Alisher navoiyning farhod va shirin dostonini 9- sinflarda organilishi

Ishning ilmiy va amaliy ahamiyati.Davlat ta’lim standartlari ta’lim 

mazmunini, shakllar, vositalar, usullarini, uning  sifatini baholash tartibini 

belgilaydi. Ta’lim mazmuning o‘zagi hisoblangan standart vositasida mamlakat 

hududida faoliyat ko‘rsatayotgan turli muassasalarda (davlat va nodavlat) 

ta’limning barqaror darajasini ta’minlash sharti amalga oshiriladi. Davlat ta’lim 

standartlari o‘z mohiyatiga ko‘ra o‘quv dasturlar, darsliklar, qo‘llanmalar, nizomlar 

va boshqa me‘yoriy hujjatlar yaratish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. 

 

Umumiy o‘rta ta’lim maktablari uchun o‘quv rejasi davlat ta’lim 

standartlarining tarkibiy qismi bo‘lib, ta’lim sohalarini me’yorlashni hamda 

maktabning moliyaviy taminotini belgilashga asos bo‘ladigan davlat hujjatidir. 

Tayanch o‘quv rejasi predmeti bo‘yicha beriladigan ta’lim mazmunini o‘quvchiga 

yetkazish uchun  ajratilgan o‘quv soatlarining minimum hajmidagi miqdorini 

ifodalaydi. U har bir sinfda muayyan o‘quv predmeti bo‘yicha davlat standartlariga 

muvofiq beriladiga ta’lim mazmunini aniqlashga asos bo‘ladi.

6

 

 

Metodist olim Q.Yo‘ldoshevning “ Adabiy saboqlar “(T,2004) qo‘llanmasi 

umumta’lim maktablarida badiiy adabiyotni o‘qitishning muhim muammolariga 

bag‘ishlangan bo‘lib, unda Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig”, Xorazmiyning 

“Muhabbatnoma” asari, Lutfiy, Nodira g`azallari, Oybekning “Navoiy” romanini 

o‘rganishning usullariga oid nazariy va amaliy ma’lumotlar keltirilgan. Bu 

ma’lumotlar adabiyot o‘qituvchilarining faoliyatlari uchun zaruriy dastur 

hisoblanadi. SamDU dotsentlari F.Badriyev, A.Xudoyberdiyevlar tomonidan 1198-

2003-yillarda yaratilgan “Adabiyot o‘qitish metodikasi” qo‘llanmasida 

umumta’lim maktablarida badiiy adabiyotni o‘qitishning  nazariy va amaliy 

masalalariga oid fikrlar, metodika faning tarixiy bosqichlar, boshqa fanlar bilan 

aloqasi, adabiy-nazariy tushunchalarni o‘rganish, badiiy asar tahlili, badiiy asar 

                                                 

6

 Тўхлиев Б. Адабиёт ўқитиш методикаси. – Т. 2010, 43-44-б.  

---

 

13 

 

janrini o‘rganish, yozuvchi tarjimai holini o‘rganishga oid ma’lumotlar keltirilgan; 

ilg‘or maktab tajribalari umumlashtirilgan. 

 

Yuqoridagi fikrlardan ko‘rinadiki, mamlakatimizning mustaqillik davri va 

undan keyin yaratilgan darslik va metodik  qo‘llanmalarda umumta’lim 

maktablarida adabiyot o‘qitishning  samarali usullari bilan bog‘liq bo‘lgan ilmiy 

fikrlar bayon etilgani holda shuningdek,mumtoz adabiyotimiz va hozirgi davr 

adiblari ijodiga oid eng yaxshi namunalarni o‘rganish bilan bog‘liq bo‘lgan fikrlar 

keltirilan holda,daho ijodkor Alisher Navoiyning “Xamsa”sidagi “Farhod va 

Shirin”dostonini monografik tarzda o‘rganishning usullari bilan bog‘liq bo‘lgan 

nazariy fikrlar, dars namunalari kam uchraydi. Bu esa o‘z navbatida buyuk shoir 

ijodini o‘rganishda o‘qituvchilarga qiyinchilik tug‘diradi. Shu maqsadda mazkur 

malakaviy bitirish ishimizda daho ijodkor Alisher Navoiyning jahonshumul 

“Xamsa” asarini yaratishdagi poetik mahorati, asarning jahonshumul ahamiyati, 

xususan, umumta’lim maktablarining IX sinfida “Farhod va Shirin” dostonini 

o‘rganishning ijobiy usullari haqida ma’lumot berish, dars namunalarini keltirish, 

bu asarning mamlakatimizning mustaqilligi sharoitida komil insonni 

shakllantirishdagi ahamiyati haqida shaxsiy fikrlarni bayon etishni maqsad qilib 

oldim. 

      Shu maqsadda quyidagilarni hal etish nazarda tutiladi: 

      1.Kirish: buyuk daho Alisher Navoiy “Xamsa”sining ahamiyati haqida fikrlar. 

      2.Mavzuga oid ilmiy –metodik adabiyotlar tahlili. 

      3.Yozuvchi tarjimai holini o‘rganishga oid metodik fiklar. 

      4.Q.Yo‘ldoshev,V.Qodirov,J.Yo‘ldoshbekovlar tomonidan yaratilgan darslik                

        (Alisher Navoiy bo‘limi tahlili). 

      5.”Farhod va Shirin” dostonini o‘rganishga oid nazariy fikrlar, metodik   

        tavfsiyalar,dars namunalari keltirish. 

     6.Xulosa va tavfsiyalar. 

     7. Ilova. 

     8.Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatini berish ko‘zda tutiladi.  

---

 

14