266
Korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobining samaradorligi, avvalo,
ularda boshlang’ich hisobning to’g’ri tashkil etilganligiga bog’liq. Boshlang’ich
hisob korxonada sodir bo’layotgan muomalalarni hujjatlarda rasmiylashtirishni
hamda yig’ishni o’z ichiga oladi. Shu boisdan ham auditor korxonada birlamchi
hujjatlar to’l-dirilishida belgilangan talablarga rioya qilinayotganligini, tegishli
rekvizitlar to’liq to’ldirilayotganligini tekshiradi. Ko’pincha korxonalarda
hujjatlarni to’ldirishda belgilangan rekvizitlar to’lig’icha to’ldirilmaslik holatlari
uchrab turadi. Shuningdek, hujjatlarni to’ldirishda xatoliklarga yo’l qo’yiladi. Shu
boisdan har bir korxonada hujjatlarning nusxalari hamda ularni to’ldirish tartibi,
shuningdek, buxgalterlar uchun me’yoriy va boshqa materiallar bo’lishi lozim.
Buxgalteriya hisobi tizimining samaradorligi hamda ma’lumotlarning o’z
vaqtida olinishi hujjatlarning aylanish grafigiga ham bog’liq. Auditor bunday
paytda hujjatlar aylanish grafigiga rioya qilinayotganligini tekshirish lozim.
Hujjatlar aylanishi grafigi ish o’rinlariga a’lo darajada xizmat ko’rsatishni hamda
buxgalteriya hisobi xodimlari ishi sifatini oshirishni ta’minlaydi.
Auditor korxonaning hisob tizimiga baho berayotganida nafaqat uning
boshlang’ich hujjatlarining tuzilishiga, balki buxgalteriya hisobi registrlari hamda
Bosh daftar yuritilishiga ham e’tibor qaratadi. Auditor buxgalteriya hisobi va Bosh
daftarning yuriti-shiga baho bera turib, korxonada buxgalteriya hisobining qaysi
shakli amal qilayotganligini aniqlaydi.
Korxonaning hisob tizimiga baho berishda ushbu korxonada hi-sobvaraqlar
rejasining qay darajada amal qilayotganligiga baho beradi.
Mijozning buxgalteriya hisobi tizimini baholashda auditor korxonada hisob
siyosatining to’g’ri tanlanganligiga hamda unga to’g’ri amal qilinayotganligiga
alohida ahamiyat qaratadi.
Dostları ilə paylaş: