auditorlar
qatnashishlari
shart
13
Auditi natijalarini oraliq va umumiy
auditorlik ish hujjatlarida aks ettirish
23.03.2017
Alimov M.,
Aliev S,
Ma’murov B,
Axmedov K,
Berdiev V.
Hujjatlashtiris
h, solishtirish-
taqqoslash,
baholash,
tahlil
Barcha
auditorlar
qatnashishlari
shart
14
Audit
natijalarini
mijoz-korxona
rahbariyatiga taqdim etish va h.k.
24.03.2017
Ismoilov M.,
Alimov M.
Tahlil va
sintez,
baholash,
hujjatlashtirish
Auditorlik
tashkiloti
rahbari
qatnashishi
101
shart
Auditorlik guruhining rahbari Alimov M. Shu
sababli,
fikrimizcha,
auditning
umumiy
rejasini
auditorlik
tekshiruvining har bir ob’ekti uchun alohida tuzish shart emas deb hisoblaymiz, uni
butun bir korxona faoliyatini tekshirish uchun
№300 AXSga
muvofiq yagona
umumiy shakl va mazmunda bir marta tuzish etarli deb hisoblaymiz. Unda har bir
auditorlik ob’ekti uchun alohida bo’lim ochilishi va umumiy rejaning qolgan
ustunlari nomlari amaldagi shaklda belgilangan shakl va mazmunda tayyorlanishi
maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz. Bizningcha, butun bir korxona faoliyati
tekshiruvi uchun yagona shakldagi umumiy rejaning tayyorlanishi natijasida
auditorlar ishi birmuncha osonlashadi, ularga korxona faoliyatini tekshirishda
ortiqcha jismoniy mehnat kamayib, vaqt va mablag’ni tejashga erishiladi.
5.4. Audit dasturini tuzish va undan foydalanish tartibi Audit dasturi - bu auditorlik umumiy rejasida belgilangan vazifalarni
bajarish bosqichlari, bajarish muddati va vaqti, vazifalarni bajaruvchilarning to’liq
tarkibi, tekshiruvda bajariladigan auditorlik amallari hamda auditorlik ish hujjatlari
batafsil aks ettirilgan auditorlik ish hujjatidir.
Dastur audit umumiy rejasini rivojlantirish hisoblanadi va audit rejasini
amalda qo’llash uchun zarur bo’lgan auditorlik amallari mazmunining batafsil
ro’yxatini o’z ichiga oladi. Dastur auditor yordamchilari uchun batafsil yo’riqnoma
bo’lib, bir vaqtning o’zida auditorlik tashkiloti va auditorlik guruhining rahbari
uchun ish sifatini nazorat qilish vositasi hisoblanadi. Audit dasturi shunday
tuzilishi kerakki, undan foydalanuvchi hech qanday xatoliklarga yo’l qo’ymasdan
korxona faoliyatini belgilangan muddatda, to’liq va sifatli o’tkazish imkoniyatini
ta’minlasin.
Auditor audit dasturini hujjat shaklida rasmiylashtirishi, har bir bajariladigan
auditorlik amallarini o’zining ish hujjatlarida aniq bayon etish maqsadida ularni
102
ketma-ketlik asosida raqam bilan tartiblashi lozim. Auditorlik dasturini nazorat
vositalari testlari dasturi ko’rinishida va mohiyatiga ko’ra auditorlik rusum-
qoidalari dasturi ko’rinishida tuzish kerak. Bunda, nazorat vositalari testlari dasturi
korxona buxgalteriya hisobi va ichki nazorat tizimini baholash bo’yicha test yoki
savolnomalar majmui shaklida tuziladi. Buxgalteriya hisobi va ichki nazorat tizimi
ishonchliligini baholash natijalariga asosan, auditorlik tashkiloti tomonidan
tekshirishda bajariladigan ishlar hajmi, shuningdek, tekshiruv muddati va qiymati
belgilanadi, bunda nazorat vositalari testlarini o’tkazish orqali xo’jalik yurituvchi
sub’ekt nazorat vositalarining jiddiy kamchiliklari aniqlanadi.
Mohiyatiga ko’ra, auditorlik amallari dasturi buxgalteriya hisobida
hisobvaraqlar bo’yicha oborotlar va saldo to’g’ri aks ettirilganligini batafsil
tekshirishni o’zi ichiga qamrab olib, ular buxgalteriya hisobi ob’ektlari yoki
umumiy rejada belgilangan vazifalarni bajarish bo’yicha auditorlik amallari
ro’yxatidan iborat bo’ladi. Auditor bunday amallarni qo’llash orqali buxgalteriya
hisobining aynan qanday bo’limlarini tekshirishni belgilaydi va bu esa auditordan
buxgalteriya hisobining har bir bo’limini tekshirish bo’yicha auditorlik dasturini
tuzishni talab etadi. Auditorlik tekshiruvini o’tkazish shartlari va auditorlik
amallari natijalari bog’liq holda audit dasturi qayta ko’rib chiqilishi mumkin.
O’zgarishlarning sabablari va natijalari o’zgartirilgan dasturda hujjatlashtirilishi
lozim.
Audit dasturining har bir bo’limi bo’yicha auditorning ish hujjatlarida aks
ettirilgan xulosalari auditorlik hisoboti (xo’jalik yurituvchi sub’ekt rahbariyatiga
yozma axborot) va auditorlik xulosasini tuzish hamda moliyaviy hisobot to’g’risida
auditorning fikrini shakllantirish uchun asos bo’lib hisoblanadi.
Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarda asosiy vositalar auditining dasturini
quyidagi jadvalda keltirilgan shakl va mazmunda tuzishni tavsiya etamiz.