Anatomiya 2014. indd
Yüklə 3,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Gemoglabin.
Eritrositlar tarkibiga qon pigmenti gemogla- bin kiradi. Gemoglabin globin oqsili va tarkibida temir moddasi bo‘lgan oqsilsiz birikma – gemdan iborat. Mo‘tadil holatda, qon- da 140 g/l (14 g %) yaqin gemoglabin bo‘ladi. Erkaklarda 130– 155 g/l (13,0–15,5 g %), ayollarda 120–138 g/l (12–13,8 g %). Gemoglabinning asosiy vazifasi О 2 va СО 2 ni tashish hamda qon- ning doimiy reaksiyasini saqlab turishda qatnashuv chi asosiy bu- ferdir. Leykositlar . Leykositlar eritrositlardan yadrosi borligi va fa- ol amyo basimon harakat qilish qobiliyati bilan farq qiladi. Ular qon tarkibidan chiqishi va orqaga qaytishi mumkin. Leykosit- larning miq dori 1 mkl qonda 6000–8000. Bu miqdor sutka da- vomida juda o‘z garib turadi. Leykositlar ertalab och qoringa kam bo‘lib, ovqatlangandan keyin, jismoniy ish bajarganda va kuch li hayajonlanganda, ularning miqdori ko‘payadi. Leykosit- lat kattaligi, yadrosi shakli, sitoplazmasi xususiyati va faoliyati- ga qarab turlicha bo‘ladi. Ularning diametri 6 dan 25 mkm ga- cha. Leykositlarning besh turi: eozinofillar (1–4 %), bazofillar (0–0,5 %), neytrofillar (60–70 %), limfositlar (25–30 %) va monositlar (6–8 %) tafovut qilinadi. Sitoplazmasida donacha- larning bo‘lishiga qarab leykositlar donachali (granulositlar) va donachasizlarga (aganulositlar) bo‘linadi. Donachalilarga ney- trofillar, eozinofillar va bazofillar kirib, ularning sitoplazmasi- da turli bo‘yovchilar bilan bo‘yaladigan ko‘p sonli donachalari bo‘ladi. Donachalarda yot moddalarning hujayra ichi h azm ja- rayoni uchun zarur fermentlar bor. Granulositlarning yad rosi o‘zaro ipchalar bilan birikkan 2–5 qism ga bo‘lingani uchun seg- menyadroli leykositlar deyiladi. Neytrofillarning tayoqsimon shakldagi yadroli yosh shakllari tayoqcha yad roli, yadrochasi oval shakldagisi esa o‘smir deyiladi. А granulositlarga limfosit va monositlar kiradi. Limfositlar leykositlarning eng kichigi bo‘lib, ingichka halqa shaklidagi si- toplazma bilan o‘ralgan katta yumaloq yadrosi bo‘ladi. Eng kat- ta agranulosit-monositlar loviyasimon yoki oval shaklidagi yadro- ga ega. |