Adabiyot 6 (I qism) 2017. p65

Ikki daryo oralig‘idagi go‘zal ona yurtimiz hamisha
bosqinchilarning ko‘zini o‘ynatgan, uning boyliklariga
egalik qilishga da’vogarlar har doim ham topilgan.
Yevropadan Sharqqa qonli yurishlar uyushtirgan Rim impe-
ratorlari, yurtimizdagi yuksak madaniyatni vahshiylarcha
toptashga uringan Chingizxon va Botuxon bosqinlari bu o‘lka
boshiga ne-ne ko‘rgiliklarni solmadi:
Qaysari Rum nayzasidan
Bag‘rida dog‘ uzra dog‘,
Chingiz-u Botu tig‘iga
Ko‘ksi qalqon, o‘zbegim.
Yog‘di to‘rt yondin asrlar
Boshingga tiyri kamon,
Umri qurbon, mulki taroj,
Yurti vayron, o‘zbegim.
Ozodlik va hurlikni har narsadan ustun qo‘yadigan, bu
yo‘lda kurashdan toliqmaydigan xalqimizning yengilmas ruhi
uni jamiki talotumlardan omon saqlab keldi. To‘maris, Shiroq,
Spitamen, Muqanna, Jaloliddin Manguberdi, Temur Malik,
Amir Temur singari mard farzandlar Vatanimiz tuprog‘ini
yovlardan asrash yo‘lida mislsiz qahramonlik ko‘rsatdilar. Shoir
ko‘ngli millatimizning bu tarixiy jasoratidan haqli ravishda
g‘urur tuyadi:
Davr zulmiga va lekin
Bir umr bosh egmading,

---

1 4 4
Sen – Muqanna, sarbador – sen,
Erksevar qon, o‘zbegim.
O‘zbek xalqi dunyo fani, madaniyati, adabiyoti rivojiga be-
qiyos hissa qo‘shgan mutafakkir farzandlari bilan ham dovruq
qozongan. 2006-yilda xalqaro miqyosda keng nishonlangan
Xorazm Ma’mun akademiyasining 1000 yillik yubileyi ham bu
fikrning yorqin dalilidir. Shoir Abdulla Oripov «O‘zbekiston»
she’rida: «Dengiz ortin yoritdi ilk bor Beruniyning aql mash’a-
li» degandi. Chunki ispaniyalik sayyoh Xristofor Kolumb tug‘i-
lishidan bir necha asr ilgari bizning donishmand bobomiz Abu
Rayhon Beruniy Yer sharining narigi tomonida katta bir qit’a
mavjudligini ilmiy asoslab bergandi. Boshqacha aytganda, Ame-
rikani nazariy jihatdan kashf etgan ham, koinot xaritasini tuzgan
ham, insoniyat she’riy tafakkurini eng yuqori bosqichlarga
ko‘targan ham bizning buyuk ajdodlarimiz hisoblanadi:
Tuzdi-yu Mirzo Ulug‘bek
Ko‘ragoniy jadvalin,
Sirli osmon toqiga ilk
Qo‘ydi narvon o‘zbegim.
Mir Alisher na’rasiga
Aks sado berdi jahon,
She’riyat mulkida bo‘ldi
Shoh-u sulton o‘zbegim.
Qasida davomida o‘tmishimizning yana boshqa ko‘plab
ibratli sahifalari varaqlanar ekan, shoir ona xalq tarixini mu-
kammal talqin etmoqqa ojiz ekaniga kamtarlik ila ishora qi-
ladi:
Tarixing bitmakka, xalqim,
Mingta Firdavsiy kerak,
Chunki bir bor chekkan ohing
Mingta doston, o‘zbegim.

---

1 4 5
!
Shundan so‘ng asarda zamonaviy O‘zbekiston vasfi bosh-
lanadi. Bilasizki, har yili kuz faslida saxiy yerimiz yil – o‘n
ikki oy mehnat qilgan dehqonni o‘zining ne’matlari ila siylaydi.
Bizning yurtimiz paxta yetishtirish bo‘yicha dunyoda yetakchi
o‘rinlarda turadi. Agar kuz faslida safarga chiqsangiz ko‘rasizki,
mamlakatimizdagi yuzlab paxta tayyorlash punktlarida momiq
oq oltindan oppoq tog‘lar uyuladi. Shoir bu manzarani
quyidagicha obrazli ifodalaydi:
Faxr etarman, ona xalqim,
Ko‘kragimni tog‘ qilib,
Ko‘kragida tog‘ ko‘targan
Tanti dehqon o‘zbegim.
O‘zbegim deb keng jahonga
Ne uchun madh etmayin!
O‘zligim bilmoqqa davrim
Berdi imkon, o‘zbegim.
Yuqorida aytganimizdek, sho‘ro mafkurasi barchani «ulug‘
sovet xalqi» ro‘yxatiga tirkagan, ijodkorlardan ham asosan mana
shu tushuncha to‘g‘risida hamd-u sanolar bitishni talab etardi.
Shoir mana shu qaltis siyosatdan cho‘chimay, avvalo o‘z
xalqiga sodiq farzand bo‘lmoqlikni maqsad qiladi.