1.3. R adioelektron a p p a ra tla rn i loyihalashda zam onaviy
k o m p y u te rlarn i qoMlash
Fan-texnikaning rivojlanib borishi, yuqori integratsiyaga ega
bo‘lgan elementlar bazasini yaratishning murakkablashib borishiga
va bu esa
insonlar tomonidan yaratilayotgan radioelektron
apparatlarini loyihalash jarayonini ham murakkablashib borishiga
olib keldi. Natijada, bu vazifalami qo‘lda bajarishning umuman
imkoni bo‘lmay qoldi.
Loyihalash - bu yangi obyektning dastlabki izohi bo‘yicha yoki
ishlash algoritmi bo‘yicha kerakli bo‘lgan, berilgan shart-
sharoitlami hisobga olgan holdagi izohini yaratishdir.
Loyihalash o ‘z tarkibiga, tekshirish, izlanish, hisoblash, konstr-
uksiyalash kabi kompleks ishlarini oladi. Shu ishlar asosida, beril
gan
talablami
qanoatlantiruvchi,
yangi
REVsi
mahsulotini
tayyorlash yoki undan foydalanish uchun kerakli va yetarli bo‘lgan
loyihalash obyekti izohi yaratiladi.
Loyihalash insonning yaratuvchanligidagi eng murakkab maxsus
ko ‘rinish hisoblanib chuqur ilmiy bilimlarga, ijodiy izlanishlarga,
biron-bir yo‘nalish b o ‘yicha to ‘plangan tajriba va bilimlarga asos-
langan, lekin og‘ir, murakkab ishlami bajarish jarayonidir. Loyiha
lashni avtomatlashtirish esa, yuqorida keltirilgan barcha ishlami,
mahsulot yaratuvchi bilan kompyuteming o ‘zaro bogMiqlik asosida
bajarishga aytiladi. Loyihalashni avtomatlashtirish, loyihalovchi
14
bilan kompyuter o ‘rtasidagi bajariladigan ishlami ratsional taqsim-
lash, hisoblash texnikasi vositalaridan sistemali foydalanish va
masalani yechish uchun uslub tanlashda mashina vaqtini to‘g‘ri
taqsimlashdan iborat.
REAlarni loyihalash murakkab jarayon bo‘lib hisoblanadi va bu
jarayon bir qancha bosqichlarga bo‘lib bajariladi. Ana shu og‘ir
murakkab
vazifalami
bajarish
avtomatlashtirilgan
loyihalash
sistemalami yaratilishi natijasida birmuncha yengillashadi. Loyiha
lashni avtomatlashtirishdan asosiy maqsad - mahsulot sifatini
oshirish, sarf-xarajatlami kamaytirish, loyihalashga ketadigan vaqtni
qisqartirish, ishlab chiqarish unumdorligini oshirish natijasida
muhandis-texnik xodimlar sonini kamaytirishdan iborat. Lekin
ko‘pincha
loyihalashni
avtomatlashtirishga
o ‘tishda
doimo
ko‘zlangan maqsadga erishib bo‘lmaydi. Masalan, mahsulot sifatini
oshirish kerak bo‘lsa, unga ketadigan sarf-xarajatlar oshib ketishi
mumkin yoki loyihalash jarayoni tezlashtirilsa, mahsulot sifati
pasayishi kuzatilishi mumkin. Bu muammolami hal qilish uchun
ilmiy texnikaning rivojlanishi, yangi zamonaviy avtomatlashtirilgan
loyihalash sistemalaridan foyda-lanish muhim o ‘rinni egallaydi.
Loyihalashni avtomatlashtirishda shaxsiy kompyuterlar yorda
mida, ALS lardan unumli foydalanish, ya’ni yechiladigan masa-
lalami kompyuterda bajarish uchun to‘g ‘ri taqsimlash, ALS lar
uchun masalalami shakllantira olish asosiy vazifalar hisoblanadi.
Avtomatlashtirilgan va avtomatlashtirilmagan loyihalash orasida
aniq chegara boMmaydi. Matematik uslublar yaratilishi, hisoblash
texnikasi rivojlanishi, yangi zamonaviy ALS lar yaratilishi bilan
bu chegara doimo o ‘zgarib turadi. Ayniqsa, ALS laming zamo
naviy turlari bo‘lgan, umumiy bazadan foydalanish imkoniga ega
bo‘lgan ALSlar yaratilishi bilan bu vazifalami bajarish birmuncha
yengillashadi. Endigi vazifa ana shunday ALS larda ishlay oladigan
mutaxassislar yetishtirib chiqarish muammosini hal qilish boMib
qoldi. Ana shunday mutaxassislar yetishtirishda radioelektron
apparatlami
loyihalash va modellashtirish asoslari kursi muhim
o ‘rinni egallaydi. Loyihalash jarayonida zamonaviy ALS lardan
foydalana olish, loyihalashga ketadigan loyihalash vaqti sarf -
xarajatlarini tejash, sifatli loyiha yaratish imkoniyatini beradi.
Hozirda loyihalashni avtomatlashtiruvchi bir qancha ALS lardan
15
foydalanilmoqda, ularda loyihalash jarayonining ko ‘p qismi avto
matlashtirilgan rejimda, ya’ni paketlar rejimida amalga
oshiril-
moqda.
Dostları ilə paylaş: |