Агрономия факультети талабалари учун Узумчилик фанидан

Muhokama uchun savollar: 
 
1.
Tokzor barpo qilish rejasi qachon tuziladi va qaysi ko„rsatkichlar hisobga 
olinadi? 
2.
Tokzor barpo qilishda tuproq-iqlim sharoitiga qarab uzum navlari qanday 
tanlanadi?
 
3.
Tok ko„chatlari tokzorga qachon va qanday usullarda ekiladi?
 
4.
Ekish usuli va ko„chat qalinligiga qarab bir gektar tokzorga qancha tok ko„chati 
joylashtirish mumkin?
 
5.
Tok ko„chatlari ekilgandan so„ng birinchi yili tokzorda qanday agrotadbirlar 
o„tkaziladi? 
 
 
 

---

46 
4-rasm. Kosasimon shaklli
tok tupi 
6. TOK O„STIRISH USULLARI 
 
6.1.Tok o„stirish usullari haqida 
 
Tayanch iboralar - Tok o„stirish usullari, daraxtlarda o„stirish, qoziqchalarda 
o„stirish, so„rida, voishda o„stirish, yer tok holida va vertikal simbag„azlarda 
o„stirish, yer toklarga shakl berish, kosachasimon, kallaksimon, yarimkallaksimon, 
vertikal simbag„az, yelpig„ichsimon, yarim yelpig„ichsimon.
Tok o„stirish usullari ular xaqida ma‟lumot. Tok chirmashib (liana) o„suvchi 
daraxtchil ekin bo„lib, tabiiy sharoitda turli daraxtlarga xos shaklga ega emas. 
Tokning hozirgi shakli ko„p asrlik tajribada butash, bog„lash va kesish natijasida 
yaratilgan. Maxsus tirgovuch qo„llab va tuplarni turlicha joylashtirib har xil usullarda 
o„stirish yo„li bilan ularni ichki qismida ma‟lum mikroiqlim yaratilgan bo„ladi. Tok 
tupini o„stirishning har bir usuli ularga shakl berish va butashning ma‟lum usullariga 
bog„liq. 
Tok tuplarini o„stirishning turli usullari juda qadimdan qo„llanib kelinadi. Tanali 
qilib turkmancha shakl berish yeramizdan oldingi VII asrdayoq Mesopotamiyada 
mavjud bo„lganligi haqida ham ma‟lumotlar bor. Zarafshon vodiysida so„riga 
ko„tarmay o„stirish ham taxminan o„sha vaqtda Kichik Osiyodan o„rganilgan, 
Toshkent vohalarida tokka ishkom qilib shakl berishni ham o„sha vaqtda Misrdan 
kelgan arablardan o„rganganlar. 
O„rta Osiyoda tok tuplarini o„stirishda quyidagi asosiy usullardan foydalaniladi.