Am aliy m ashg'ulotlar va hisoblash grafik ishlari uchun

ko'ndalang 
yoki 
kesuvchi 
(
siljituvchi
) 
kuch 
deyiladi.
Л/, - burovchi moment 
buralish deformatsiyasida brusning 
ko'ndalang kesimida hosil bo’ladi. (Л -
rasm). My
va 
M . -
eguvchi 
momentlari egilish deformatsiyasida brusning ko’ndalang kesimida hosil 
bo'ladi (v - 
rasm).
Ichki kuch faktorlarini topish uchun brusning ajratilgan 
qismidagi barcha kuchlardan muvozanat shartlari tuziladi.
Y . M
x =
0
J L
^
v
{ J
g
a
a
j
l
u
~
o
 
Y .
m
. =
o
Iz
= o
S
m
. -
o
■ 
1
i?
C
l
^
J
)
<
).........................
IS

---

I. ChO’ZILISh VA SIQILISh
Mustahkamlikka hisoblashga oid masalani auditoriya va uyda echish 
uchun tanlash kerak. Darslik, qo'llanma va masalalar kamroq bo'Isa, 
o'qituvchinng o ’zi bir nechta masalani tuzib olishi mumkin. Lekin V.K. 
Kachurining “Materiallar qarshiligidan masalalar to'plami”da bu mavzuga 
oid masalalar varianti etarli miqdorda berilgan.
Ruxsat etilgan yukni hisoblashga oid masala echishda. ko’ndalang 
kesim yuzalarning o ’lchamlarini aniqlashda turli kesimli sterjenlar 
sistemasidan foydalanishni tavsiya etamiz Sterjenlar sistemasiga oid 
masalani echishda kesish usulidan foydalanish kerak va siqilishga 
hisoblashda ulaming ustuvorligi ta'minlangan bo’lishi lozim.
Ichki bo'ylama kuchni topish. 
Cho’zilish va siqilishda ichki 
bo'ylama kuch - brusning ko'ndalang kesimidagi 
barcha normal 
kuchlaming teng ta'sir etuvchisi. Bo'ylama kuch - brusning kesilgan 
ko’ndalang kesimidan bir tomonda olib qolingan tashqi kuchlami ushbu 
sistemaning bo’ylama o ’qiga proektsiyalarining algebraik yig’indisiga 
teng. 
Amaliyotda uchraydigan konstruktsiya qismlarining ko'pchiligi 
ko'ndalang kesimda hosil bo'ladigan ichki cho'zuvchi yoki siquvchi 
bo’ylama kuchlarini kesish usulidan foydalanib. sistemaning ajratilgan 
bo’lagini muvozanat shartidan topiladi.
u .........i - 
£ >
m
\
n
Y j X = - F + N = 0
Bo’ylama kuch 
deb, sterjenning ko’ndalang kesimida hosil bo’lgan 
normal kuchlanishlarning teng ta'sir etuvchisiga aytiladi
N = 
dA
A