A. K. Xusanov

70-jadval 
Lichinka 
Tuzilishi 
Oziqlanishi 
Moddalar almashinuvi. 
 
 
 
 
Lichinkaning 
g’ummbakka aylanish jarayonida 
organizmida 
sodir 
bo’ladigan o’zgarishlarning sabablarini aniqlang. G’umbaklik davr to’qimalari va 
hujayralarida boradigan jarayonlarni aniqlang. 
71-jadval 
 
G’umbaklik davri 
O’ziga xos 
xususiyatlari 
Hujayralarda 
boradigan 
jarayonlar 
To’qimalarda boradigan 
jarayonlar 
 
 
 
 
Etuk hasharot bilan uning lichinkasi tuzilishini taqqoslang. Ulardagi 
o’zgarishlar qaysi biologik jarayonlar natijasida vujudga kelganligini aniqlang. 
Hasharotlarning tuxumlik davridan etuk formaga bo’lgan davrda ularga qanday 
ekologik omillar ta’sir ko’rsatishini aniqlang.
72-jadval 
 
Ekologik omillar 
? 
? 
? 
? 
Tuxum 
 
 
 
 
Lichinkalik davri 
 
 
 
 
G’umbaklik davr 
 
 
 
 
Etuklik davri 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

135 
3.Jadvalni to’ldiring. 
 
Talabalar bilimini baholash uchun test topshiriqlari. 
 
1. Lichinkasi boshsiz va oyoqsiz bo’ladigan hasharot.
a) karam kapalagi 
b) kolorado qo’ng’izi 
c) uy pashshasi 
d) chivin 
2. Tut ipak qurti hashorotlarning qaysi turkumiga mansub? 
a) qattiqqanotlilar
b) qo’shqanotlilar 
c) pardaqanotlilar
d) tangachaqanotlilar 
3. 
Yirtqichlik bilan hayot kechiradigan hasharotni aniqlang 
a) ninachi
b) so’na
c) iskaptopar
d) chigirtka 
4. 
Kapalaklarning og’iz aparati qanday tuzilgan? 
a) yalovchi
b) sanchib-so’ruvchi
c) kemiruvchi
d) so’ruvchi 
5. To’la o’zgarishli rivojlanishda hashoratlar qanday bosqichlardan o’tishini va 
Ovqat hazm 
qilish sistemasi 
Qon 
aylanish 
sistemasi 
Ayirish 
sistemasi 
Nerv 
sistemasi 
Jinsiy 
sistema 
Vazifasi____
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
_______ 
Vazifasi____
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
_______ 
Vazifasi____
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
_______ 
Vazifasi____
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
_______ 
Vazifasi____
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
__________
_______ 
Hasharotlarning
ichki tuzilishi haqida
nimalarni bilasiz 

---

136 
ularni izchilligini aniqlang.
1. g’umbak 2. voyaga etmagan hashorat 3. tuxum 4. qurt 
a) 3,2,3,4
b) 2,1,4,3
c) 2,4,3,1
d)3,4,1,2 
6. Urg’ochi pashshalar har ................ kunda …….. tadan tuxum qo’yadi.
a)2-4; 100-150
b) 3-5; 200-250
c) 4-6; 250-300
d) 6-8; 300-350 
7. Ninachilar o’z o’ljasini ... tutib oladi.
a) suvda
b) o’simlikda
c) havoda
d) uyasida 
8. Chala o’zgarish bilan rivojlanuvchi hasharotlarni aniqlang.
a) kapalak, suvarak, ninachi 
b) chumoli, burga, chigirtka 
c) ari, ninachi, burga 
d) suvarak, chigirtka, ninachi 
9. Biologik kurash olib borish maqsadida qaysi hayvondan foydalaniladi? 
a) yaydoqchi
b) asalari
c) bo’ka
d) beshiktervatar 
10. Hasharotlardagi chala o’zgarishda qaysi bosqich tushib qoladi? 
a) lichinka
b) tuxum
c) voyaga etgan hashorot
d) g’umbak 
 
Test javoblarini yozing: 
73-jadval 
 
S 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
J 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Uyga vazifa: 
“Hasharotlarning ko‘payishi va rivojlanishi” mavzusida mustaqil ish yozing. 
 
30 – Amaliy mashg’ulot. 
Hasharotlarning ichki tuzilishi.
Ilmiy maqsad: 
Suvarak, may qo‘ng‘izi va parazit hashoratlarning 
tuzilishidagi xarakterli xususiyatlar bilan tanishib chiqish. 
Tarbiyaviy maqsad: 
Hayvonot dunyosini xilma-xilligi haqida ma’lumot berish 
orqali, o‘quvchilarga tabiatni asrash va avaylash tuyg‘ularini o‘rgatish. 
Rivojlantiruvchi maqsad: 
O‘quvchilarni darslik va qo‘shimcha testlar bilan 
mustaqil ishlash ko‘nikmalarini oshirish.
Uslub: 
Kichik guruhlarda ishlash, yakka tartibda ishlash.

---

137 
Jihozlar:
Hasharotlar sinfi vakillarini aks ettiruvchi quruq va xo‘l preparatlari, 
suvarak, may qo‘ng‘izi, sunalar, parazit hashoratlar (bit, burga)ning quruq 
preparatlari, mikroskop.