Ad: Sevda Soyad : İbrahimova Qrup: 932 Fakültə: Beynəlxalq münasibətlər

Neoklassik iqtisadi nəzəriyyənin tədqiq obyekti əmək satıcısı, istehlakçı və ya sahibkar kimi öz gəlirini maksimuma çatdırmağa və xərcləri minimuma endirməyə çalışan Homo ekonomikusun – “iqtisadi insan”ın davranışıdır. Bu nəzəriyyə XIX əsrin 70-ci illərində yaranmışdır. Onun yaradıcıları tanınmış avstriyalı iqtisadçılar K.Menger, F.Vizer, E.Bembaverk, ingilis alimi V.Cevons və isveçrəli iqtisadçı L.Valrasdır. “Marjinal faydalılıq” anlayışına görə dəyər istehsal fəaliyyətinin nəticəsidir ki, bu müddət ərzində istehsal amillərinin hər biri (əmək, torpaq, kapital) onun formalaşmasına öz töhfəsini verir və dəyərin dəyəri birinin marjinal faydalılığı ilə ölçülür. bu amillərdən, digər ikisi isə dəyişməz olaraq qalır.
Monetarizm (ingilis dilində pul - pul) iqtisadi nəzəriyyədir, ona görə tədavüldə olan pul kütləsi iqtisadi vəziyyətin formalaşmasında və pulun miqdarı ilə ümumi milli məhsulun dəyərinin dəyişməsi arasında səbəb-nəticə əlaqəsinin qurulmasında həlledici rol oynayır. Monetarizm 1950-ci illərin ortalarında ABŞ-da yaranmışdır. Onun lideri, Çikaqo Siyasi İqtisadiyyat Məktəbinin rəhbəri M.Fridman dövlətin iqtisadiyyata aktiv və irimiqyaslı müdaxiləsinə, hökumətin tələbi stimullaşdırmaq tədbirlərinə qarşı çıxır. Onun fikrincə, iqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi pul göstəricilərinin dəyişməsi ilə real istehsal amilləri arasındakı gecikmələrə görə səmərəsizdir, ona görə də onu dövriyyədə olan pul kütləsinin avtomatik artması ilə əvəz etmək lazımdır.
institusionalizm(lat. institutum - qurum) - 19-cu əsrin sonu - 20-ci əsrin əvvəllərində yaranmış Qərb iqtisadi fikrinin istiqamətlərindən biri. O, insan cəmiyyətinin istehsal münasibətləri (mülkiyyət münasibətləri) ilə inkişafının şərtiliyini inkar edir, psixoloji, sosial və hüquqi amilləri hərəkətverici qüvvə kimi qəbul edirdi. İnstitusionalizmin baniləri amerikan alimləri T.Veblen, D.Commons, U.Hamilton, ingilis iqtisadçısı A.Hobson və b. Məsələn, T.Veblen insan həyatını varlıq mübarizəsi, deməli, seçim və uyğunlaşma prosesi hesab edirdi. Eynilə, institusionalistlərin fikrincə, cəmiyyətin inkişafı prosesində institutların təbii seçilməsi prosesi gedir ki, onun da sistemi bir növ mədəniyyət təşkil edir və sivilizasiyanın tipini müəyyən edir. Müəssisələrin özləri xüsusi həyat formalarıdır (o cümlədən iqtisadi), insan əlaqələri və münasibətləri təbiətcə daimidir, cəmiyyətdə mənəvi keyfiyyətlər və xassələr formalaşdırır. Öz növbəsində institutlar da mühüm seçim amilləridir.
Müasir institusionalizm tərəfdarlarının ən mütərəqqi ideyaları istehsalın mülkiyyətində və idarə olunmasında işçilərin, onlara sosial təminatların verilməsində, hakimiyyət orqanlarının isə humanitar ziyalıların iştirakının zəruriliyidir. Onların bəşəriyyətin ekoloji və iqtisadi sağ qalması ilə bağlı fikirləri də diqqətə layiqdir.