Academic Research in Educational Sciences volume 3

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 3 | ISSUE 1 | 2022 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF): 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-770-775 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 774 www.ares.uz 
mashg‘‘ulotlarida sportchilarning o‘z tanalarini idora qila bilish, kuchlarini ishlata 
bilish qobiliyatlari takomillashadi, kuch, tezlik, chaqqonlik, mardlik osha boradi. 
Sakrash oyoq tana muskullarini kuchaytirish va sakrovchanlikni hosil qilish uchun 
eng yaxshi mashqlardan biri bo‘lib, faqat yengil atletikachilargina emas, balki 
boshqa 
sport 
turlarining 
vakillariga 
ham, 
ayniqsa, 
basketbolchilarga, 
voleybolchilarga va futbolchilarga zarurdir.
Yengil atletikadagi eng uzoq ya‘ni marafoncha masofa 42 km 195 sm 
ga teng. Aholi yashaydigan joylar oralig‘ida bosib o‘tiladi. Sakrash-to‘siqlardan 
o‘tishning tabiiy usuli bo‘lib, qisqa vaqt ichida asab muskul kuchiga maksimal zo‘r 
berish bilan harakterlidir. Yengil atletik sakrash mashg‘‘ulotlarida sportchilarning o‘z 
tanalarini idora qila bilish, kuchlarini ishlata bilish qobiliyatlari takomillashadi, kuch, 
tezlik, chaqqonlik, mardlik osha boradi. Sakrash oyoq tana muskullarini kuchaytirish 
va sakrovchanlikni hosil qilish uchun eng yaxshi mashqlardan biri bo‘lib, faqat yengil 
atletikachilargina emas, balki boshqa sport turlarining vakillariga ham, ayniqsa, 
basketbolchilarga, voleybolchilarga va futbolchilarga zarurdir.
Yengil atletikada sakrash xam o‘z navbatida 2 turga bo‘linadi. 
1. Imkon boricha balandroq sakrash maqsadida vertikal to‘siqlardan o‘tish, 
balandlikka 
sakrash 
va 
langar 
cho‘p 
bilan 
sakrash 
hisoblanadi. 
2. Imkon boricha uzoqqa sakrash maqsadida gorizantal to‘siqlardan o‘tish 
uzunlikka sakrash va uch hatlab sakrash. Sakrashda erishilgan natijalar metr va 
santimetr bilan o‘lchanadi. Sakrash turgan joyda tez yugurib kelib ijro etiladi. Uch 
xatlab sakrash va langarcho‘p bilan sakrash musobaqalari ayollar uchun 
o‘tkazilmaydi. Bularni bajarish vaqtida hosil bo‘ladigan qattiq zarbalar ayollar 
ichki organlari holatini buzib qo‘yishi mumkin bo‘ladi. Uloqtirish maxsus 
snaryadlarni uzoqlikka irg‘itish va uloqtirish mashqlaridir. Bularning natijalari metr 
va santimetr bilan aniqlanadi. Uloqtirish asab muskul kuchlanishi qisqa vaqt 
maksimal bo‘lishi bilan harakterlidir. Bunda qo‘l yelka kamari va tana muskullariga 
emas, balki oyoq muskullari ham faol qatnashadi. Yengil atletika naryadlarini 
uzoqqa uloqtirish uchun kuch, tezlik, chaqqonlik yuqori darajada rivoj topgan bo‘lish 
va o‘z kuchini yig‘a bilmoq zarur. Uloqtrish bilan shug‘ullanish bu muxim 
fazilatlarni taraqqiy etibgina qolmay butun tana muskullarining garmoni 
rivojlanishiga ham yordam beradi.