Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti sotsiologiya va ijtimoiy ish
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Алишер Навоийнинг «Маҳбуб ул - қулуб» асарида бевосита ўз давридаги деярли барча ижтимоий гуруҳ ва табақаларга тавсиф берилади ва уларнинг қайси бири яхши ёки ёмон, қайси бири инсонийликка, халққа, мамлакатга фойдали ёки зарарли эканлиги баён этилади. Алишер Навоий жамиятнинг миқдор ва сифат жиҳатидан ижтимоий бўлинганлиги умуман олганда ижобий ходиса эканлиги, бу таснифланиш доирасининг қанчалик кенглиги мамлакат фаровонлик даражасининг ифодаси эканлиги хусусида эътиборга сазовор социологик қарашни асослаб беради. УлуҚ мутафаккир жамиятдаги юздан ортиқроқ ижтимоий табақа хусусиятларини аниқлаб, уларнинг мамлакат ижтимоий тизимидаги ўрни ва фаолият имкониятларини равшан ифодалаб беради. Мазкур социологик таснифлашдан мақсад, уларни ижтимоий фойдалилик даражаларини ошириш эканлиги асарнинг мазмунини ташкил этади. Зеро, жамиятдаги таснифнинг қандай эканлигини билиш уларнинг мазмунини яхшилашга йўл очади. «Шу жиҳатдан, - деб ёзади Алишер Навоий, - ҳамсухбатларни ва дўст-ёронларни бу ҳоллардан огоҳ ва хабардор қилмоқ вожиб кўриндики, токи уларда ҳар тоифани хислати ҳақида билимлар ва ҳар табақанинг аҳволи ҳақида тушунчалари бўлҚай» 12 . Мавзу бўйича таянч атамалар: мотуридия, жабарийлар, қадарийлар, муросавий мувозанат, жамоавийлик, митроизм. ADABIYOTLAR: 1. I.A.Karimov. «Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch». T., 2008 y. 2. I.A.Karimov «O’zbekiston Buyuk kelajak sari» Toshkent – 1998 y. 3. I.A.Karimov «Ma’naviyat yuksalish yulida» Toshkent – 1998 y. 4. Xolbekov A. Idirov U. «Sotsiologiya lug-at» Toshkent, 1999 y. 5. Bafurov G., X,akimov N., «Madaniyat va jamiyat» T.:1993 i. 12 Алишер Навоий. Маҳбуб ул Кулубё Тошкент, ўафур ўулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти. 1983, 3- бет. 6. Ionin L.G. «Sotsiologiya kulturы» -M.: 1996 g. MAVZU – 2. JAMOATCHILIK FIKRI SOTSIOLOGIYASI. Seminar texnologik xaritasi. 2 coat Ishlash bosqichlari. Vaqti Faoliyat Ta’lim beruvchi Ta’lim oluvchi 1 bosqich Kirish 5-10 daqiqa Mavzu – 14. jamoatchilik fikri sotsiologiyasi. Mashgulot rejasi: 1.Jamoatchilik fikri xalq istaydigan narsani bilishning noorganik uslubidir. 2.Demokratiya fuqaro o’z fikrini erkin bayon eta olishi. 3.Ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi. Maqsadi: talabalarga jamoatchilik fikri sotsiologiyasi – ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi va amal qilishi qonuniyatlarini o’rganuvchi fandir. Asosiy kism: Jamoatchilik fikri, sotsiologiya, ijtimoiy guruhlar, ijtimoiy voqyelik, munosabat, shakllanish, qonuniyatlar, fan matbuot erkinligi, e’tiqod erkinligi. Adabiyotlar ro’yxati: 1.I.A.Karimov. «Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch». T., 2008 y. 2.I.A.Karimov «O’zbekiston Buyuk kelajak sari» Toshkent – 1998 y. Tinglaydilar va aniqlashtiradilar. Savollar beradilar, Javob beradilar. 2 bosqich Asosi 55-65 daqiqa 2.1. Seminar rejasi va tuzilishiga binoan «Baliq skeleti» «Kadaskop» uslublardan foydalansa bo’ladi.. 2.2. Savol – javob va tezkor so’rov orqali mavzu Bu jadval yordamida talabalar faoliyatini oshirish imkoniyatini yaratadi, qo’shimcha materillar ыva bo’yicha talabalarning umumiy bilimi aniqlanadi. ma’lumot ustida ishlashni o’rgatadi, tushunish jarayonini boshqarish imkonini vujudga keltiradi. 3 bosqich Yakuniy 10-15 daqiqa 3.1. Mavzu bo’yicha yakun qiladi. 3.2. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi Savol beradilar, aniqlaydilar. MAVZU – 2. JAMOATCHILIK FIKRI SOTSIOLOGIYASI. Ma’ruza texnologik xaritasi 2 soat Ishlash bosqichlari Vaqti Faoliyat Ta’lim beruvchi Ta’lim oluvchi 1 bosqich Kirish 5-10 daqiqa Mavzu – 14. jamoatchilik fikri sotsiologiyasi. Mashgulot rejasi: 1.Jamoatchilik fikri xalq istaydigan narsani bilishning noorganik uslubidir. 2.Demokratiya fuqaro o’z fikrini erkin bayon eta olishi. 3.Ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi. Maqsadi: talabalarga jamoatchilik fikri sotsiologiyasi – ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi va amal qilishi qonuniyatlarini o’rganuvchi fandir. Asosiy kism: Jamoatchilik fikri, sotsiologiya, ijtimoiy guruhlar, ijtimoiy voqyelik, munosabat, shakllanish, qonuniyatlar, fan matbuot erkinligi, e’tiqod erkinligi. Adabiyotlar ro’yxati: 1.I.A.Karimov. «Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch». T., 2008 y. 2.I.A.Karimov «O’zbekiston Buyuk kelajak sari» Toshkent – 1998 y. Tinglaydilar aniqlaydilar va muhim joylarini yozib boradilar. Savollar beradilar, Javob beradilar. 2 bosqich Asosi 55-65 daqiqa 2.1. Ma’ruza rejasi va tuzilishiga binoan «Baliq skeleti» «Kadaskop» «Verbal» uslublardan foydalansa bo’ladi.. 2.2. Savol – javob va tezkor so’rov orqali mavzu bo’yicha talabalarning umumiy bilimi aniqlanadi. Bu jadval yordamida talabalar faoliyatini oshirish imkoniyatini yaratadi, qo’shimcha materillar ыva ma’lumot ustida ishlashni o’rgatadi, tushunish jarayonini boshg’arish imkonini vujudga keltiradi. 3.1. Mavzu bo’yicha yakun qiladi. 3.2. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi Savol beradilar, aniqlaydilar. MAVZU – 2. JAMOATCHILIK FIKRI SOTSIOLOGIYASI. MARUZA UCHUN MODEL 3 KURS O’quv vaqti 2 soat Talabalar soni O’quv mashg’ulotining shakli va turi. Ma’ro’za rejasi. Ma’ro’za axborotli. 1.Jamoatchilik fikri xalq istaydigan narsani bilishning noorganik uslubidir. 2.Demokratiya fuqaro o’z fikrini erkin bayon eta olishi. 3.Ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi. O’quv mashg’uloti maqsadi: Talabalarga jamoatchilik fikri sotsiologiyasi – ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi va amal qilishi qonuniyatlarini o’rganuvchi fandir. Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub mhiyatidan kelib chiqqan holda, ma’ro’zani muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash, ochib berish, tushuntirish, shakllantirish. O’quv faoliyatining natijalari:Jamoatchilik fikri, sotsiologiya, ijtimoiy guruhlar, ijtimoiy voqyelik, munosabat, shakllanish, qonuniyatlar, fan matbuot erkinligi, e’tiqod erkinligi. Ta’lim usullari Ma’ro’za, muloqot, «Baliq skeleti» «Kadaskop» «Verbal» O’quv faoliyatining tashkil qilish shakllari. Jamoa, guruhlarda ishlash. Ta’lim vositalari. Ma’ro’za matni darsliklar, o’quv majmua, testlar yozilgan kartochkalar, doska, bo’r. Monitoring va baholash Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov. MAVZU – 2. JAMOATCHILIK FIKRI SOTSIOLOGIYASI. SEMINAR UCHUN MODEL 3 KURS O’quv vaqti 2 soat Talabalar soni O’quv mashg’ulotining shakli va turi. Seminar rejasi. Ogzaki axborotli. 1.Jamoatchilik fikri xalq istaydigan narsani bilishning noorganik uslubidir. 2.Demokratiya fuqaro o’z fikrini erkin bayon eta olishi. 3.Ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi. O’quv mashg’uloti maqsadi: Talabalarga jamoatchilik fikri sotsiologiyasi – ijtimoiy guruhlarning mavjud ijtimoiy voqyelikka nisbatan baholovchi munosabatining shakllanishi va amal qilishi qonuniyatlarini o’rganuvchi fandir. Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub mhiyatidan kelib chiqqan holda, Seminar muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash, ochib berish, tushuntirish, shakllantirish. O’quv faoliyatining natijalari:Jamoatchilik fikri, sotsiologiya, ijtimoiy guruhlar, ijtimoiy voqyelik, munosabat, shakllanish, qonuniyatlar, fan matbuot erkinligi, e’tiqod erkinligi. Ta’lim usullari Seminar, muloqot, aqliy hujum. O’quv faoliyatining tashkil qilish shakllari. Jamoa, guruhlarda ishlash. Ta’lim vositalari. Ma’ro’za matni darsliklar, o’quv majmua, testlar yozilgan kartochkalar, doska, bo’r. Monitoring va baholash Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov. MAVZU -3. EMPIRIK SOTSIOLOGIK TADQIQOTLAR Reja: 1.Sosiologik yo’naltirilgan ijtimoiy hodisa va jarayon tuzilmalari. 2.Har qanday sosiologik tadqiqot obyeketi tuzilma xususiyati 3.Emperik sosiologik tadqiqotlarda dasturning nazariy-usulibiy chegarasi. 1.Tayanch atama va tushunchalar: emperik tadqiqot, obyekt, predmeti, yo’nalishlar, shakllanganda, muammo, ilmiy faraz sosiologik tadqiqot, dastur, nazariy-usulibiy chegara. II Darsning jihozi: Ma’ruzalar matni, Umumiy sosiologiya faniga hissa qo’shgan olim va mutafakkirlarning fotosuratlari, test kartochkalari, doska, bo’r. III. Darsning maqsadi: talabalarga bir xil muammoli holatda yagona emperik tadqiqot obyekti bo’yicha tadqiqot predmeti bo’ladigan bir necha yo’nalishlar bo’lishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, tadqiqot predmeti shakllanganda mavjud muammoni yechish yo’llari bo’yicha ilmiy faraz tuziladi shu bilan birga sosiologik tadqiqot o’tkazish shakliga ta’rif beriladi. IV. Tashkiliy qism: Talabalar bilan salomlashib, navbatchi yordamida davomatni aniqlash, jahon yangiliklaridan so’rash, darsni e’lon qilish. V. Yangi mavzu bayoni: Cosiologiya fanini emperik sosiologik tadqiqotlarsiz tasavvur etib bo’lmaydi. Emperik so’zi qadimiy yunoncha bo’lib tajriba ma’nosini anglatadi. Tadqiqot obyekti va predmeti mavjud sosiologik muammoni asosiy masalalaridan bir hisoblanadi. Bir xil muammoli holatda yagona emperik tadqiqot obyekti bo’yicha tadqiqot predmeti bo’ladigan bir necha yo’nalishlar bo’lishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, tadqiqot predmeti shakllanganda mavjud muammoni yechish yo’llari bo’yicha ilmiy faraz tuziladi shu bilan birga sosiologik tadqiqot o’tkazish shakliga ta’rif beriladi. Sosiologik tadqiqot deganda, sosiologik yo’naltirilgan ijtimoiy hodisa va jarayon tuzilmalari tushuniladi. Har qanday sosiologik tadqiqot obyeketi tuzilma xususiyatiga asosan vaqt, makoniy imkoniyat va miqdoriy o’lchov chegarasiga ega bo’ladi. Emperik sosiologik tadqiqotlarda dasturning nazariy-usulibiy chegarasiga ega bo’ladi. ADABIYOTLAR: 1. I.A.Karimov «O’zbekiston: Milliy istiqlol, siyosat, mafkura» Toshkent – 1996 y 2. I.A.Karimov «Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot pirovard maqsadimiz» Toshkent – 2000 y. 3. I.A.Karimov «Donishmand xalkimizning mustaxkam irodasiga ishonamiz» Toshkent – 2000 y. 4. Garadja V.y. Sotsiologiya relegiya. -M.: 1995 g. 5. Xolbekov A.J. Sharq va Fap6 mutafakkirlarniig sosiologik karashlari.-T.: 1996 y. 6. Farfkev B.A. Sotsiologiya tarixi maruzalar matni. -T.: 1999 y. 7. Istorii sosiologii Zapadnoy Yevropы i SShA. -M.: 1999 g. MAVZU -3. EMPIRIK SOTSIOLOGIK TADQIQOTLAR . 2 coat Ishlash bosqichlari. Vaqti Faoliyat Ta’lim beruvchi Ta’lim oluvchi 1 bosqich Kirish 5-10 daqiqa Mavzu -15. Empirik sotsiologik tadqiqotlar Mashgulot rejasi: 1.Sosiologik yo’naltirilgan ijtimoiy hodisa va jarayon tuzilmalari. 2.Har qanday sosiologik tadqiqot obyeketi tuzilma xususiyati 3.Emperik sosiologik tadqiqotlarda dasturning nazariy-usulibiy chegarasi. Maqsadi: talabalarga bir xil muammoli holatda yagona emperik tadqiqot obyekti bo’yicha tadqiqot predmeti bo’ladigan bir necha yo’nalishlar bo’lishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, tadqiqot predmeti shakllanganda mavjud muammoni yechish yo’llari bo’yicha ilmiy faraz tuziladi shu bilan birga sosiologik tadqiqot o’tkazish shakliga ta’rif beriladi. Asosiy kism: emperik tadqiqot, obyekt, predmeti, yo’nalishlar, shakllanganda, muammo, ilmiy faraz sosiologik tadqiqot. Adabiyotlar ro’yxati: 1.I.A.Karimov «O’zbekiston: Milliy istiqlol, siyosat, mafkura» Toshkent – 1996 y 2.I.A.Karimov «Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot pirovard maqsadimiz» Toshkent – 2000 y. Tinglaydilar va aniqlashtiradilar. Savollar beradilar, Javob beradilar. 2 bosqich Asosi 2.1. Seminar rejasi va tuzilishiga binoan «Kadaskop» «Verbal» uslublardan foydalansa Bu jadval yordamida talabalar faoliyatini oshirish 55-65 daqiqa bo’ladi. 2.2. Savol – javob va tezkor so’rov orqali mavzu bo’yicha talabalarning umumiy bilimi aniqlanadi. imkoniyatini yaratadi, qo’shimcha materillar ыva ma’lumot ustida ishlashni o’rgatadi, tushunish jarayonini boshqarish imkonini vujudga keltiradi. 3 bosqich Yakuniy 10-15 daqiqa 3.1. Mavzu bo’yicha yakun qiladi. 3.2. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi Savol beradilar, aniqlaydilar. MAVZU -3. EMPIRIK SOTSIOLOGIK TADQIQOTLAR Seminar mashgulot rejasi 2 soat Ishlash bosqichlari Vaqti Faoliyat Ta’lim beruvchi Ta’lim oluvchi 1 bosqich Kirish 5-10 daqiqa Mavzu -15. Empirik sotsiologik tadqiqotlar Mashgulot rejasi: 1.Sosiologik yo’naltirilgan ijtimoiy hodisa va jarayon tuzilmalari. 2.Har qanday sosiologik tadqiqot obyeketi tuzilma xususiyati 3.Emperik sosiologik tadqiqotlarda dasturning nazariy-usulibiy chegarasi. Maqsadi: talabalarga bir xil muammoli holatda yagona emperik tadqiqot obyekti bo’yicha tadqiqot predmeti bo’ladigan bir necha yo’nalishlar bo’lishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, tadqiqot predmeti shakllanganda mavjud muammoni yechish yo’llari bo’yicha ilmiy faraz tuziladi shu bilan birga sosiologik tadqiqot o’tkazish shakliga ta’rif beriladi. Asosiy kism: emperik tadqiqot, obyekt, predmeti, yo’nalishlar, shakllanganda, muammo, ilmiy faraz sosiologik tadqiqot. Adabiyotlar ro’yxati: 1.I.A.Karimov «O’zbekiston: Milliy istiqlol, siyosat, mafkura» Toshkent – 1996 y 2.I.A.Karimov «Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot pirovard maqsadimiz» Toshkent – 2000 y. Tinglaydilar aniqlaydilar va muhim joylarini yozib boradilar. Savollar beradilar, Javob beradilar. 2 bosqich Asosi 55-65 daqiqa 2.1.Seminar rejasi va tuzilishiga binoan «Kadaskop» «Verbal» uslublardan foydalansa bo’ladi.. 2.2. Savol – javob va tezkor so’rov orqali mavzu Bu jadval yordamida talabalar faoliyatini oshirish imkoniyatini yaratadi, bo’yicha talabalarning umumiy bilimi aniqlanadi. qo’shimcha materillar ыva ma’lumot ustida ishlashni o’rgatadi, tushunish jarayonini boshg’arish imkonini vujudga keltiradi. 3.1. Mavzu bo’yicha yakun qiladi. 3.2. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi Savol beradilar, aniqlaydilar. MAVZU -3. EMPIRIK SOTSIOLOGIK TADQIQOTLAR MARUZA UCHUN MODEL 3 KURS O’quv vaqti 2 soat Talabalar soni O’quv mashg’ulotining shakli va turi. Ma’ro’za rejasi. Ma’ro’za axborotli. 1.Sosiologik yo’naltirilgan ijtimoiy hodisa va jarayon tuzilmalari. 2.Har qanday sosiologik tadqiqot obyeketi tuzilma xususiyati 3.Emperik sosiologik tadqiqotlarda dasturning nazariy- usulibiy chegarasi. O’quv mashg’uloti maqsadi: Talabalarga talabalarga bir xil muammoli holatda yagona emperik tadqiqot obyekti bo’yicha tadqiqot predmeti bo’ladigan bir necha yo’nalishlar bo’lishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, tadqiqot predmeti shakllanganda mavjud muammoni yechish yo’llari bo’yicha ilmiy faraz tuziladi shu bilan birga sosiologik tadqiqot o’tkazish shakliga ta’rif beriladi. Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub mhiyatidan kelib chiqqan holda, ma’ro’zani muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash, ochib berish, tushuntirish, shakllantirish. O’quv faoliyatining natijalari: emperik tadqiqot, obyekt, predmeti, yo’nalishlar, shakllanganda, muammo, ilmiy faraz sosiologik tadqiqot. Ta’lim usullari Ma’ro’za, muloqot, «Baliq skeleti» «Kadaskop» «Verbal» O’quv faoliyatining tashkil qilish Jamoa, guruhlarda ishlash. shakllari. Ta’lim vositalari. Ma’ro’za matni darsliklar, o’quv majmua, testlar yozilgan kartochkalar, doska, bo’r. Monitoring va baholash Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov. MAVZU -3. EMPIRIK SOTSIOLOGIK TADQIQOTLAR SEMINAR UCHUN MODEL 3 KURS O’quv vaqti 2 soat Talabalar soni O’quv mashg’ulotining shakli va turi. Seminar rejasi. Ma’ro’za axborotli. 1.Sosiologik yo’naltirilgan ijtimoiy hodisa va jarayon tuzilmalari. 2.Har qanday sosiologik tadqiqot obyeketi tuzilma xususiyati 3.Emperik sosiologik tadqiqotlarda dasturning nazariy- usulibiy chegarasi. O’quv mashg’uloti maqsadi: Talabalarga talabalarga bir xil muammoli holatda yagona emperik tadqiqot obyekti bo’yicha tadqiqot predmeti bo’ladigan bir necha yo’nalishlar bo’lishi mumkin. Boshqacha qilib aytganda, tadqiqot predmeti shakllanganda mavjud muammoni yechish yo’llari bo’yicha ilmiy faraz tuziladi shu bilan birga sosiologik tadqiqot o’tkazish shakliga ta’rif beriladi. Pedagogik vazifalar: Mavzuning tub mhiyatidan kelib chiqqan holda, Seminar muayyan qismlarga bo’lish, har bir qismni o’zaro mantiqiy bog’liqlikni ta’minlash, ochib berish, tushuntirish, shakllantirish. O’quv faoliyatining natijalari: emperik tadqiqot, obyekt, predmeti, yo’nalishlar, shakllanganda, muammo, ilmiy faraz sosiologik tadqiqot. Ta’lim usullari Seminar, muloqot, aqliy hujum, «Kadaskop» «Verbal» O’quv faoliyatining tashkil qilish shakllari. Jamoa, guruhlarda ishlash. Ta’lim vositalari. Ma’ro’za matni darsliklar, o’quv majmua, testlar yozilgan kartochkalar, doska, bo’r. Monitoring va baholash Og’zaki so’rov: Tezkor so’rov. Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|