Abdumannonov Sardor 730-23 guruh Falsafa fanidan mustaqil ish Mavzu: Bilish metodologiyasi: asosiy tushunchalar



Yüklə 63,27 Kb.
səhifə4/8
tarix07.01.2024
ölçüsü63,27 Kb.
#205708
1   2   3   4   5   6   7   8
Mavzu Bilish

tug‘ilishini ta’kidlaydilar.
Empirizm (empiristlar, F. Bekon, J. Lokk, T. Gobbs, D. Yum, L. Feyerbax),
aksincha, inson, insoniyat shaxsiy yoki ijtimoiy tajribaga ega bo‘lgunga
qadar biron-bir g‘oya mavjud bo‘lishini inkor etadilar. Ular barcha g‘oyalar
inson ongi zamirida yo shaxsiy tajriba, yo boshqalar tajribasi, butun
insoniyat tajribasini umumlashtirish orqali tug‘ilishini qayd etadilar va bu
tezisni isbotlashga harakat qiladilar. Ularning fikriga ko‘ra, tajriba inson
ongida uning sezgilari va o‘zini qurshagan dunyoni idrok etishi orqali aks
etadi. Falsafada idrok etishni persepsiya (lotincha «perception» - idrok etish)
deb atash odat tusini olgan. Persepsiya o‘zini
qurshagan dunyodagi narsalar va hodisalarni sezgilar orqali idrok etishga
aytiladi, appersepsiya borliqni aql bilan anglash, bilish, ularni g‘oyalarda
ifodalashdir .
Gnoseologiya inson bilimi va bilishga doir juda ko‘p muammolar bilan
shug‘ullanadi. U bizning bilimlarimiz qay darajada e’tiqod, qay darajada ko‘r-
ko‘rona ishonch va qay darajada real borliqning haqiqiy in’ikosi ekanligini
aniqlashga harakat qiladi. So‘nggi o‘n yilliklarda gnoseologiyada bilimlar
o‘rtasidagi farq, «nimani bilaman», «qanday bilaman», «shaxsiy tajribamdan
bilaman», «dalilga ko‘ra bilaman» kabi iboralar mazmunining o‘zaro nisbati
masalalari muhokama qilinmoqda. Bir so‘z bilan aytganda, gnoseologiya
borliqni to‘liq qamrab olib, unda biron-bir tafsilotni nazardan qochirmaslikka
harakat qiladi. Demak gnoseologiya falsafaning eng muhim omilidir.
Inson aqli bilish pillapoyasidan yuqoriga ko‘tarilar ekan, har bir yangi
pog‘onada qaytaqayta quyidagi savolga javob topishga harakat qiladi:
dunyoni bilish mumkinmi?, bilishning chegaralari bormi? Falsafada bu

Yüklə 63,27 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin