A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 
1.
Qosimov I.K. Qurilish materiallari. Darslik. T., Mexnat. 2004. 
2.
Maxmudova N.A.Bog‘lovchi moddalar. O‘quv qo‘llanma. T., Arxitektura, 
qurilish innovatsiya va integratsiya markazi. 2012. 
3.
Nuritdinov X.N., Qodirova D.SH. Bog‘lovchi moddalar va qurilish materiallarini 
tadqiq etish usullari. O‘quv qo‘llanma. T., Arxitektura, qurilish innovatsiya va integratsiya 
markazi., 2012. 
4.
Voljenskiy A.V. Mineralnыe vyajuщie veshestva. M., Stroyizdat. 1979. 
5.
N.A.Maxmudova Bog‘lovchi moddalar. O‘quv qo‘llanma. (lotin imlosida). T. 
Arxitektura, qurilish innovatsiya va integratsiya markazi. 2015. 
6.
Samig‘ov N.A. Bino va inshootlarni ta’mirlash materialshunosligi. TAQI. T. 
2005. 
7.
N.J.Parsaeva, I.Bozozrov “Bog’lovchi moddalar laboratoriya ishlarini bajarish 
bo’yicha o’quv qo’llanma(Praktikum)”. 
 
2- LABORATORIYA ISHI (2 soat)
MAVZU:
GIPSLI BOG’LOVCHILARNING HAJMIY MASSASINI ANIQLASH
Laboratoriya ishini bajarish uchun kerakli asbob-uskunalar: 
1. 
Quritilgan gips kukuni. 
2. 
Hajmiy og‘irlikni aniqlash voronkasi. 
3. 
Bir litrli idish. 
4. 
Temir chizg‘ich. 
5. 
Tarozi. 
Laboratoriya ishini o’tkazish tartibi:
Varonka stolga surilma qopqog‘i (zadvijka) 
yopiq xolatda o‘rnatilib namuna gipsdan deyarli 2 kg solinidi. Varonka tagiga esa rasmda 
ko‘rsatilganidek 1 l xamdagi metall silindr idish qo‘yiladi. Qopqoq ochilib, gips erkin xolatda 
tushib idish to‘lguncha kutiladi.
Gipsning hajm og‘irligi(uyma zichligi) bu xaqiqiy xolatda birlik xajmdagi massadir. 
Gipsning zichligini bilish buyumlar tarkibini xisoblashda kerak bo‘ladi. Bundan tashqari 
zichligini bilgan xolatda ombordagi yoki qandaydir xajmdagi gipsning miqdorini bilish uchun 
kerak bo‘ladi.
Varonka qopqog‘i yopilib, ortiqchasi lineyka bilan olib tashlanadi va idish gips bilan 
tortiladi. 
Xajmiy 
og‘irligi 
sochiluvchan 
xolatda 
quyidagi 
formula bo‘yicha aniqlanadi: 
V0=(P1-P)/V, g/sm3 . 
V0-hajm og‘irligi, R-bo‘sh 
idishning 
og‘irligi 
gr, 
R1-

---

129 
mahsulotli idishning og‘irligi gr, V-idishning hajmi sm3.