Amea botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci IL, XXXII cild
Yüklə 7,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- References
- XÜLASƏ AZƏRBAYCANIN BƏZI ENDEM BITKI NÖVLƏRI ÜÇÜN EX SITU MÜHAFIZƏ ÜSULLARININ PLANLAŞDIRILMASI
- MATERİAL VƏ METODLAR
- Taksonların sistematik qruplar üzrə paylanması.
- Göbələklərin bitki qruplarına görə təhlili.
|
Acknowledgments I am deeply indebted to Dr. Valida Ali-zade, director of Botany Institute of ANAS for their contributions to mine participation to the Seed Conservation Techniques Training Course in Wakehurst Place UK. I would also like to thank the staff at Seed Conservation Department of Kew Royal Botanic Gardens and Millennium Seed Banks Authority, particularly Dr. Kate Gold and Clare Trivedi, international project coordinators that have contributed to the SCT Training Course.
References 1.
Brown, A. H. D., and J. D. Briggs. 1991. Sampling strategies for genetic variation in exsitu collections of endangered plant species. Pages 99–119 in D. A. Falk and K. E. Holsinger (eds.), Genetics and Conservation of Rare Plants. New York: Oxford University Press. 2.
Ellis, R. H., T. D. Hong, and E. H. Roberts. 1985. Handbook of Seed Technology for Genebanks. Principles and Methodology. Rome: International Board for Plant Genetic Resources. 3.
4.
Groom MJ, Meffe GK & Carroll CR. Principle of Conservation Biology. Sinauer Inc, Sunderland MA. 2006 5.
Hanson, J. 1985. Procedures for Handling Seeds in Genebanks. Rome: International Board for Plant Genetic Resources. 6.
2008, 421-432. 7.
Ledig FT. The conservation of diversity in forest trees: why and how should genes be conserved? // Bioscience 38, 1988), 471-479. AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
8.
Maxted, N., Ford-Lloyd, B.V., and Hawkes, J.G. (1997). Complementary conservation strategies, pp. 15–41. In: N. Maxted, B.V. Ford-Lloyd and J.G. Hawkes (eds). Plant genetic conservation: the in situ approach. Chapman & Hall, London, UK. 9.
2006 10.
Smith R.D., Dickie J.B., Linington S.H., Pritchard H.W. and Probert R.J. (eds.). 2003. Seed Conservation: turning science into practice. The Royal Botanic Gardens, Kew Publishing, London, UK 11.
conservation of arid land and U.K. wild species. Bocconea 7:273–280. 12.
Wieland, G. D. 1995. Guidelines for the Management of Orthodox Seeds. St. Louis, MO: Center for Plant Conservation.
XÜLASƏ AZƏRBAYCANIN BƏZI ENDEM BITKI NÖVLƏRI ÜÇÜN EX SITU MÜHAFIZƏ ÜSULLARININ PLANLAŞDIRILMASI
Səlimov R.A. AMEA Botanika İnstitutunun doktorantı AMEA Mərkəzi Nəbatat Bağı
Məqalədə bitki genetik müxtəlifliyinin mühafizəsinin müxtəlif üsulları və müasir elmi yanaşmaları təqdim edilmişdir. Eyni zamanda, Azərbaycanın bəzi endemik bitki növlərinin ex situ mühafizəsi məqsədilə planlaşdırılan yeni üsullar qeyd edilir. Açar sözlər: ex situ, endem, toxum bankı
ПЛАНИРОВАНИЕ EX-SITU СОХРАНЕНИЯ НЕКОТОРЫХ ЭНДЕМИЧНЫХ ВИДОВ РАСТЕНИЙ АЗЕРБАЙДЖАНА
Салимов Р.А. Докторант Института Ботаники НАН Азербайджана Центральный Ботанический Сад НАН Азербайджана
В статье представлены различные методы и современные научные подходы к генетическому разнообразию растений в целом, и новые методы, которые планируется для ex situ сохранения некоторых эндемичных видов растений Азербайджана. Ключевые слова: ex-situ, эндемические виды, банк семян
AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
İBTİDAİ BİTKİLƏR UOT: 582.288
Ağayeva D.N. 1 , Mayılova T.B. 1 , Fərzəliyev V.S. 2 1 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Botanika İnstitutu 2 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Mərkəzi Nəbatat bağı
AMEA Mərkəzi Nəbatat bağı 1934 - cü ildə 45.7 ha sahədə salınmışdır (6). Bağın yaradıldığı dövrdə əsas inkişaf istiqaməti xalq təsərrüfatı üçün perspektivli bitki növlərinin aşkar edilməsi və seçilməsi kimi müəyyən edilmişdi ki, bu da olan floranın in situ və ex situ zənginləş- dirilməsi məqsədi daşıyırdı. Həmin zamanda aktual olan digər məsələ Bakı şəhərinin yaşıllaş- dırılması üçün yerli şəraitə uyğun olan bitkilərinin introduksiyası idi. Nəbatat bağının şəraiti Azərbaycanın quru subtropik iqliminə daha uyğundur. Bağda belə şəraitdə inkişaf edən yerli və dünyanın müxtəlif ölkələrindən introduksiya olunmuş ağac, kol və ot bitkilərindən ibarət 2500 növ və formalar becərilir. Onlardan təxminən 1000-ə qədəri Azərbaycana ilk dəfə introduksiya edilmişdir (5). Bu bitkilərin əksəriyyəti hal-hazırda Bakı şəhəri və Respublikanın digər şəhərlərinin yaşıllaşdırılmasında geniş istifadə edilir. Gətirilən əkin materialları böyük ehtimalla əraziyə yeni göbələk növlərinin introduksiyasına səbəb olmuşdur. Abşerondan toplanılmış müxtəlif göbələk qruplarına həsr olunmuş məqalələrdə bağın mikobiotasına dair məlumatlara rast gəlinir (1, 2, 3, 4). Bu məlumatlarda mikoloji herbari materi- alları, saprotroflar və bitki orqanlarında nekrotik ləkələr, çürümə və ya quruma törədən göbələklər barədə qeydlər vardır. Nəbatat bağının mikobiotasının öyrənilməsi üzrə uzun müddət tədqiqat işlərinin aparılmasına baxmayaraq mikromisetlərə dair ümumiləşdirilmiş çap əsəri yoxdur. Təqdim olunan işdə herbaridə saxlanılan və son illər toplanılan nümunələr nəzərdən keçirilmiş, göbələklərin növ tərkibi dəqiqləşdirilmiş və müasir taksonomik sistemə uyğun verilmişdir. MATERİAL VƏ METODLAR İşin icrası zamanı Nəbatat bağı ərazisindən toplanılmış materiallar və herbaridə saxlanılan 462 mikoloji nümunə araşdırılmışdır. Təzə toplanılmış materiallar mikroskoplama metodu ilə (Motic, DMWB1223ASC) təyin edilmişdir. Məqalədə qeyd edilən bütün göbələk növlərinin herbari nümunələri Botanika İnstitutunun mikoloji herbarisində saxlanılır.
AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
NƏTİCƏLƏR VƏ MÜZAKİRƏLƏR Tədqiqat nəticəsində bütövlükdə 170 ağac, kol, ot bitkiləri üzərində 213 göbələk növü aşkar edilmişdir (Cədvəl). Göbələk növləri Ascomycota, Bazidiomycota və hazırkı taksonomik bölgüyə görə göbələklərdən ayrılaraq onlara yaxın Chromista aləmi daxilində təsnifləşən Oomycota şöbəsinə aiddir. İlk herbari materialları 1938-1939-cu illərə təsadüf edir. Bunlar ot bitkiləri olan Iris paradoxa Steve., Eromopyrum orientale (L.) Laus et Spach və Serena rubens (L.) Grass üzə- rində uyğun olaraq aşkar edilmiş Puccinia iridis Wallr., P. agropyrina Erikss. və Ustilago zernae Uljan. bazidiomiset göbələkləridir.
yarımşöbəsinin Dothideomycetes, Leotiomycetes və Sordariomycetes siniflərinin 2-si Incertae sedis olmaqla 22 fəsiləyə, 46 cinsə aid 142 növ təyin olunmuşdur. Dothideomycetes sinfi Botryosphaeriales, Capnodiales, Dothideales və Pleosporales sıralarından ibarətdir. Botryosphaeriales sırası Botryosphaeriaceae fəsiləsinin Diplodia Fr. (12), Dothiorella Sacc. (2), Microdiplodia Tassi (4), Macrophoma (4), Phyllosticta Pers. (13) və Sphaeropsis Sacc. (8) cinslərinə aid 42 növü cəmləyir. Sıraya aid fəsiləsi Incertae sedis hesab edilən
Davidiellaceae fəsilələrindən hər biri 1 növlə müəyyən edilən Capnodium Mont. və Davidiella Crous & Braun cinsləri, Mycosphaerellaceae fəsiləsi fərqli növ sayına malik Mycosphaerella Johanson (2), Ovularia Sacc. (1), Ramularia Sacc. (1) və Septoria Sacc. (2) cinslərinə aid 8 növlə təmsil olunmuşdur. Dothideales sırasının Dothioraceae fəsiləsi-nin Metasphaeria Sacc. cinsinə aid 2 növ qeyd edilmişdir. Pleosporales sırası cins sayına görə üstünlük təşkil edir. Cucurbitariaceae fəsiləsinin
və Leptosphaeria Ces. & De Not. cinsinə aid 2, Montagnulaceae fəsiləsi Montagnula Berl. cinsinə aid 1, Phaeosphaeriaceae fəsiləsi Hendersonia Sacc. cinsinə aid 4, Pleosporaceae fəsiləsi
Venturiaceae fəsiləsi Fusicladium Bonord. (1) və Spilocaea Fr. (1) cinslərinə aid 2 növ, Incertae sedis olan Ascochyta Lib. (5), Boeremia Aveskamp (1) və Phoma Sacc. (10) cinsləri 16 növlə təmsil olunmuşlar. Leotiomycetes sinfi Erysiphales, Helotiales sıralarına aid göbələk nümunələrini birləşdirir. Erysiphales sırasında Erysiphaceae fəsiləsinin Arthrocladiella Vassilkov, Blumeria Golovin ex Speer, Erysiphe R. Hedw. ex DC., Golovinomyces (U. Braun) V.P. Heluta, Leveillula G.Arnaud, Oidium Sacc., Podosphaera Kunze və Phyllactinia Lév. cinslərinə aid 20 növ qeyd edilmişdir. Helotiales sırası Sclerotinaceae fəsiləsinin Botrytis P. Micheli cinsinə aid 1 növlə təmsil olunmuşdur. Sordariomycetes sinfi Diaporthales sırasının Diaporthaceaea, Gnomoniaceae, Valsaceae fəsilələri ilə verilir. Diaporthaceaea fəsiləsi Diaporthe Nitschke (1) və Phomopsis (Sacc.) Bubák (4) cinslərinə aid 5 növlə, Gnomoniaceae fəsiləsi Diplodina Westend. cinsinə aid 2 növlə, Valsaceae fəsiləsi Cytospora Ehrenb. (7), Leucostoma (Nitschke) Höhn. (1) və Valsa Fr. (2) cinslərinə aid 10 növlə göstərilir. Hypocreales sırasına aid Clavicipitaceae, Nectriaceae fəsilələri uyğun olaraq Claviceps Tul. cinsinə aid 1 və Nectriaceae fəsiləsinin Fusarium Link cinsinə aid 1 növlə qeyd olunmuşdur. Phyllochorales sırasının Phyllachora Nitschke ex Fuckel cinsinə aid 2 növ təyin edilmişdir. AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
Xylariales sırası Amphisphaeriaceae fəsiləsinin Pestalotiopsis Steyaert cinsinin 1 növü ilə göstərilmişdir. Bütövlükdə Ascomycota növ tərkibinə görə 18 teleomorf və 27 anamorf cinsdən ibarət olmuşdur. Teleomorf göbələklərə 38 növ aid edilmişdir ki, onlar da əsasən Mycosphaerella (2), Metasphaeria (2), Cucurbitaria (2), Leptosphaeria (3), Montagnula (1), Pleospora (5), Spilocaea (1), Arthrocladiella (1), Blumeria (1), Erysiphe (7), Golovinomyces (2), Leveillula (2), Podosphaera (3), Phyllactinia (1), Diaporthe (1), Valsa (2), Claviceps (1), Phyllachora (2) cinslərinə aiddir. Anamorf göbələklərə Dothiorella (2), Diplodia (12), Microdiplodia (4), Macrophoma (4),
cinslərinə aid 104 növ daxildir. Bazidiomycota şöbəsi Pucciniomycotina və Ustilaginomycotina yarımşöbələrinə aid 35 növü birləşdirir. Pucciniomycotina yarımşöbəsinin Pucciniomycetes sinfinin Pucciniales sırasına biri Incertae sedis olmaqla 5 fəsiləyə və 6 cinsə aid 33 növ daxildir. Melampsoraceae fəsiləsi Melam- psora Castagne (2), Phragmidiaceae fəsiləsi Phragmidium Link (3) və Pucciniaceae fəsiləsi Puccinia Pers. (25), Uropyxidaceae fəsiləsi Tranzschelia Arthur (2) və fəsiləsi Incertae sedis olan Uromyces (Link) Unger (1) cinsləri ilə təmsil olunmuşdur. Ustilaginomycotina yarım şöbəsinin Exobasidiomycetes sinfi Tilletiales sırasının Tilletiaceae fəsiləsinin Tilletia cinsinin 2 növü ilə göstərilmişdir. Həmin yarımşöbənin Ustilaginomycetes sinifi Urocystidiales sırasının Urocystidaceae fəsiləsinin Urocystis Rabenh. ex Fuckel (2) və Ustilaginales sırasının Ustiloginaceae fəsiləsinin Ustilago (Pers.) Roussel (2) cinslərinə aid 4 növlə təmsil olunmuşdur. Oomycota şöbəsi Albuginales sırasının Albuginaceae fəsiləsinin Albugo (Pers.) Roussel (2), Pustula Thines (1) və Wilsoniana Thines (1) cinslərinə aid 4 növlə, Peronosporales sırasının Peronosporaceae fəsiləsinin Bremia Regel (2), Hyaloperonospora Constant. (3), Peronospora Corda (22) və Plasmopora J. Schröt (1) cinslərinə aid 28 növlə göstərilmişdir.
Yuxarıda göstərilənlərə əsasən deyə bilərik ki, Ascomycota şöbəsi göbələk növlərinin və eləcə də sahib bitki sırasına görə zəngin şəkildə təmsil olunmuşdur. Yabanı, dekorativ, yem və qida məqsədilə istifadə edilən 54 ot bitkisi üzərində 29 göbələk növü qeyd edilmişdir. Geniş yayılmış yabanı ot bitkilərindən Cynadon dactylon (L.) Pers. üzərində Phyllachora cynodontis Niessl., Medicago littoralis Rohde üzərində Erysiphe cruciferarum Opiz ex L. Junell, Gypsophila scorzonerifolia Ser. üzərində E. communis (Wallr.) Schltdl. göbələk növləri tapılmışdır. Dərman bitkilərindən Alhagi maurorum Medik. üzərində Leveillula leguminosarum Golovin, Calendula officinalis L. üzərində Pleospora vulgatissima Speg., Peganum harmala L. üzərində Leveillula taurica (Lev.) G. Arnaud, Salvia verbenaca L. üzərində Oidium verbenacea Pass. və s. kimi növlərə təsadüf edilir. Dekorativ bitkilərdən Narcissus tazetta L. bitkisində Phyllosticta narcissicola Keissl., Dianthus barbatus L. bitkisində Pleospora dianthi De Not., Iris germanica L. bitkisində Heterosporium gracile (Wallr.) Sacc., Pleospora herbarum (Pers.) Rabenh., Aster sp. bitkisində Fusarium oxysporum Schltdl. kimi göbələklər səciyyəvidir. Qida və yem əhəmiyyətli bitkilərdən Capparis spinosa L. üzərində Alternaria alternata (Fr.) Keissl., Rumex crispus L. üzərində Podosphaera fulginea (Schltdl.) U.Braun & S. Takam. növləri qeyd edilmişdir. AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
Elə göbələk növləri vardır ki, onlar eyni zamanda həm ot, həm də kol bitkilərində təsadüf edilir. Bunlardan Capparis spinosa və Hippophae rhamnoides L. bitkilərində Alternaria alternata (Fr.) Keissl. növü, Santolina virens Mill., Hibiscus syriacus L., Lonicera fragrantissima Lindl. & Paxton bitkilərində Pleospora herbarum (Pers.) Rabenh. növü, Genista tinctoria L., Caragana arborescens Lam. üzərində Macrophoma laburni (Westend) Berl. & Voglino növü və s. göstərmək olar. Yalnız kollar üzərində müşahidə edilmiş göbələklərə Metasphaeria dispar Penz. et Sacc. (Ruta graveolena L.), M. epidermidis Feltgen (Rhamnus alaternus L.), Ascochyta ligustri Sacc. & Speg. (Ligustrum japonicum Thbg.), Phoma albozonata Durieu et Mont. (Ziziphus jujuba Mill.),
(Caragana arborescens Lam.), C. robiniae (Westend.) Sacc. (Robinia hispida L.) və s. daxil olmaqla 45 növ aiddir. Meşə və meyvə ağaclarında 37 göbələk növü aşkar edilmişdir. Meşə ağaclarında tez-tez rast gəlinən növlərə Ascochyta quercus Sacc. & Speg. (Quercus ilex L.), Diplodia perpusilla Desm., Phoma gleditschiae (Thüm.) Sacc. (Albizia julibrissin Durazz.), D. salicis Westend. (Salix sp.), Dothiorella platani Briard et Futrey, Phoma petiolata (Cooke) Sacc. (Parrotia
(Quercus castaneifolia C.A.M.), Sphaeropsis sapinea (Fr.) Dyko & B. Sutton (Larix sibirica Ledb.) aiddir. Meyvə ağaclarında daha çox D. amygdali Cooke et Harkin. (Prunus sp.),
təsadüf edilir. Bazidiomycota şöbəsinə aid növlər ot, kol və ağac bitkiləri üzrə geniş bitki sırasına malikdir. Eryngium biebersteinianum Nevodovsky, Bromus macrostachys Dsf., Convolvulus arvensis L. kimi yabanı ot bitkiləri ilə yanaşı taxıllarda (Arrhenatherum P. Beauv., Secale L., Triticum L.) təsadüf edilən növlər də vardır. Taxıllardan Hordeum vulgare L., üzərində Puccinia hordei G.H. Otth., Arrhenatherum elatius (L.) P. Beauv. ex J. Presl & C. Presl üzərində P. coronifera Kleb., Secale montanum Guss. və S. sylvestre Host. üzərində Puccinia recondita Dietel & Holw., Urocystis occulta (Wallr.) Rabenh., U. tritici Körn. və Triticum durum L. üzərində P. striiformis Westend., göbələkləri müəyyən edilmişdir. Kol bitkilərindən Rubus caesius L. üzərində Phragmidium bulbosum (Fr.) Schltdl, Ph. violaceum (Schultz) G. Winter və Ph. rubi-idaei (DC.) P.Karst. göbələk növləri aşkar edilmişdir. Ağac bitkilərindən Populus alba L. üzərində Melampsora populnea (Pers.) P. Karst göbələyi və Prunus dulcis (Mill.) D.A.Webb üzərində Tranzchelia discolor (Fuckel) Tranzchel & M.A. Litv. və T. pruni-spinosae (Pers.) Dietel göbələkləri qeyd edilmişdir. Oomycota şöbəsinə aid növlər əsasən ot bitkiləri üzərində təyin edilmişdir. Bu bitkilər içərisində yabanı otlarla yanaşı qida, yem və texniki məqsədlərlə istifadə edilənlər də vardır. Texniki əhəmiyyətli bitki hesab edilən Rubia tinctorum L. üzərində Peronaspora rubiae Gäum,
Riethm., Weiss & Oberw, R. inctorum göbələkləri qeyd edilmişdir. Qida və yem kimi istifadə edilən iqtisadi əhəmiyyətli bitkilərdən Amaranthus blitum L. üzərində Wilsoniana bliti (Biv.) Thines, Capsella bursa-pastoris L., üzərində Albugo candida (Pers.) Kuntze, Pisium sativum subsp. elatius (Steven ex M. Bieb.) Asch. & Graben. üzərində
AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
Peronospora viciae (Berk.) de Bary, Vicia sativa L. üzərində P. mayorii Gäum., Vitis riparia Michx. üzərində Plasmopara viticola (Berk. et M.A. Curtis) Berl. & De Toni, Trigonella monspeliaca L. üzərində P. trigonellae Gäum. göbələkləri aşkar edilmişdir. Nəbatat bağının mikromisetlərini analiz edərkən belə qənaətə gəlmək olar ki, onlar əsasən aborigen növlərdir. Buraya ilk növbədə əsas yayılma formalarından biri hesab edilən əkin materialları ilə daxil olan növlər aiddir. Ağac və kolların kökləri ilə gələn torpaq özü ilə yeni göbələk növləri gətirir. Habelə əkin şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün gətirilən torpaq da nəzərdən qaçmamalıdır. Bəzi göbələk növləri uzun müddət zahirən sağlam görünən bitki orqanlarında latent şəkildə qalır. Cytospora, Phoma, Hendersonia, Leptosphaeria və s. kimi cinslərin növləri bağlara məhz bu şəkildə daxil olurlar. Onlar əsasən qabığın səthində, torpaqda, yarpaq büküşlərində, zədələnmiş hissələrdə və ya daxildə qalır və əlverişli şəraitdə inkişaflarını bərpa edərək simptomlu (saralma, soluxma, çürümə və s.) və ya simptomsuz, endofit infeksiyalar kimi biruzə verirlər. Cədvəl. Göbələklərin sistematik tərkibi Taksonomik vahidlərin adı Cinslər Növlər
mütləq % ASCOMYCOTA Pezizomycotina Dothideomycetes Botryosphaeriales Botryosphaeriace ae
42
19.72 Incertae sedis Camarosporium 11
5.16 Capnodiales Capnodiaceae
1 0.47 Davidiellaceae Davidiella 1 0.47 Mycosphaerellace ae
Mycosphaerella, Ovularia, Ramu- laria, Septoria 6 2.82 Dothideales Dothioraceae Metasphaeria 2 0.94 Pleosporales Cucurbitariaceae Cucurbitaria 2 0.94 Leptosphaeriacea e
3 1.41 Montagnulaceae Montagnula 1 0.47 Phaeosphaeriacea e
4 1.88
Pleosporaceae Alternaria, Macrosporium, Pleospora 8 3.75 Venturiaceae Fusicladium, Spilocaea 2 0.94 Incertae sedis Ascochyta, Boeremia, Phoma 16
7.51 Leotiomycetes
Erysiphales Erysiphaceae Arthrocladiella, Blumeria, Ery- siphe, Golovinomyces, Leveillula, Oidium, Phyllactinia, Podosphaera 20
9.39 Helotiales Sclerotinaceae
1 0.47 Sordariomycetes Diaporthales Diaporthaceae
5 2.35 AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2012- ci il, XXXII cild
Gnomoniaceae Diplodinia 2 0.94 Valcaceae Cytospora, Leucostoma, Valsa 10
4.69 Hypocreales Clavicipitaceae
1 0.47 Nectriaceae Fusarium 1 0.47 Phyllachorales Phyllachoraceae Phyllachora 2 0.94 Xylariales Amphisphaeriace ae
1 0.47 BASIDIOMYCOTA Pucciniomycotina Pucciniomycetes Pucciniales Melampsoraceae
2 0.94 Phragmidiaceae Phragmidium 3 1.41 Pucciniaceae Puccinia 25
11.73 Uropyxidaceae Tranzschelia 2 0.94 Incertae sedis Uromyces 1 0.47 Ustilaginomycotina Exobasidiomycetes
Tilletiales Tilletiaceae
2 0.94 Ustilaginomycetes Urocystidiales Urocystidaceae
2 0.94 Ustilaginales Ustilaginaceae Ustilago 2 0.94 CHROMISTA: OOMYCOTA
Albuginales Albuginaceae
4 1.88 Peronosporales Peronosporaceae Bremia, Hyaloperonospora, Peronospora, Plasmopara 28
13.14 CƏMİ
213 100
Göbələklərin bağa toxum materialı ilə daxil olma ehtimalı da yüksəkdir. Fusarium və Ustilago cinslərinə aid göbələklərin bu yolla yayılma ehtimalı daha böyükdür. Hər iki halda gətirilən bitki və toxum nümunələri mikroskopik üsulla yoxlanılmalıdır. Digər bir vasitə kimi hava axınını göstərmək olar. Bəzi göbələklərin sporları hava axını ilə uzaq məsafəyə daşınarkən cücərə bilmək qabiliyyətini saxlayacaq dərəcədə dözümlü olur. Bura Erysiphe, Phragmidium, Uncinula, Microsphaera, Puccinia və s. cinslərin növlərini aid etmək olar. Nəbatat bağının mikobiotasının formalaşmasına təsir edən amillərdən biri də antropogen təzyiqlərdir. Hər gün onlarla seyirçi qəbul edən bağ mütəmadi olaraq bu risklə qarşılaşır.
Cəmiyyətdə təsərrüfat fəaliyyətinin artması ilə əlaqədar risklər də durmadan artır. Beləliklə, deyə bilərik ki, bağın mikromiset göbələklərinin miqdarı və tərkibi daima dəyişir. Bu dəyişikliklər əksər hallarda gözlə müşahidə edilmir. Onların ardıcıl öyrənilməsi və növ tərkibinin təyin edilməsi gələcəkdə bir sıra xoşagəlməz halların və bitki xəstəliklərinin qarşısını vaxtında alınmasına kömək edə bilər. Yüklə 7,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|