AğASƏF İmran

         
                     
 
 
 
 
 
Şəkil  4. Başlıca xarici təsir amilləri 
 
Menecerlərin aşağıdakı idarəçilik keyfiyyətləri vacibdir: 
 - tabelikdə olanlara təsir etmə qabiliyyəti;  
-  kommunikativ səriştəlilik;  
-  liderlik, 

---

47
 
 
 
- səlahiyyətlərin aşağı idarəetmə səviyyələrindəki rəhbərlərə 
verilməsi və s. 
İşçilərə yüksək təsiretmə qabiliyyətinə malik olmaq üçün 
intizamlı olmaq və səliqəli geyinmək də zəruridir. Son zamanlar 
geyimin qiyməti əsas amilə çevrilmişdir. Geyim müəyyən maddi 
vəziyyətin simvoluna və şəxsi firavanlığın göstəricisinə çevrilmişdir. 
Menecerin etibar qazanmasına və onun işinin nəticələrinə geyim və 
xarici görünüşün təsir etməsi faktı Qərb menecmentinin təcrübəsində 
dəfələrlə təsdiq edilmişdir.  
Menecerlərin  fəaliyyətlərində  nitq qabiliyyətinin təsiri çox 
böyük olur. Ən vacib məsələdən bəhs etsə də rabitəsiz, mızıltılı, 
uzun-uzadı danışan adamlar dəqiq, inamlı və aydın danışanlara 
nisbətən az əhəmiyyətli rəhbər kimi qəbul olunurlar. Yalnız özünə 
inanan şəxs, fikirlərini sərbəst ifadə edir və başqalarının hüquqlarına 
hörmət etməklə onları özünü dinləməyə məcbur edir. Nitqi aydın olan 
rəhbərin işçiləri inandırmaq qabiliyyəti də yüksək olur.  
Qətiyyətli və özünə inamlı olmaq da menecerə xas olan müsbət 
keyfiyyət hesab olunur. Özünə inamlı rəhbərin qərar qəbul etməsi 
nisbətən  asan olur. Çünki, çətin problemlər müəyyən edilərkən və 
qərar qəbul edilərkən xarizmatik rəhbərin fikrinə üstünlük verilir.  
Hər bir insan psixoloqların kommunikativ təcrübə adlandırdığı 
vərdişlərə malikdir. Əgər menecer əlaqələndirmənin və ünsiyyətin 
təşəbbüsçüsü kimi əsas   rəhbərlik funksiyalarını yerinə yetirə 
bilmirsə, deməli, onun peşəkar idarəetmə fəaliyyəti yararsızdır. 
Müasir şəraitdə,  istehsal münasibətlərində humanitar aspektlərin 
artdığı dövrdə, rəhbər üçün əlaqələndirmə səriştəsi, onun peşəkar 
idarəediciliyinin başlıca cəhəti kimi dəyərləndirilir. 
 
Menecmentdə  ünsiyyət  bacarığı  həm  də   stimullaşdırıcı 
amillərdən biri kimi qəbul edilir. Ünsiyyət bacarığı hər hansı  şəraitə 
uyğunlaşmağa imkan verir. Rəhbər işçilər ünsiyyətin əlaqələndirici 

---

48
 
 
 
tərəfinə lazımi əhəmiyyət vermədikdə görə çox şey itirirlər. Rəhbər 
həmişə üzdə olan şəxsdir. Ona görə də o, öz hərəkətlərinə nəzarət 
etməli,  davranış  taktikası  barədə  düşünməli,  son  nəticəni 
proqnozlaşdırmalı və işgüzar ünsiyyət etikasına riayət etməlidir. 
Rəhbər adamları özünə cəlb etmə qabiliyyətinə malik olmalıdır, o, 
davranışı ilə özünə qarşı xoş münasibətlər,  hörmət və etibar 
qazanmalıdır. 
Menecerin əsas vəzifələrindən biri təşkilatın yaşamasını təmin 
etməkdir. Əgər bu vəzifə təmin olunarsa, onda istehsal, məhsuldarlıq, 
səmərəlilik, satış və gəlir götürmək kimi problemlər həll olunmalıdır.  
Görkəmli tədqiqatçı alim - sosioloq Henri Minsberqə görə, hər 
bir menecerin 10 əsas rolu vardır və o: 1. ali rəhbərdir; 2. liderdir; 3. 
əlaqələndiricidir (koordinator); 4. informasiyanı qəbul edəndir; 5. 
informasiyanı paylayandır; 6. nümayəndədir; 7. işgüzardır; 8. 
xətaları aradan qaldırandır; 9. vəsaitləri bölüşdürəndir və 10. 
danışıqlar aparandır. 
Menecerlə  işgüzar  adamı  mütləq  fərqləndirmək  lazımdır. 
İşgüzar adam ilk növbədə sahibkardır, öz vəsaiti hesabına risk edərək 
iş quran adamdır. Menecer isə, sahibkara  muzdla qulluq edən 
idarəetmə mütəxəssisidir.  
İdarəetmə ilə məşğul olan hər bir menecer: kollektivi  idarə 
etmək; idarəetmə qərarları qəbul etmək; hər hansı bir münaqişəni 
aradan qaldırmaq;    istehsalı  planlaşdırmaq və təşkil etmək; işçiləri 
hazırlamaq; işgüzar danışıqlar aparmağı bacarmaq; obyektiv olmaq 
və digər bu kimi qabiliyyətlərə malik olmalıdır. 
Menecer üçün  əsas keyfiyyətlərdən biri – adamlarla işləməyi 
bacarmaq, onları son nəticə  əldə edilməsinə maraqlandırmaq, daimi 
və müntəzəm müsbət iqtisadi nəticələr əldə edilməsini təmin 
etməkdir. 

---

49
 
 
 
Hələ eramızdan əvvəl Yunan  filosofları hesab edirdilər ki, hər 
bir rəhbər işçi əsasən aşağıdakı dörd xarakterik keyfiyyətə malik 
olmalıdır: 
- Müdriklik (Nestor müdrikliyi); ədalətlilik (Aqamemnon 
ədaləti); hiyləgərlik (Odissey hiyləgərliyi); cəsurluq (Axilles 
cəsurluğu). 
XX əsrin  əvvəllərindən başlayaraq və bu gün də müasir alimlər  
hesab edirlər ki, menecer üçün aşağıdakı  keyfiyyətlər zəruridir: 
- fiziki keyfiyyətlər - fəallıq; sağlamlıq; güclülük; enerjili olmaq. 
-  şəxsi keyfiyyətlər - özünə inanmaq; qələbəyə cəhd etmək; 
nüfuz sahibi olmaq; şəraitə uyğunlaşmaq. 
-  intellektual keyfiyyətlər - ağıl; duyum; qavrama;  elmi bilik; 
yaradıcı münasibət; dəqiq qərar qəbul etmək qabiliyyəti. 
-bacarıq keyfiyyətləri - əlaqə yaratmaq qabiliyyəti; asanlıqla 
münasibət yaratmaq; işgüzar olmaq; diplomatik olmaq. 
Yuxarıda qeyd olunanları ümumiləşdirərək demək olar ki, hər 
bir menecer aşağıdakıları bacarmalıdır: 
1.İstehsalı planlaşdırmaq və təşkil etmək; 
2.Düzgün və qeyri standart idarəetmə qərarları qəbul etmək; 
3.Kollektivi müasir tələblər səviyyəsində idarə etmək (liderlik 
etmək); 
4.İşçilərlə mehriban münasibətdə olmaq və onlarla işgüzar 
görüşlər keçirmək; 
5.İşçiləri  yaradıcı  əməyə ruhlandırmaq,  onların  uğurlarını 
görmək və qiymətləndirmək; 
6.Hər hansı bir münaqişəni aradan qaldırmaq; 
7.Şəxsi münasibətindən asılı olmayaraq son dərəcə obyektiv 
olmaq; 
8.İşçiləri seçmək, fərqləndirmək və öyrətmək; 
9.Tabe olmaq və ehtiramı gözləmək; 

---

50
 
 
 
10. İşgüzar danışıqlar aparmaq; 
11. Məhsulun satışını təşkil etmək; 
12. Müəssisənin gəlir əldə etməsini təmin etmək və s.