Adiak imtahan suallarinin cavablari

59. 
Təşəkkür, töhmət, xəbərdarlıq, təqdimat. 
Töhmət ərəb dilindəndir, “məzəmmət, danlaq” mənalarını verir, pis 
əmələ görə yazılı və şifahi şəkildə məzəmmət etmək mənasında 
işlədilir. Töhmət idarə, müəssisə və təşkilatlarda yazılı şəkildə əmr 
kitabçasına, işçinin şəxsi işinə yazılmaqla rəsmiləşdirilir. İşçi əmək 
funksiyasını tam və ya qismən yerinə yetirmədikdə, eləcə də daxili 
intizam qaydalarını pozduqda rəhbərlik ona töhmət və ya sonuncu 
xəbərdarlıq verə bilər. 
Təşəkkür və töhmət müəssisə rəhbərinin, idarə rəisinin və ya 
nazirin əmri formasında verilir. Mülki şəxslər vəzifəli şəxsə məktub 
şəklində təşəkkürünü bildirirlər. 
Xəbərdarlıq sözü ərəb (xəbər) və fars (dar) kompozitidir, milli -lıq 
şəkilçisi qoşulmaqla “xəbər vermə” mənasını daşıyır. Adətən, idarə, 
təşkilat, iş yerində xəta etmiş şəxs (və ya şəxslərə), tələbələrə belə 
işləri bir daha təkrar etməmək məqsədilə verilir. O, yazılı və şifahi 
formada ola bilər. Nəticəsi olmadıqda töhmət verilir. 
Təqdimat ərəb mənşəli təqdim sözünün cəm şəklidir, “irəli 
sürülmək”, “irəli çəkilmək”, “bir nəfərin hüzuruna bir nəfəri 
gətirmək”, “bir nəfəri görüşdürmək” mənalarını verir. Rəsmi sənəd 
olaraq aşağı vəzifəli şəxsin yuxarı vəzifəli şəxs qarşısında hər hansı bir 
məsələni qaldırmaq, irəli sürmək, xahiş etmək zərurəti ilə hazırlanır. 
Təqdimat ərizədən yuxarı, tələbnamədən aşağı dayanan bir 
xahişnamədir. Xoş niyyətlə yazılır, məsələn, kimisə mükafata, vəzifəyə 
təqdim etmək. 

---

60. 
Təşkilati və inzibati sənədlərin hazırlanması və icrası 
qaydası. 
Hakimiyyət təlimatları və sərəncamlarının dərc edilməsi dövlətin və 
cəmiyyətin siyasi, iqtisadi və sosial həyatına əhəmiyyətli dərəcədə 
təsir göstərir. Bu sistemin mərkəzi əlaqələrindən biri geniş 
səlahiyyətlərə sahib olan hökumətdir. Müvafiq qərar və sərəncamlar 
verməklə səlahiyyətlərini həyata keçirir.
Hökumət qərarları və əmrləri arasındakı fərq nədir. Bu hüquqi 
aktların fərqi nədir və onların tətbiq olunma xüsusiyyətləri varmı? 
Hökumət fərmanı – icra hakimiyyəti səlahiyyətləri əsasında qəbul 
edilmiş və bütün müddət ərzində hüquqi qüvvəyə malik olan 
normativ hüquqi aktdır. Bu sənəd geniş bir sahəyə malikdir və bir 
qayda olaraq, vaxt çərçivələri ilə məhdudlaşmır. Subyektlərin dairəsi 
çox vaxt ciddi şəkildə müəyyənləşdirilmir, buna görə qətnamə başqa 
qayda göstərilməyibsə, Azərbaycan Respublikasının bütün sakinlərinə 
şamil olunur. 
Hökumət sərəncamı – əməliyyat məsələlərini həll etmək üçünçün 
hazırlanmış və hüquqi münasibətlər yaratmayan idarəetmə aktıdır. 
Bu sənəd dar bir əhatəyə malikdir və insan fəaliyyətinin ayrı bir 
seqmentinə təsir göstərir. Bir qayda olaraq, sifariş müddətlə 
məhdudlaşır və hərəkətləri ona şamil olunan şəxslər tərəfindən 
dərhal icra edilməlidir. 
Hökumət sərəncamlarının və fərmanlarının müqayisəsi beləliklə, 
hökumət qərarları və sərəncamları arasında çox oxşarlıqlar var. 
Birinci, onlar konstitusiyaya uyğun olmalıdır və digərləri daha yüksək 
hüquqi aktdır. İkinci, bunlar daha yüksək bir orqan tərəfindən verilir. 
Üçüncü, qərar və sərəncam qanunla müəyyən edilmiş müddətdə 
qüvvəyə minir və təsdiq edildikdən sonra 15 gün ərzində dərc 
edilməlidir. Nəhayət, qanuna açıq şəkildə zidd olduqda və 
başqalarının hüquq və mənafelərinə xələl gətirərsə, aktlara 
məhkəmədə şikayət verilə bilər. 

---