Adiak imtahan suallarinin cavablari

56. 
Ərizə, protokol, akt. 
Ərizə vətəndaşın müraciəti, hüquqlarının həyata keçirilməsi ilə 
bağlı tələbləri nəzərdə tutan sənəddir. Tərtibi zamanı müvafiq 
tələblər gözlənilməlidir:  
– ərizənin başlığında kimə müraciət olunması və kim 
tərəfindən yazılması bildirilməlidir;
– məzmunu qısa, faktlar isə konkret olmalıdır;
– sonda ay, gün, il göstərilməli və müraciət edənin şəxsi 
imzası qoyulmalıdır.
Ərizənin bir neçə növü var: təklif, şikayət və s. 
Protokol sözü yunancadan götürülüb, “ilk, birinci vərəqi 
yapışdırmaq” deməkdir. Protokol aid olduğu iclas, hadisəni olduğu 
kimi əks etdirməli, müzakirə olunan hər bir məsələ xronoloji 
ardıcıllıqla verilməli, nəticə çıxarılmalıdır: protokol imzalandıqdan 
sonra hüquqi qüvvəyə malik olur.
Protokolların rekvizitləri: idarənin və ya təşkilatın adı, sənədin adı, 
tarixi, nömrəsi, iclasın keçirildiyi yer, gün, gündəlik məsələlər, qərar 
hissəsi, imza. 
Akt şahidlərin iştirakı ilə yoxlama nəticəsində müəyyən edilən faktı 
(faktları) təsdiq edən sənəddir. Təsdiq olunması üçün bir neçə şəxs 
tərəfindən tərtib edilir, sənədləşdirilərək ona rəsmi xarakter verilir. 
Məzmunca müxtəlifdir: yoxlama, silinmə, tutuşdurma, kənarlaşma və 
s.
Akt imzalandıqdan sonra hüquqi qüvvəyə minir. Göstərilən tarix 
onun tərtib olunma zamanıdır. 

---

57. 
Bildiriş, arayış, izahat. 
Bildiriş hər hansı bir tədbir (elmi, bədii, hadisə və s.) haqqında 
kollektiv və ya ictimaiyyətə əvvəlcədən verilən elan, məlumat, 
xəbərdarlıqdır. Bildirişdə tədbirin keçiriləcəyi yer və vaxt, iştirakçılar 
haqqında məlumat əksini tapır.
Blankın ortasında “Bildiriş” sözü yazılır, sonra gündəlikdə tədbirin 
xarakteri, ayın tarixi, saatı, iştirakçıların adı və soyadı, habelə kimliyi 
və titulları göstərilir. Mətnin sonunda tədbirin keçiriləcəyi yer, 
təşkilatın və ya təşkilatçıların adı qeyd olunur. Bildiriş qəzetdə, 
televiziyada, radioda və afişa şəklində verilə bilər.
Arayış hər hansı bir adamın bir yerdə yaşaması, işləməsi, oxuması, 
müəyyən obyektin, hadisənin yoxlanması haqqında da arayış tərtib 
edilir. Arayışın kimə, nə üçün verildiyi göstərilir, hansı məqsədlə tərtib 
edildiyi qeyd edilir. Arayış müəssisə rəhbəri, kadrlar şöbəsinin müdiri, 
mühasib, fakültə dekanlığı və s. tərəfindən verilə və imzalana bilir, 
sonda sənədin hara təqdim olunması göstərilir. 
Arayış sözü vərəqin ortasında qeyd edilir. Vərəqin sol tərəfində 
idarənin ştampı olur. Ştampın aşağı sətrində nömrəsi və verildiyi tarix 
göstərilir. Məzmun verildikdən sonra müəssisə rəhbərinin imzası, 
soyadı və titulu göstərilir. Bir arayışda bir və ya neçə şəxs haqqında 
məlumat vermək mümkündür, mürəkkəb məzmuna malik olan arayışı 
təşkilatlar da bir-birinə təqdim edir.
İzahat ərəbcə izah sözünün cəmidir və “bir məsələni, sözü və s. 
ətraflı surətdə aydınlaşdırma, şərh etmə, bəyan etmə” mənasını 
bildirir. İzahat yazılı və şifahi, sadə və müfəssəl olur. İzahata verilən 
tələblər: 
– Kimə və kim tərəfindən yazılır; 
– Məzmunu aydın olmalıdır; 
– Şəxsin öz xətti ilə yazılmalıdır; 
– Sonda imza və tarix: il, ay, gün göstərilməlidir. 

---