Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

SO’Z TURKUMLARI 
OT 
SIFAT 
SON 
OLMOSh 
FE’L 
1. Shaxs, narsa 
va joy nomini 
bildiradi 
1. Shaxs va 
narsaning 
belgisini 
bildiradi 
1. Shaxs, 
narsaning 
sanog’i va 
tartibini 
bildiradi 
1. Kishilik 
olmoshlari 
shaxsni 
bildiradi va ot 
o’rnida 
qo’llaniladi
1. Shaxs, 
narsaning 
harakatini 
bildiradi 
2. Kim?, 
nima?, qaer? 
so’roqlariga 
javob bo’ladi 
2. Qanday? 
yoki qanaqa? 
so’rog’iga 
javob bo’ladi 
2. Necha? 
yoki 
nechanchi? 
so’rog’iga 
javob 
bo’ladi 
2. Kishilik 
olmoshlari 
kim? so’rog’iga 
javob bo’ladi 
2. Nima qil-
di?, Nima 
qiladi?, Nima 
qilyapti? Nima 
qilmoqchi kabi 
so’roqlarga 
javob bo’ladi 
3. Birlik va 
ko’plikda 
qo’llanadi 
3.O’zgarmaydi 
3. Asosan 
o’zgarmaydi 
3. Ular birlik 
va ko’plikda 
bo’ladi 
3. Bo’lishli va 
bo’lishsiz 
shaklda 
qo’llanadi 
4. Egalik 
qo’shimchalari 
bilan o’zgaradi 
4. Gapda 
ikkinchi 
darajali bo’lak 
vazifasida 
keladi 
4. Gapda 
ikkinchi 
darajali bo’lak 
vazifasida 
keladi 
4. Kishilik 
olmoshlari 
kelishik 
qo’shimchalari 
bilan qo’llanadi 
4. Shaxs-son 
qo’shimchalari 
bilan tuslanadi 
5.Kelishiklar 
bilan turlanadi 
5. Sifatlar 
yasaladi 
5. Sonlar 
yasalmaydi 
5. Ular gapda 
bosh va 
ikkinchi 
darajali 
bo’laklar 
vazifasida 
keladi 
5. Uch 
zamonni 
bildiradi 
6. Gapda ega 
yoki ikkinchi 
darajali bo’lak 
6. Olmoshlar 
yasalmaydi 
6. Gapda 
kesim 
vazifasida 

---

15 
vazifasida 
keladi 
keladi 
7. Otlar 
yasaladi 
7. Fe’llar 
yasaladi 
Otni o’rganish boqichlari 
 
1. Savod o’rgatish davri – tayyorlov bosqichi:
-shaxs-narsalarni va ularning nomi bo’lgan so’zlarni harakat, belgi
bildirgan so’zlardan farqlashga o’rganadilar.
2. 1-2-sinf ona tili darslari – amaliy bosqich:
-shaxs-narsa nomlarini ma’nolari va so’roqlari asosida farqlashga
o’rganadilar.
1. 3-4-sinf ona tili darslari –nazariy bosqich: 
-ot so’z turkumi tushunchasi hosil qilinadi;
-otlarning birlik va ko’plikda qo’llanishi bilan tanishtiriladi: bu jarayonida
o’quvchilarda: 1) birlik va ko’plikda qo’llangan otlarning ma’nosi va qo’shimcha 
orqali farqlash, 2) birlikdagi otdan ko’plik shaklidagi va, aksincha, ko’plikdagi otdan 
birlik sondagi ot hosil qilish, 3) gapda so’zlarning bog’lanishini hisobga olgan holda, 
otlardan nutqda to’g’ri foydalana olish ko’nikmalari shakllantiriladi; 
- otlarning egalik qo’shimchalarini bilan o’zgarishi o’rgatiladi: bunda: “egalik” 
so’zining leksik ma’nosi;shaxs va son tushunchasi; so’zlovchi, tinglovchi, o’zga 
so’zlarini ma’nosi; egalik qo’shimchalarining ikki varianti bilan tanishtiriladi; 
-grammatik mavzular bilan bog’liq holda 
lug’at zahirasi boyitiladi, nutqi 
o’stiriladi, imloviy malaka hosil qilinadi.