Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

aybdor, aybsiz, d a ’vo, elchi, yorliq,
farmon, hukm, so ‘roq, bitim
va h.
22-§. Quyidagilar rasmiy-ish yuritish uslubining vazifasi 
hisoblanadi:
-m a’lum hujjat, hodisa, shaxs haqida aniq m a’lumot yetkazish;
-chin, xolis, mantiqan puxta, iloji boricha lo‘nda bo‘lish;
-muayyan ishning haqiqiy maqsadi, bitim shartlari, qonunlar, 
turli qoidalar, yo‘riqnomalar, k o ‘rsatmalar va ulam ing yuridik 
sharhlari aniq ifoda topishligi.
Rasmiy-ish 
yuritish 
uslubining 
bunday 
funksiyaviy 
yo'nalganligi uning nutqiy tuzilishi, bayondagi o ‘ziga xosligiga va 
umumlashganligi, k o ‘p jihatdan o ‘ziga xosligiga sabab b o ‘ladi.
106

---

23-§. 
Rasmiy-ish 
yuritish 
uslubida 
obyektivlik, 
umumlashganlik. bayonning mantiqiy izchiiligi, m a’noviy aniqligi, 
dalillash q at'iy tizimining yaxlitligi va muayyanligi yaqqol 
ko'rinadi.
24-§. Bayonning mantiqiy ekanligini k o ‘rsatuvchi faoi nutqiy 
vositalardan foydalaniladi. Har bir so‘z ta ’bir joiz bo'lsa, chertib- 
chcrtib aytiladi, har bir jum la, sintagma, so‘z birikmasi aniq-tiniq 
boMadi, mantiq urg‘usidan unumli foydalaniladi.
25-§. N utqiy vositalam ing qat’iy tanlanganiigi, belgilanganligi 
uni alohida xoslangan nutqligini k o ‘rsatadi. Masalan, 
Siz quyidagi
manzilda yashaysiz: Olmazor ко ‘chasi, 
44-uy, 
4-xonadon.
Norasmiy so‘zlashuv nutqida bayon boshqacha bo‘lishi tabiiy: 
Siz
Olmazor ко ‘chasidagi 44-domda yashaysiz, kvartirayiz 4.
26-§. Rasmiy ish yuritish uslubida bayon standartlashgan 
b o‘ladi. Nutqning standartlanishi tabiiy hoi. U nutqdan kutidalik 
nutqiy muloqot jarayonida yuzaga keladi. Chunki hayotda bir 
xildagi, o ‘xshash, stereotip (bir qolip)dagi hodisalar ko'plab 
uchraydi. Ana shunday tayyor nutqiy hodisalarning funksiyasi 
(qanday foydalanish)ni aniq hisobga ola bilish muhimdir. Shunday 
bilimga ega b o ‘lgandagina muayyan vaziyatlarda, yozma va 
og‘zaki muloqot nutqiy qismida ulam i o ‘rinli qo‘llash mumkin 
bo'ladi.
27-§. Oddiy - so‘zlashuv nutqi turli kutgan, kutmagan 
vaziyatlarda samarali yuzaga keladigan suhbatlashuvda yuzaga 
chiqadi. Ikki yoki undan ortiq so‘zlashuv ishtirokchilari yaiqori his- 
hayajonli, zo ‘riqqan holatda b o ‘ladi. Nutq turli-tuman emotsional- 
ekspressiv ottenkali vositalarga boy b o ‘ladi. Hech bir cheklovsiz 
piching, kesatiq, o ‘xshatishlar, jargon, shaloq, chapanicha so'zlar, 
qochiriqlar hatto vulgar chet so‘zlar qo'llanaveradi. Masalan,