|
Esletpe: Shárt meyilden keyin da, de
|
səhifə | 224/248 | tarix | 02.12.2022 | ölçüsü | 0,6 Mb. | | #71983 |
| Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare
Esletpe: Shárt meyilden keyin da, de kómekshi sózleri dizbeklesip kelgeni menen, barlıq jaǵdayda qarsılaslıq máni ańlata bermeydi. Mısalı: Mısalı: Tosınnan iyt úrse de, ol shorshıp ketedi.
Bul baǵınıńqılı qospa gáptegi baǵınıńqı gáp bas gáp penen qarsılaslıq mánide baylanısıp turǵan joq, al sebeplik mánide baylanısıp kelgen. Onıń shprshıp ketiwine tosınnan iyttiń úriwi sebebshi bolǵan.
KÓP BAǴÍNÍŃQÍLÍ QOSPA GÁP
Eki yamasa birneshe baǵınıńqılı qospa gápke kóp baǵınıńqılı qospa gáp dep ataladı. Kóp baǵınıńqılı qospa gápte eń kemi eki yamasa onnan da kóp baǵınıńqı gáp boladı. Baǵınıńqı gápler bas gápke eki túrli jol menen baylanısadı. Olardıń geyparaları bir-birine ǵárezsiz, tikkeley bas gáp penen baylanısadı da, al ekinshi birewleri bir-birine ǵárezli bolıp, izbe-iz baǵınıw jolı menen bas gápke baylanısadı. Olar usı sıyaqlı ózgesheliklerine qaray, teń baǵınıńqılı qospa gáp hám izbe-iz baǵınıńqılı qospa gáp bolıp ekige bólinedi.
Teń baǵınıńqılı qospa gáp
Baǵınıńqı gápleri bir-birine ǵárezsiz tikkeley bas gápke baylanısqan qospa gápke teń baǵınıńqılı qospa gáp deymiz. Mısalı: Tal shaqaları bórtik shıǵarıp, kók maysalar shıǵıp, giya dalalarǵa kók kórpesin japqanday boldı.
Bul kóp baǵınıńqılı qospa gáptiń baǵınıńqı gápleri bir-birine ǵárezsiz bas gápke tikkeley baylanısıp kelgen. Olardı tómendegishe keste túrinde kórestiwge boladı.
1.Tal shaqaları bórtik shıǵarıp, giya dalalarǵa kók kórpesin japqanday boldı.
2.Kók maysalar shıǵıp, giya dalalarǵa kók kórpesin japqanday boldı.
Teń baǵınıńqılı qospa gáptiń baǵınıńqı gápleri bas gápke mánilik qatnasına qaray birgelkili mánide hám birgelkisiz (hár túrli) mánide kele beredi. Birgelkili bolıp kelgen baǵınıńqılı gápler bir túrdegi sorawǵa juwap beredi de, al birgelkisiz mánidegi baǵınıńqı gápler hártúrli sorawǵa juwap beredi. Mısalı: Muzı siresip qaq-qaq jarılıp jatırǵan Yassi dáryası báhár samalınıń háwirine tózbey bosasıp, muzdıń hár jerinen qızıl suw tesip, seń júrdi. Bul mısaldaǵı teń baǵınıńqılı qospa gáptiń baǵınıńqı gápleri bas gápti birgelkili sın mánide sıpatlap kelgen.
Gúller kóp ashılǵanlıqtan, onıń sáwleli nurı menen aspan da qıp-qızıl shoqtay bolıp kórinip, jer de, kók te lalazarlıqqa aylanǵan. Bul teń baǵınıńqılı qospa gáptiń baǵınıńqı gápleri bas gápke birgelki mánide qatnas jasap turǵan joq. Onıń dáslepki baǵınıńqı gápi bas gápke qatnaslı sebepti, al ekinshi baǵınıńqı gápi sındı bildirip, olardıń mánilik qatnasları hár túrli bolıp kelgen. Demek, olarǵa qoyılatuǵın sorawlar da hár túrli boladı.
Dostları ilə paylaş: |
|
|