Tövbə Kitabı
777
Tövbə Etməyə Rəğbətləndirmək Və Ondan Sevinc Duymaq
1747. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Uca Allah
buyurur: “Mən qulumun barəmdəki zənni yanındayam, Məni yad etdikcə
onunlayam. O Məni öz-özlüyündə yad etsə, Mən də onu Öz-Özlüyümdə yad
edərəm. O məni camaatın yanında yad edərsə, Mən onu onlardan daha xeyirli
bir toplumun (mələklərin) yanında yad edərəm. O Mənə bir qarış yaxınlaşsa,
Mən ona bir ərəş yaxınlaşaram. O Mənə bir ərəş yaxınlaşsa, Mən ona bir qulac
yaxınlaşaram. O Mənə doğru yeriyərək gəlsə, Mən ona doğru yüyürərək
gələrəm.” (Buxari 7405, Muslim 7008, 2675/21)
1748. Abdullah İbn Məsud iki rəvayət – birini Peyğəmbərdən , digərini də
özündən danışıb demişdir: “Mömin bəndə öz günahlarına baxanda elə
düşünür ki, sanki dağın ətəyində oturmuş və az qala bu dağ onun başına
uçacaqdır. Günahkar bəndə isə öz günahlarını sanki burnuna qonmuş bir
milçək sanır (və elə güman edir ki, əli ilə) onu qovacaqdır.” Sonra o
(Peyğəmbərin hədisini danışıb) dedi: “Allah Öz qulunun tövbəsinə, üstündə
yemək-içməyi yüklənmiş dəvəsi ilə birgə təhlükəli bir yerdə dayanan və başını
yerə qoyub yatan, oyandıqda dəvəsinin qaçdığını görən, özü də bərk istiyə və
susuzluğa məruz qaldıqdan sonra: “Yerimə qayıdım” deyib geri qayıdıb bir
qədər də yatan və nəhayət, oyanıb başını qaldırdıqda dəvəsini yanında görən
kimsədən daha çox sevinir.” (Buxari 6308, Muslim 7131, 7134, 2744/4)
778
1749. Ənəs rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Uca Allah tövbə etmiş
qulunun tövbəsindən ötrü, sizdən hər hansı biriniz (itmiş dəvəsini) üzərində
yemək və içəcəyi ilə birlikdə tapmasından daha çox sevinir”. (Buxari 6309,
Muslim 7137, 2747/8)
Allahın Rəhmətinin Genişliyi Və Rəhmətinin Qəzəbini
Üstələməsi
1750. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Allah məxluqatı
yaratdıqdan sonra Ərşin üzərində, Öz yanında yerləşən Kitabında (Lövhi
Məhfuz) bu (sözləri) yazmışdır: “Mənim rəhmətim qəzəbimi üstələmişdir.”
(Buxari 3194, Muslim 7147, 2751/16)
1751. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, mən Peyğəmbərin belə buyurduğunu
eşitmişəm: “Allah mərhəməti yüz hissədən ibarət etdi. Doxsan doqquzunu
Özündə saxlayıb təkcə bir hissəsini yer üzünə endirdi. Məhz bunun sayəsində
yaradılanlar bir-birinə rəhm edir. Hətta, at öz balasını tapdalamasın deyə
ayaqlarını yuxarı qaldırır.” (Buxari 6000, Muslim 7148, 2752/17)
1752. Ömər İbn Xattab rəvayət edir ki, Peyğəmbərin hüzuruna bir dəstə
əsir gətrildi. Onların içində bir qadın uşağını axtarırdı. Uşağı tapanda onu
götürüb bağrına basdı və əmizdirməyə başladı. Peyğəmbər bu hadisəni
gördükdə buyurdu: “Bu qadın uşağını oda atarmı?”. Biz: “Xeyr, Allaha and
olsun ki, gücü çatdığı qədər onu atmaz!” Peyğəmbər: “Allah qullarına bu
qadının övladına olan şəfqətindən daha mərhəmətlidir!” deyə buyurdu.
(Buxari 7154, Muslim 7154, 2754/22)
779
1753. Əbu Hüreyrə rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Heç yaxşılıq
etməmiş bir adam ailəsinə: “Mən öldüyüm vaxt məni yandırın, sonra
(bədənimin) yarısını quruya, (bədənimin) yarısını da dənizə səpələyin! Allaha
and olsun! Əgər Allah məni diriltmək iqtidarında olsa, mənə heç kəsə etmədiyi
şiddətli əzab verəcəkdir”. O adam öləndə, onun əmr etdiyini etdilər. Allah
quruya əmr etdi, o içindəkini yığdı. Dənizə əmr etdi, o da içindəkini topladı.
Sonra (o adama): “Bunu nə üçün etdin?” deyə buyurdu. Adam: “Sənin
qorxundan ey Rəbbim! Sən daha yaxşı bilirsən!” dedi. Allah onu əfv etdi”.
(Buxari 7506, Muslim 7156, 2756/24)
1754. Əbu Səid əl-Xudri rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Sizdən
əvvəlki ümmətlərdə Allah bir kimsəyə bol mal verdi. Ona ölüm gəldiyi zaman
oğullarına: “Mən sizin üçün necə bir ata oldum? Deyə soruşdu. Oğulları:
“Xeyirli biz ata” dedilər. Adam: “Mən heç bir xeyir əməl etməmişəm, öldüyüm
zaman sizlər məni yandırın, sonra sümüklərimi əzib ovun. Sonra da şiddətli
bir küləkdə tozumu havaya sovurun” dedi. Övladlar atanın dediyi kimi
etdilər. Allah onun zərrələrini topladı və ona: “Belə etməyə səni sövq edən
nədir?” deyə buyurdu. Adam: “Səndən olan qorxum” dedi. Bu cavabdan sonra
Allah onu rəhmətiylə qarşıladı”. (Buxari 3478, Muslim 7160, 2757/27)
Günahlar Və Tövbə Təkrar Edilsə Belə Günahlardan Ötrü
Edilən Tövbənin Qəbulu
780
1755. Əbu Hureyra demişdir: “Mən Peyğəmbərin belə dediyini eşitmişəm:
“(Bir dəfə Allahın qullarından) biri günah iş gördü və: “Ey Rəbbim, mən
günah iş gördüm, məni bağışla!” dedi.” Rəbbi dedi: “Mənim qulum bilir ki,
onun günahları bağışlayan və onlara görə cəza verən Rəbbi vardır. Mən onu
bağışlayıram.” Bu adam Allahın istədiyi qədər (günah işlətmdən) yaşadıqdan
sonra yenə günah iş gördü və: “Ey Rəbbim, mən yenə günah iş gördüm,
günahımı bağışla!” dedi.” (Allah) dedi: “Mənim qulum bilir ki, onun günahları
bağışlayan və onlara görə cəza verən Rəbbi vardır. Mən onu bağışlayıram.” Bu
adam Allahın istədiyi qədər yaşadıqdan sonra bir daha günah iş gördü və: “Ey
Rəbbim, mən yenə günah iş gördüm, günahımı bağışla!” dedi. (Allah) dedi:
“Mənim qulum bilir ki, onun günahları bağışlayan və onlara görə cəza verən
Rəbbi vardır. Mən onu üç dəfə bağışladım. (Bundan sonra) istədiyini edə
bilər.” (Buxari 7507, Muslim 7162, 2758/30)
Allahın Qeyrəti Və Günahların Haram Edilməsi
1756. Abdullah İbn Məsud demişdir: “Allahdan daha qeyrətli bir kimsə
yoxdur. Elə buna görə də O, murdar əməllərin aşkarını da, gizlisini də haram
buyurmuşdur. Bir də ki, Allah üçün tərif olunmaqdan daha əziz bir şey
yoxdur. Odur ki, O, Özünü tərifləyir.” (Buxari 4634, Muslim 7168, 7169,
2760/33)
1757. Əbu Hureyra rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Həqiqətən,
Allah qısqancdır. Mömin Allahın haram buyurduğunu etdikdə Allah onu
qısqanır.” (Buxari 5223, Muslim 7171, 2761/36)
781
1758. Əsma rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “Allah qədər Qeyrətli
heç bir şey yoxdur”. (Buxari 5222, Muslim 7174, 2762/37)
Allahın: “Həqiqətən, Yaxşı İşlər Pis Əməlləri Silib Aparır”
1759. İbn Məsud rəvayət edir ki, bir kişi Peyğəmbərin yanına gəlib,
(naməhrəm) bir qadını öpdüyünü ona xəbər verdi (və bunun nə dərəcədə
günah olduğunu öyrənmək istədi). Uca Allah da bu ayəni nazil etdi: “Gündüzün
iki başında (əvvəlində və axırında) və gecənin bəzi saatlarında namaz qıl!
Həqiqətən, yaxşı işlər pis əməlləri silib aparır”. (Hud 114). Kişi soruşdu: “Ey
Allahın elçisi! Bu (hökm) yalnız mənə aiddir?”. Peyğəmbər: “Bu, mənim
ümmətimin hamısına aiddir!” (Buxari 526, Muslim 7177, 2763/39)
1760. Ənəs İbn Məlik rəvayət edir ki, Peyğəmbərin yanında ikən bir nəfər
gəldi və: “Ya Rəsulullah! Mən hədd tətdbiq ediləcək bir günah etmişəm, mənə
cəza ver” dedi. Ənəs: “Peyğəmbər o, adamdan etdiyi günahını soruşmadı.
Bu vaxt namaz vaxtı daxil oldu. O, adam Peyğəmbərlə bərabər namazını
qıldı. Peyğəmbər namazını bitirdikdə adam Peyğəmbərə doğru qalxdı və:
“Ya Rəsulullah! Mənə bir hədd (cəza) tətbiq et! Allahın kitabını tətbiq et!” dedi.
Peyğəmbər: “Sən bizimlə namaz qıldınmı?” deyə buyurdu. Adam: “Bəli” dedi.
Peyğəmbər: “Şübhəsiz Allah sənin leyhinə günahını əff etdi” deyə buyurdu.
(Buxari 6823, Muslim 7182, 2764/44)
Qatilin Öldürdüklərinin Sayı Çox Olsa Belə Tövbəsinin
Qəbulu
782
1761. Əbu Səid rəvayət edir ki, Peyğəmbər buyurdu: “İsrail oğullarından
biri doxsan doqquz adam öldürmüşdü. Bundan sonra o, bir rahibin yanına
gəlib (günahını etiraf etdi) və ondan: “Tövbə (etsəm, qəbul) olarmı?” deyə
soruşdu. Rahib: “Xeyr!” dedikdə bu adam onu da öldürdü. Sonra o, (sualına
cavab tapmaq üçün) soruşmağına davam etdi. (Axırda elmli) bir adam ona:
“Get filan kəndə!” dedi. Yolda ölüm onu haqladı və o, ölərkən sinəsini həmin
kəndə doğru çevirdi. Bu vaxt rəhmət mələkləri ilə əzab mələkləri ona görə öz
aralarında çəkişməyə başladılar. Allah yerin bu tərəfinə: “Yaxınlaş!”, o tərəfinə
146
isə: “Uzaqlaş” deyə vəhy etdi. Sonra da (mələklərə): “Bunların arasındakı
məsafəni ölçün!” deyə buyurdu. (Məsafə ölçüldükdən sonra) bu adamın o
kəndə bir qarış daha yaxın olduğu bəlli oldu və (Allah) onu bağışladı.” (Buxari
3470, Muslim 7184, 7185, 2766/47)
1762. İbn Ömər demişdir: “Mən Peyğəmbərin belə dediyini eşitdim:
“Allah mömini Özünə tərəf yaxınlaşdıracaq, Özü onu əhatə edib qoruyaraq və:
“Filan günahı (etdiyini) bilirsənmi? Filan günahı (etdiyini) bilirsənmi?” deyə
soruşacaq. (Mömin): “Bəli, ey Rəbbim!” deyə cavab verəcək. Nəhayət, Allah
ona günahlarını etiraf etdirdikdə və o, öz-özlüyündə həlak olduğunu güman
etdikdə Allah buyuracaq: “Dünyada sənin günahlarını ört-basdır etdim və bu
gün də Mən sənin günahlarını bağışlayıram.” Sonra ona (içində) yaxşı əməlləri
yazılmış bir kitab veriləcək. Kafirə və münafiqlərə gəldikdə isə, (onların
əməllərinə) şahid olanlar deyəcəklər: “Bunlar Rəbbinə iftira yaxanlardır”
deyəcəklər. Allahın lənəti olsun zalımlara!”. (Buxari 2441, Muslim 7191,
2768/52)
146
Hədisdə “bu tərəf” deyildikdə onun getdiyi kənd – əməlisaleh insanların yaşadığı yer, “o tərəf”
deyildikdə isə yaşadığı və günah işlətdiyi yer nəzərdə tutulur.
783
Kəb İbn Məlik Və (Üç) Səhabənin Tövbə Hədisi
785
1763. Kəb İbn Malik demişdir: “Təbuk döyüşündən başqa Peyğəmbərin
apardığı döyüşlərin heç birindən yayınmamışdım. Bədr döyüşündən
yayınmağıma gəlincə, ondan yayınanları Peyğəmbər qınamamışdı. Çünki o
zaman Peyğəmbər döyüşə yox, Qureyş karvanının yolunu kəsmək üçün
çıxmışdı. Allah da onları vədələşmədikləri bir yerdə düşmənləri ilə üz-üzə
gətirdi. Əqəbə beyətində hamımız İslamı yaşatmağa dair Peyğəmbərə beyət
etdik. İnsanlar arasında Bədr döyüşünün Əqəbə beyətindən daha üstün
sayılmasına baxmayaraq, mənim üçün Əqəbə beyəti daha sevimli idi. Təbuk
döyüşünə gəldikdə isə, bu döyüşdən yayındığım zaman özümü başqa
döyüşlərdə olduğundan daha qüvvətli və daha gümrah hiss edirdim. Allaha
and olsun ki, bundan öncə heç vaxt mənim bir dəvədən artıq miniyim
olmamışdı. Bu döyüş vaxtı isə mənim iki dəvəm var idi. Döyüşə getmək
istədikdə ikibaşlı danışmaqla həqiqi məqsədini bildirməmək Peyğəmbərin
adəti idi. Peyğəmbər Təbuk döyüşünə şiddətli bir istidə yola düşdü. Bu səfər
çox uzun və təhlükəli, (qarşılaşacaqları düşmənin isə) sayı çox olduğundan,
Peyğəmbər müsəlmanlara bütün bunları nəzərə alıb hazırlıq görsünlər deyə,
məqsədini açıqlayıb gedəcəyi istiqaməti xəbər verdi. O zaman Peyğəmbərin
yanında olan müsəlmanların sayı olduqca çox idi və o, bu müsəlmanların
adlarını xüsusi bir kitabda qeyd etməmişdi. Heç kim döyüşdən yayınmaq
istəmirdi. Yalnız döyüşdən yayınmaq istəyən az sayda müsəlman elə zənn
edirdi ki, vəhy nazil olmayınca onların bu hərəkətindən Peyğəmbər xəbər
tutmayacaq. Peyğəmbər müsəlmanlarla birgə hazırlıq görüb meyvələrin
yetişdiyi və ağac kölgələrinin xoş olduğu bir isti payız günündə bu döyüşə
çıxdı. O zaman onlar döyüşə hazırlaşarkən, mən də hər səhər döyüşə
hazırlaşmaq məqsədilə evdən çıxır və hər axşam heç bir hazırlıq görmədən evə
qayıdıb öz-özümə: “Hazırlıq görmək üçün hələ vaxt var” deyirdim. Camaat
döyüşə tam hazır olana qədər bu səhlənkarlıq məndə davam etdi. Səhəri gün
Peyğəmbər və müsəlmanlar artıq səfərə yola düşdülər. Mən isə hələ də
hazırlıq görməmişdim. Mən yenə öz-özümə dedim: “Bir-iki günə hazırlıq
gördükdən sonra gedib onlara çataram”. Onlar Mədinədən çıxdıqdan sonra
mən yenə də hazırlıq görmək üçün evdən çıxdım və heç bir iş görmədən
axşam evə qayıtdım. (Ertəsi gün yenə) hazırlıq görmək üçün evdən çıxdım və
heç bir iş görmədən axşam evə qayıtdım. Bu hal məndə, onların tez bir
zamanda düşmənlə qarşılaşdıqları anacan davam etdi və mən bu döyüşdə
iştirak etmək fürsətini əldən buraxdım. Bütün bunlara baxmayaraq, mən yenə
də onlara çatmaq fikrində idim. Kaş ki, bu fikrimi doğruldaydım. Lakin bu
786
mənə müyəssər olmadı. Peyğəmbər Mədinədən çıxıb döyüşə getdikdən
sonra insanlar arasına çıxdıqda məni ən çox kədərləndirən o idi ki, burada
yalnız münafiqlikdə ittiham olunanlar və Allahın döyüşə getməməyə rüsxət
verdiyi zəiflər qalmışdı. Peyğəmbər Təbuka gəlib çatana qədər mənim
barəmdə düşünmədi. Təbukda ikən səhabələr arasında olduqda məni
xatırlayıb dedi: “Kəb nə etdi?” Bəni Sələmə qəbiləsindən olan bir nəfər dedi:
“Ya Rəsulullah, Kəbi iki gözəl libası və yan-yörəsinə özündən razı halda
baxması Mədinədə saxladı”. Muaz İbn Cəbəl dedi: “Sənin dediyin söz necə
də pisdir! Vallahi, ya Rəsulullah, biz Kəbdən yaxşılıqdan başqa bir şey
görməmişdik.” Peyğəmbər heç nə demədi. Onların Mədinəyə qayıtma
xəbərini eşitdikdə kədər məni bürüdü, artıq yalan danışmaq barəsində
düşünməyə başladım və öz-özümə dedim: “Mən nə edim ki, sabah onun
qəzəbindən xilas olum?” Sonra mən bu iş barəsində təcrübəsi olan
yaxınlarımla məsləhətləşdim. Peyğəmbərin Mədinəyə yaxınlaşması xəbəri
mənə yetişdikdə bütün batil fikirləri özümdən uzaqlaşdırdım və başa düşdüm
ki, uydurduğum yalan fikirlərlə özümə bəraət qazandıra bilməyəcəyəm. Ona
görə də qərara gəldim ki, hər şeyi olduğu kimi Peyğəmbərə söyləyim. Səhəri
gün Peyğəmbər Mədinəyə gəldi və adəti üzrə məscidə daxil olub iki rükət
namaz qıldı. Sonra da orada olan camaatla (hal-əhval tutmaq üçün) birgə otur-
du. Bu vaxt Təbuk döyüşündən yayınan səksəndən artıq kişi gəlib Peyğəmbərə
müxtəlif bəhanələr gətirməklə və and içməklə üzrxahlıq etməyə başladılar.
Allahın elçisi onların aşkarda dediklərini qəbul etdi, onlardan ird aha vəd
aldı, onlar üçün bağışlanma dilədi, qəlblərində gizlətdiklərini isə Allaha həvalə
etdi. Bu zaman mən də Peyğəmbərin hüzuruna gəlib ona salam verdim.
Peyğəmbər məni görcək gülümsədi, lakin qəzəbli olduğu hiss olunurdu.
Peyğəmbər: “Gəl!” deyə məni çağırdı. Mən yaxınlaşıb onun qarşısında otur-
dum və o mənə dedi: “Bu döyüşdən yayınmağının səbəbi nə idi? Məgər sən
bundan öncə (İslamı yaşatmağa) söz verməmişdin?” Mən dedim: “Elədir, (ya
Rəsulullah,) vallahi ki, mən başqa birisinin hüzurunda olsaydım, bir bəhanə
gətirməklə onun qəzəbindən canımı necə qurtaracağımı görərdin. Doğrudan
da, mənim çox fəsahətli danışıq qabiliyyətim var. Vallahi, mən başa düşdüm
ki, əgər mən bu gün yalan danışmaqla səni razı salsam, sonra Allah sənə
həqiqəti bildirdikdə mənə qəzəblənəcəksən, lakin sənə həqiqəti söyləsəm,
sənin mənə qəzəbin tutsa da Allahın məni bağışlayacağına ümid edəcəm. Xeyr,
vallahi ki, mənim bu döyüşdən yayındığıma bəraət qazandıracaq heç bir
üzürlü səbəbim yoxdur. Çünki mən heç vaxt özümü indiki kimi qüvvətli və
gümrah hiss etməmişdim.” Peyğəmbər: “Bu doğru söylədi. Ey Kəb, get, Allah
sənin barəndə hökm verənə qədər səbir et.” Mən çıxıb getdikdə Bəni Sələmə
qəbiləsindən olan bir dəstə kişi tələsik arxamca gəlib mənə dedi: “Vallahi, biz
787
səni bundan əvvəl günahkar bir şəxs kimi tanımırdıq. Sən döyüşdən yayınan
şəxslər kimi Peyğəmbərə üzrxahlıq etməyib aciz qaldın. Halbuki, sənin bu
günahın üçün Peyğəmbərin bağışlanma diləməyi kifayət edərdi.” Vallahi,
onlar məni o qədər qınadılar ki, qayıdıb yalan söylədiyimi bildirmək istədim.
Sonra da: “Məndən başqa belə hərəkət edən bir kimsə varmı?” deyə soruşdum.
Onlar dedilər: “Bəli, iki nəfər də sən dediyin kimi həqiqəti söylədi və sənə
deyilənlər onlara da deyildi.” Mən onların kim olduğunu soruşduqda onlar:
“Bu, Murara ibn Rəbi əl-Amri və Hilal ibn Ümeyyə əl-Vaqifidir” deyib, Bədr
döyüşündə iştirak etmiş, nümunəvi olan iki səhabəni mənə bildirdilər. Onlar
bunu mənə söylədikdən sonra (fikrimdən dönməyib) çıxıb getdim. Peyğəmbər
döyüşdən yayınanlar arasında yalnız bizim üçümüzlə danışmağı
müsəlmanlara qadağan etdi. Camaat bizdən uzaqlaşdı və onların bizə qarşı
olan münasibəti dəyişdi. Hətta, bu yerlər mənim üçün qəribləşdi. Bu vəziyyət
əlli gün davam etdi. Bu müddət ərzində Murara və Hilal Allahın qədərinə
boyun əyməklə evlərində oturub ağlayırdılar. Mən isə onlardan daha gənc və
daha dözümlü olduğum üçün müsəlmanlarla birlikdə namazlarda iştirak edir
və bazarlarda gəzib dolaşırdım, lakin mənimlə heç kəs danışmırdı. Namazdan
sonra Peyğəmbərin yanına gəlib salam verər və öz-özümə deyərdim:
“Görəsən onun dodaqları tərpəndimi, mənim salamımı aldımı?” Sonra onun
yaxınlığında namaz qılar və gizlincə ona nəzər salardım. Namaza gəldiyim
zaman Peyğəmbər mənə tərəf baxardı, ancaq mən ona tərəf baxdıqda o
məndən üz çevirərdi. İnsanların məndən üz çevirməsi və mənə qarşı olan
soyuq münasibətləri beləcə davam etdi. Bir gün mən əmim oğlu Əbu
Qətadənin həyət divarını aşıb onun yanına gəldim. Əbu Qətadə ən çox
sevdiyim insanlardan biri idi. Mən ona salam verdim, ancaq vallahi ki, o,
mənim salamımı almadı. Mən dedim: “Ey Əbu Qətadə! Səni Allaha and
verirəm, de görüm mənim Allahı və Onun Rəsulunu sevən bir bəndə
olduğumu bilirsənmi?” O susdu. Mən ird aha Allaha and verib soruşduqda, o
yenə də cavab vermədi. Mən üçüncü dəfə Allaha and verib soruşdum. O dedi:
“Allah və Onun Rəsulu daha yaxşı bilir!” Bu cavabdan sonra gözlərim yaşla
doldu, sonra hasarı aşıb oradan uzaqlaşdım. Bir gün mən Mədinə bazarında
gəzib dolaşdığım zaman ora ticarət üçün gəlmiş, Şam əhlindən olan bir nəsrani
əkinçi: “Mən Kəb ibn Maliki necə tapa bilərəm?” deyə soruşduqda,
bazardakılar işarə edib məni ona göstərdilər. O yaxınlaşıb Ğəssan vilayətinin
hökmdarının məktubunu mənə təqdim etdi. Orada bu sözlər yazılmışdı:
“Sonrasına gəlincə... Məndə olan məlumatlara görə dostun səninlə çox sərt
davranır. Doğrusu, Allah səni təhqir olunacağın və sıxıntı çəkəcəyin bir yerdə
qalmaq üçün yaratmamışdır. Elə isə bizim yanımıza gəl, sənə layiqincə hörmət
edək.” Bu məktubu oxuduqdan sonra mən: “Bu da bir imtahandır” deyib, onu
788
təndirə atıb yandırdım. Qırx gün keçdikdən sonra Peyğəmbərin göndərdiyi
adam
147
gəlib mənə dedi: “Allahın elçisi sənə həyat yoldaşından uzaqlaşmağı əmr
edir.” Mən dedim: “Onu boşayım, ya yox?” Dedi: “Yox, (boşama), lakin ondan
uzaq dur və onunla yaxınlıq etmə!” Peyğəmbər bu xəbəri Murara və Hilala
da göndərmişdi. Mən həyat yoldaşıma dedim: “Atanın evinə get və Allahın
hökmü gələnə qədər orada qal!” Hilal ibn Ümeyyənin zövcəsi Peyğəmbərin
yanına gəlib dedi: “Ya Rəsulullah, Hilal artıq qocalmış və əldən düşmüşdür.
Ona xidmət edəcək bir kimsə yoxdur. Ona xidmət göstərməyimə də qadağa
qoyursan?” O dedi: “Xeyr, lakin səninlə yaxınlıq etməsin.” Hilalın zövcəsi
dedi: “Vallahi ki, onun heç hərəkət etməyə taqəti qalmayıb. Bu hadisə baş
verəndən bəri o, dayanmadan ağlayır.” Mənim də yaxınlarımdan bəziləri
mənə dedilər: “Bəlkə sən də Peyğəmbərdən izn istəyəsən və o, Hilal ibn
Ümeyyənin zövcəsinə ona xidmət etmək üçün izn verdiyi kimi sənin zövcənə
də izn versin.” Mən dedim: “Vallahi, mən bu barədə Peyğəmbərdən izn
istəməyəcəm. Mən nə bilim ki, o nə cavab verəcək. Bundan başqa mən hələ
gəncəm.” Mən on gün də gözlədim və artıq Peyğəmbərin qadağan etdiyi
günlərin sayı əlliyə çatdı. Mən əllinci gün sübh namazını qılıb, evlərimizdən
birinin damının üstündə Allahın ayədə zikr etdiyi vəziyyətdə, yəni ürəyim
təngə gəlib sıxılmış və gen dünya mənə dar olmuş bir halda oturmuşdum ki,
birdən Səl dağının üstünə çıxıb uca səslə çağıran carçının: “Ey Kəb ibn Malik,
sevin!” dediyini eşitdim. Mən dərhal səcdə etdim və anladım ki, artıq sevinc və
fərəh gəlmişdi. Peyğəmbər sübh namazını qıldıqdan sonra Allahın bizim
tövbələrimizi qəbul etdiyini insanlara bəyan etmiş və onlar da bu şad xəbəri
bizə çatdırmağa tələsmişlər. Bəziləri Muraranı və Hilalı müjdələmək üçün
onların yanına getmişlər. Onlardan biri atını çaparaq məni müjdələməyə
gəlmiş, digəri isə Səl dağına qalxıb oradan bu müjdəni mənə daha tez
çatdırmışdı. Çünki səsin sürəti atın sürətindən daha tez çatır. Səsini eşitdiyim
müjdəçi mənim yanıma gəldikdə libasımı ona verdim. Vallahi, özümün
bundan başqa libasım olmadığı üçün Əbu Qətadədən libas aldım və onu geyib
Peyğəmbərin yanına getdim. Əshabələr dəstə-dəstə məni qarşılayır və
tövbəmin qəbul olunması münasibətilə məni təbrik edib deyirdilər: “Allahın
tövbəsi sənə xeyirli olsun!” Mən məscidə daxil olduqda, Peyğəmbər orada
oturmuş və camaat da onun ətrafına toplaşmışdı. Təlhə İbn Ubeydullah
qalxaraq sürətlə mənə tərəf gəlib əlimi sıxdı və məni təbrik etdi. Allaha and
olsun ki, ondan başqa mühacirlərdən heç kəs məni təbrik etmək üçün ayağa
qalxmadı. Mən onun bu münasibətini heç vaxt unutmaram. Mən Peyğəmbərə
salam verdikdə, o, sevinclə parlayan üzünü mənə tərəf çevirib dedi: “Anan
səni dünyaya gətirdiyi gündən bəri sənin üçün ən xeyirli olan bu günün
147
Xuzeymə İbn Sabit .
789
səadətilə sevin!” Mən: “Ya Rəsulullah, bu müjdə sənin tərəfindəndir, yoxsa
Allahın?” deyə soruşduqda o dedi: “Xeyr, əksinə bu Allah tərəfindən olan
müjdədir.” Adətən Peyğəmbər sevindikdə onun üzü ay parçası kimi
parlayardı. Biz də onun sevindiyini bu görkəmindən hiss edərdik. Mən
Peyğəmbərin qarşısında oturub dedim: “Ya Rəsulullah, tövbəm qəbul
olunduğu üçün var-dövlətimi Allah və Onun rəsuluna sədəqə etmək
istəyirəm.” Peyğəmbər: “Var-dövlətinin bir hissəsini özündə saxla. Bu sənin
üçün daha xeyirlidir.” Mən dedim: “Xeybər döyüşündə əldə olunmuş
qənimətdən payıma düşən hissəni özüm üçün saxlayıram. Ya Rəsulullah!
Həqiqətən, Allah məni bu sıxıntıdan yalnız doğru danışdığım üçün qurtardı.
Elə buna görə də bundan sonra yalnız doğru danışacağam.” Allaha and olsun
ki, Peyğəmbərə doğru söylədiyim vaxtdan bəri Allahın kimi isə doğru
danışmaqda məni imtahana çəkdiyindən daha gözəl imtahana çəkdiyini
bilmirəm. Bütün bunları Peyğəmbərə söylədikdən sonra bu günədək yalan
danışmaq niyyətində olmadım və Allahdan istəyirəm ki, bundan sonra da bu
işdə məni qorusun. Buna görə də Allah Peyğəmbərinə bu ayəni nazil etdi:
“Allah, müsəlmanlardan bəzilərinin qəlbi cihaddan yayınmaq üzrə olduqdan
sonra, Peyğəmbərin də, çətin vaxtda onun ardınca gedən mühacirlərin və
ənsarların da əvvəlcə tövbəsini qəbul etdi, sonra da onları bağışladı. Çünki
Allah onlara qarşı Şəfqətlidir, Rəhmlidir. Geri qalmış üç nəfəri də bağışladı.
Hətta yer üzü öz genişliyinə baxmayaraq onlara dar gəlmiş, ürəkləri kədərdən
sıxılmış və yəqin bilmişdilər ki, Allahın əzabından, ancaq Onun Özünə
sığınmaqdan başqa çarələri yoxdur. Sonra Allah peşman olsunlar deyə onların
tövbəsini qəbul etdi. Həqiqətən, Allah tövbələri qəbul Edəndir, Rəhmlidir. Ey
iman gətirənlər! Allahdan qorxun və düz danışanlarla birlikdə olun”. (ət-Tövbə
117-119). Allaha and olsun ki, İslam nemətindən sonra Allahın mənə bəxş
etdiyi nemətlərdən ən gözəli Peyğəmbərə doğru danışmaqdır ki, yalan
danışıb həlak olanlardan olmayım. Uca Allah yalan danışanları məzəmmət
edərək onlar barəsində bu ayəni nazil etmişdir: “Yanlarına qayıtdığınız
zaman, onlardan əl çəkəsiniz deyə, qarşınızda Allaha and içəcəklər. Siz
onlardan üz döndərin. Çünki onlar murdardırlar. Qazandıqları günahların
cəzası olaraq sığınacaqları yer Cəhənnəm olacaqdır. Qarşınıda and içəcəklər
ki, onlardan razı qalasınız. Siz onlardan razı olsanız da, Allah fasiq
camaatdan razı qalmaz”. (ət-Tövbə 95-96). Peyğəmbər bizim üçümüzdən
başqa döyüşdən yayınanların hər birindən and içib, üzr diləmələrini qəbul etdi,
həmçinin onların beyətini qəbul edib onlar üçün bağışlanma dilədi. Lakin
bizim barəmizdə olan hökmü Allahın əmri gələnə qədər təxirə saldı. Bu haqda
Uca Allah belə buyurur: “Geri qalmış üç nəfəri də bağışladı...”. (ət-Tövbə 118).
Bu ayədə qeyd olunmuş “geri qalanlar” ifadəsi heç də bizim Təbuk
790
döyüşündən geri qalmağımıza işarə deyil. Əksinə, bu bizim barəmizdə olan
hökmün, and içərək Peyğəmbərdən üzr diləyənlər barəsində olan hökmdən
(əlli gün) geri qalmasıdır.” (Buxari, 4418, Muslim 7192, 2769/53)
Dostları ilə paylaş: |