A. X. Mamirov − JizPI, "qm va K" kafedrasi katta o’qituvchisi
Kurilishbop xavoiy oxakka beriladigan texnik talablar, xossalar
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xom ashyo maxsulotlari olinishi
- Ohaktosh kuydirish
|
23 Kurilishbop xavoiy oxakka beriladigan texnik talablar, xossalar. Xavoyi oxakka beriladigan texnik talablar (GOST 9179-77) 1-jadval Kursatkichlarning nomi Oxak uchun talab, % xisobida ogirligi buyicha 1 nav 2 nav 3 nav Aktiv CaO+MgO mikdori, kam bo’lmasligi kerak 90 80 70 Sunmagan zarrachalar mikdori, ko’p bo’lmasligi kerak 7 11 14 Aktiv MgO mikdori, ko’p bo’lmasligi kerak 5 5 5 CO 2 mikdori, ko’p bo’lmasligi kerak 3 5 7 Xom ashyo maxsulotlari olinishi Havoda qotuvchi ohak ishlab chiqarishda tarkibida asosan CaCO 3 bo‘lgan hamma tabiiy moddalardan foydalanish mumkin. Ohakni nazariy tarkibi 56% CaO va 44% CO 2 dan iborat. Ko‘pincha zich ohaktosh va bo‘r ishlatiladi. Ohaktoshlar ko‘pchilik hududlarida uchraganligi uchun bog‘lovchi moddalar ishlab chiqarishda keng qo‘llaniladi. Ohak ishlab chiqarish texnolik jarayonini quyidagi asosiy qayta ishlovlardanxom ashyo qazish va uni tayyorlash, maydalash yoki so‘ndirishdan iborat. Ohaktosh kuydirish Xavoda qotuvchi ohak karbonatli tog‘jinslarini 900-1200 0 C da kuydirish yo‘li bilan CO 2 ni mumkin qadar to‘liq ajralib chiqishi CaSO - CaO - CO 2 reaksiyasi asosida va keyinchalik bo‘lakli ohakni qayta ishlash bilan xosil qilinadi. Ohaktoshni shaxta pechlarida (bo‘laklar o‘lchami 8-20 sm) va aylanma pechlarda (5-40 sm) shuningdek «qaynama» qatlamli qurilmalarda kuydiriladi. CaCO 3 ning termik parchalanish 900 0 C da boshlanadi, xom ashyo xossalari (zichligi - bo‘laklar o‘lchamlari) hamda pech konstruksiyasiga bog‘liqholda zavod korxonalarida kuydirish harorati 1100 - 1200 0 C ga teng. Kuydirish natijasida hosilbo‘lgan ohak (qaynama) xajmi nazariy jihatdan olingan ohaktosh 2 marotaba kam. Xaqiqatdan ham u xammasi bo‘lib 10-12% ga kamayadi, bu hosil bo‘lgan qaynama o‘ta g‘ovakligini ko‘rsatadi. Kuydirilayotgan moddaning kuydirish harorati va bo‘linish vaqti ohakning g‘ovakliligiga, xajm birligidagi og‘irligiga, katta ta’sir qiladi. Harorat oshishi bilan kuydirish tezligi va shuningdek ishlab chiqarish unumdorligi ortadi. Ko‘pincha ohaktosh shaxta pechlarida kuydiriladi, chunki ulardan foydalanish oson, yoqilgi kam sarflanadi. Ishlab chiqarishning muayyanligi, unumdorligining yuqoriligi bilan fazilatlanadi. Xar qanday: qattiq, suyuq va gaz xolatidagi yonilg‘ida ishlashi mumkin. SHaxta pechiga yuqoridan ohaktosh qavat-qavat qilib va qisqa alangali qattiq yoqilg‘i solinadi. Pech bo‘y baravariga shartli uch zonaga bo‘linadi: isitish, kuydirish, sovutish. Pechning pastki qismida sovutish zonasiga kuydirilgan ohak to‘kiladi. Pastdan berilgan xavo ohak bo‘laklarining issig‘i hisobiga qiziydi va tepaga ko‘tarilib kuydirish zonasiga uchraydi. Ushbu zonaning harorati 1200 0 C ga boradi. Bu erda yonilg‘i yonishi natijasida kalsiy karbonat parchalanib CaO va CO 2 hosil bo‘ladi. Issiq gazlar ventilyator orqali yuqoriga surilib modda va yonilg‘ining yuqori qavatlari isitiladi. Isitish zonasida ohaktosh quritiladi va tarkibidagi organik aralashmalar kuyadi. Tayyor bo‘lgan maxsulotlar saqlanadigan omborga jo‘natiladi. Aylanma pechlarda o‘ta yuqori navli kuydirilgan ohak olinadi, bunda mayda bo‘lakchalar hamda oqimga qarshi prinsipidan foydalaniladi, lekin yonilg‘i ko‘p sarf bo‘ladi. SHaxtali va aylanma pechlardan tashqari ohakni «Qaynama» qavatdan kuydirish uchun unumdorligi yuqori bo‘lgan asboblar ishlatiladi. «Qaynama» qavatda issiqlik rejimi bo‘yicha kuydirish shaxta pechlarida kuydirishga o‘xshaydi. Tuyilgan ohaktosh yuklaydigan moslama orqali pechning tepa 24 qismi 5 zonaga bo‘lingan xavo o‘tkazuvchi teshiklari bor. Ventilyator bilan yuqori zona orqali surilgan xavo ohaktosh qavatini xavoga to‘yintiradi. To‘yingan ohaktosh tokuvchi quvurlar orqali bir zonadan boshqa, zonaga o‘tayotgan tezlik bilan issiqlik almashadi va parchalanadi. Bo‘lakli ohak ishlatilishidan oldin tuyilishi yoki so‘ndirilishi kerak. Ohakni quvurli tegirmonlarda yopiq siklda maydalanadi. Uni aktiv mineral qo‘shimchalar bilan birga (domna, yoqilgi shlaklari, kul va x.k.) solishtirma yuzasi 3500-5500sm 2 .g gacha maydalanadi. Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|