Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Ózlestirligen gáp
Tuwra gápti ózlestirlgen gápke aylandırıw jolları
Dúziliw forması ózgertilip, mazmunı saqlanıp berilgen basqanıń gápine ózlestirilgen gáp delinedi. Tuwra gáp ózlestirligen aylandırılǵanda avtor gápindegi dep, degen, dedi, deydi, desti hám t.b. baylanıstırıwshılıq xızmettegi kómekshi feyiller ózlestirilgen gáptiń quramında saqlanadı yamasa olardıń ornına ayttı, soradı hám t.b. feyiller qollanıladı. Tuwra gáp ózlestirilgen gápke tómendegi jollar menen aylandırıladı:
1.Tuwra gáptiń bayanlawıshı betlik qosımtalı feyilden bolıp kelgende, sol feyildiń -ǵan/-gen, -tuǵın qosımtalı kelbetlik feyilge yamasa -ǵanlıq/-genlik qosımtalı atawısh feyilge aylanıp, tabıs sepligi jalǵanadı hám keńeytilgen tolıqlawısh xızmetin atqaradı. Al avtor gápindegi dedi feyili ayttı feyili menen almasıp bayanlawısh bolıp keledi. Mısalı:

Tuwra gáp	Ózlestirilgen gáp
Biyik shıńlarǵa, bálentliklerge talpınamız! – dedi hámme kewilli ráwishte.	Hámme kewilli ráwishte biyik shıńlarǵa, bálentliklerge talpınntuǵınlıǵın ayttı.
2.Tuwra gáptiń bayanlawıshı atlıqtan yamasa modal sózli bolıp kelgende, ózlestirilgen gápte sol bayanlawısh xızmetindegi sózge eken kómekshi feyli dizbeklesip tabıs sepliginde aytıladı. Mısalı:
Tuwra gáp	Ózlestirilgen gáp
1.“Bul kisi meniń ustazım!” – dedi Tursınay. 2.Kesesine kultivaciyalaw kerek, - dedi Jamal.	1.Tursınay bul kisiniń óziniń ustazı ekenligin ayttı 2.Jamal kesesine kultivaciyalaw kerek ekenligin ayttı
3.Tuwra gáptegi avtor gápi baylanıstırıwshı sózden basqa óz bayanlawıshına iye bolıp kelgende,ózlestirilgen gáp birgelkili bayanlawıshlı boladı. Mısalı: