IV BO‘LIM Telofazada — mitoz jarayoni yakunlanadi. Bu bosqichda xromosomalar
qutblarga to‘planadi, spirallari yoyila boshlaydi, yorug‘lik mikroskopda yax-
shi ko‘rinmaydigan bo‘lib qoladi. Sitoplazmaning membranali qismlaridan
yadro qobig‘i hosil bo‘ladi. Yadrochalar qaytadan shakllanadi. Telofaza-
ning oxirida sitoplazmaning ikkiga ajralishi (sitokinez) kuzatiladi. Hayvon
hujayralarida sitoplazma va plazmatik membrana o‘rtasida botiqlik paydo
bo‘lib, uning asta-sekin torayishi natijasida hujayra teng ikkiga bo‘linadi.
o‘simlik hujayralarida esa hujayraning o‘rtasida sitoplazmatik membrana
paydo bo‘lib, hujayraning chetiga tarqala boshlaydi. Bunda hujayrani teng
ikkiga bo‘luvchi ko‘ndalang to‘siq paydo bo‘ladi. Keyin esa selluloza qobig‘i
hosil bo‘ ladi. Mitoz bosqichlari juda qisqa bo‘lib, 30 daqiqadan 3 soatgacha
davom etadi.
Mitozning biologik ahamiyati — mitoz natijasida hosil bo‘lgan har bir
yangi hujayra bir xil xromosoma to‘plami va bir xil genlarga ega. Mitoz
bo‘linish genetik materialning yangi hujayralarda bir xil taqsimlanishi bilan
tavsifla na di. Mitoz natijasida hosil bo‘lgan ikkala yangi hujayra diploid
to‘plamga ega bo‘ladi. Mitoz bo‘linishsiz ko‘p hujayrali organizm larning
to‘qima va organ
l
aridagi ko‘p sonli hujayralarning tuzilishi va funksiyasi-
ning doimiyligini, irsiy mate rialning bir xil bo‘lishini ta’min lashning iloji
bo‘lmas edi.
Mitoz: A — triton terisidagi hujayra; B — piyoz po‘sti hujayrasi. 38- rasm. 1 interfaza; 2 profaza; 3,4 metafaza; 5,6 boshlang‘ich va oxirgi anafaza; 7 telofaza. A B
