A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi


  Kurilishbop xavoiy oxakka beriladigan texnik talablar, xossalar



Yüklə 3,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə20/296
tarix19.12.2023
ölçüsü3,34 Mb.
#186573
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   296
Богловчи моддалар КМБКИЧ ва ЙТБК йуналишлари учун 1

 


23 
Kurilishbop xavoiy oxakka beriladigan texnik talablar, xossalar. 
Xavoyi oxakka beriladigan texnik talablar (GOST 9179-77) 
1-jadval 
Kursatkichlarning nomi 
Oxak uchun talab, % xisobida ogirligi
buyicha 
1 nav 
2 nav 
3 nav 
Aktiv CaO+MgO mikdori, kam 
bo’lmasligi kerak 
90 
80 
70 
Sunmagan zarrachalar mikdori, ko’p 
bo’lmasligi kerak 

11 
14 
Aktiv MgO mikdori, ko’p bo’lmasligi 
kerak 



CO
2
mikdori, ko’p bo’lmasligi kerak 



Xom ashyo maxsulotlari olinishi 
Havoda qotuvchi ohak ishlab chiqarishda tarkibida asosan CaCO
3
bo‘lgan hamma tabiiy 
moddalardan foydalanish mumkin. Ohakni nazariy tarkibi 56% CaO va 44% CO
2
dan iborat. 
Ko‘pincha zich ohaktosh va bo‘r ishlatiladi. Ohaktoshlar ko‘pchilik hududlarida uchraganligi 
uchun bog‘lovchi moddalar ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. Ohak ishlab chiqarish texnolik 
jarayonini quyidagi asosiy qayta ishlovlardanxom ashyo qazish va uni tayyorlash, maydalash 
yoki so‘ndirishdan iborat. 
Ohaktosh kuydirish 
Xavoda qotuvchi ohak karbonatli tog‘jinslarini 900-1200
0
C da kuydirish yo‘li bilan CO
2
ni mumkin qadar to‘liq ajralib chiqishi CaSO - CaO - CO
2
reaksiyasi asosida va keyinchalik 
bo‘lakli ohakni qayta ishlash bilan xosil qilinadi. Ohaktoshni shaxta pechlarida (bo‘laklar 
o‘lchami 8-20 sm) va aylanma pechlarda (5-40 sm) shuningdek «qaynama» qatlamli 
qurilmalarda kuydiriladi. CaCO
3
ning termik parchalanish 900
0
C da boshlanadi, xom ashyo 
xossalari (zichligi - bo‘laklar o‘lchamlari) hamda pech konstruksiyasiga bog‘liqholda zavod 
korxonalarida kuydirish harorati 1100 - 1200
0
C ga teng. 
Kuydirish natijasida hosilbo‘lgan ohak (qaynama) xajmi nazariy jihatdan olingan 
ohaktosh 2 marotaba kam. Xaqiqatdan ham u xammasi bo‘lib 10-12% ga kamayadi, bu hosil 
bo‘lgan qaynama o‘ta g‘ovakligini ko‘rsatadi. 
Kuydirilayotgan moddaning kuydirish harorati va bo‘linish vaqti ohakning 
g‘ovakliligiga, xajm birligidagi og‘irligiga, katta ta’sir qiladi. Harorat oshishi bilan kuydirish 
tezligi va shuningdek ishlab chiqarish unumdorligi ortadi. 
Ko‘pincha ohaktosh shaxta pechlarida kuydiriladi, chunki ulardan foydalanish oson, 
yoqilgi kam sarflanadi. Ishlab chiqarishning muayyanligi, unumdorligining yuqoriligi bilan 
fazilatlanadi. Xar qanday: qattiq, suyuq va gaz xolatidagi yonilg‘ida ishlashi mumkin. 
SHaxta pechiga yuqoridan ohaktosh qavat-qavat qilib va qisqa alangali qattiq yoqilg‘i 
solinadi. Pech bo‘y baravariga shartli uch zonaga bo‘linadi: isitish, kuydirish, sovutish. Pechning 
pastki qismida sovutish zonasiga kuydirilgan ohak to‘kiladi. Pastdan berilgan xavo ohak 
bo‘laklarining issig‘i hisobiga qiziydi va tepaga ko‘tarilib kuydirish zonasiga uchraydi. Ushbu 
zonaning harorati 1200
0
C ga boradi. Bu erda yonilg‘i yonishi natijasida kalsiy karbonat 
parchalanib CaO va CO

hosil bo‘ladi. Issiq gazlar ventilyator orqali yuqoriga surilib modda va 
yonilg‘ining yuqori qavatlari isitiladi. Isitish zonasida ohaktosh quritiladi va tarkibidagi organik 
aralashmalar kuyadi. Tayyor bo‘lgan maxsulotlar saqlanadigan omborga jo‘natiladi. 
Aylanma pechlarda o‘ta yuqori navli kuydirilgan ohak olinadi, bunda mayda bo‘lakchalar 
hamda oqimga qarshi prinsipidan foydalaniladi, lekin yonilg‘i ko‘p sarf bo‘ladi. SHaxtali va 
aylanma pechlardan tashqari ohakni «Qaynama» qavatdan kuydirish uchun unumdorligi yuqori 
bo‘lgan asboblar ishlatiladi. «Qaynama» qavatda issiqlik rejimi bo‘yicha kuydirish shaxta 
pechlarida kuydirishga o‘xshaydi. Tuyilgan ohaktosh yuklaydigan moslama orqali pechning tepa 


24 
qismi 5 zonaga bo‘lingan xavo o‘tkazuvchi teshiklari bor. Ventilyator bilan yuqori zona orqali 
surilgan xavo ohaktosh qavatini xavoga to‘yintiradi. To‘yingan ohaktosh tokuvchi quvurlar 
orqali bir zonadan boshqa, zonaga o‘tayotgan tezlik bilan issiqlik almashadi va parchalanadi. 
Bo‘lakli ohak ishlatilishidan oldin tuyilishi yoki so‘ndirilishi kerak. Ohakni quvurli 
tegirmonlarda yopiq siklda maydalanadi. Uni aktiv mineral qo‘shimchalar bilan birga (domna, 
yoqilgi shlaklari, kul va x.k.) solishtirma yuzasi 3500-5500sm
2
.g gacha maydalanadi.

Yüklə 3,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   296




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin