Andijon mashinasozlik instituti

Avtotrans’ort vositalarining tortish-tezlik xususiyatlari va yonilg`i tejamkorligi

ATV ning tortish-tezlik xususiyatlari va yonilg`i tejamkorligi avtokorxonalarda stend sinovlari uslubi bilan baholanadi. Stendlarning ish lash printsipi tortish kuchiga aks tahsir etadigan tormoz kuchini yaratish va o`lchash yoki tormozsiz o`lchov uslubiga asoslangan. Hozirgi zamon stendlari g`ildiraklardagi tortish kuchi va quvvat, motorning quvvati va Burash m om yenti, berilgan tezlik oralig`idagi tezlab ketish (shig`ov ) vaqti, uzatmalar qu tisi ni ng har xil uzatmalardagi Maksimal tezligini aniqlaydi. Agar qo`sh i m cha jihozlar bo`lsa, Ayrim yuklama tartibotlarida yonilg`i sarfi va ish latilgan Gazlar tarkibini anikdash im koni mavjud. Ayrim stendlar xarorat zondi yordamida agregatlar karterlaridagi moy haroRatini anikdash im koniga ega.

Tortish stendlari yordamida transmissiyadagi mexanik Yo`qotishlar quvvati, yu rish qismi va transmissiyaning qizishi parametrlari bo`yicha holatni baholash, motor tormozi, Spidometr, odometr, taxometr, taxograflar ishini tekshirish ham mumkin. Stend yordamida o`t oldirishni ilgarilatish optimal burchagini tortish kuchi yoki quvvatini oshirish nuqtai nazaridan aniqroq o`rnatish mumkin. To rtish stendlari ishlab chiqarish maydonlarini talab etuvchi qimmat, quzg`almas jihoz hisoblanadi. Ular atrofiga ATVning tortish iqtisodiy sifatlarini tekshiruvchi diagnostik postning boshqa vositalari o`rnatiladi.

4- rasm. Tortish stendining printsipial sxemasi:

1 - zalvor g`ildirak; 2 - yuritma rolik (baraban); 3 - tutib turuvchi rolik (baraban); 4— elektr dinamik tormoz (4a — yakor va 4b — induktor); 5 — dinamometrik datchik; 6 - kutargich; 7 — tezlik datchigi; 8— mufta; 9— rama.


Karbyuratorli dvigatellar chiqindi gazlari tarkibidagi uglerod oksidi va boshqa moddalar miqdorini gazanalizatorlar yordamida aniqlash.

Karbyuratorli motorlarning ishlatilgan (chiqindi) gazlardagi uglerod oksidi va boshqa moddalarning miqdori gazanalizatorlari yordamida o`lchanadi.

Tirsakli valning maksim alaylanish chastotasida uglerod oksidi miqdorining ko`payishi havo filtri qarshiligining oshganligidan dalolat beradi. Val salt yurishdan o`rta chastotali aylanishga o`tganda uglerod oksidining to`yinganligi kam ayishi kerak. agar o`rta chastotali yurishda kontsentratsiya ruxsat etilgan chegaraviy mehyordan osh ib ketsa, bosh d o za l o v ch i ti zi m i sh i n i t ye k sh i r i sh ta v s i ya etiladi. s a l t yurishlarda uglerod oksidining miqtsori ko`paysa, qalqovichli kameradagi yonilg`i sathini te k sh i r i sh va havo jikl yorini sozlash lozim . nasos tezlatgich ishlaganda va salt yurish tartibotida (havo to`sm aqopqog`ining yo p i q holatida) uglerod o k sidining to`yinganligi oshadi.
Gazanalizatorlar alohida asbob yoki ayrim motor-testerlarga o`rnatilgan asboblar ko`rinishida b o` l ishi mumkin. Birinchilarining ish lash printsipi ishlatilgan gazlar tarkibidagi uglerod oksidi ( SO ) ning katalitik yondirib tugati li sh i va elektr ko`prigi yordamida, yonish oqibatida oshgan haroratni tutib turishga asoslangan. b u gaz analizatorlarining o`lchash aniqligi past. ikkinchilarining ish lash printsipi chiqindi gazdagi har bir kom ponent a n i q to`l q in uzunligida infraqizil nurlarni yutishiga asoslangan. bunda yutish darajasi gaz komponent bilan to`yinganligiga mutanosibdir. 5- rasmda infraqizil nurlar printsipida ishlaydigan ish latilgan gazlar gaz analizatorining printsipial shakli keltirilgan. 6-rasmda « i n f r a k a r 10.02» infraqizil gaz a nali zatori keltirilgan. u i k k i ko m p o n ye n tl i ( C O , S N ) bo`lib, tirsak li valning aylanish chastotasini o`lchaydi, printer esa o`rnatilgan axborotni shaxsiy kompg’yuterga uzatadi. Ishlatilgan gazlarning bosh qa komponentlari to`yinganligi va moy harorati zondini o`lchash imkoniga ega bo`lgan boshqa modellari ham bor. Bir marta o`lchaganda faqat bir komponentning to`yinganl i k darajasini anik^ash m um kin. i nf raqizil nurlanish manbalari 2 dan oyna 1 da yig`iladigan infraqizil to`lqinlar tarqaladi. ular ish kamerasi 7 va taqqoslash kamerasi 4 orqali o`tadi.

5 - rasm. Infraqizil gazanaliza torining printsipial shakli:
1 — sferik oyna; 2 — infraqizil nurlanish manbai; 3 - obtyurator; 4 —
taqqoslash kamerasi; 5- nur qabul qilgich; 6 - elektr motor; 7— ish kamerasi; 8 - optik filg’tr; 9 — qaroratlar farqi datchigi.



6 - rasm. «INFRAKAR 10 . 02 » rusmli gazanalizator



7-rasm. Tutun o‘lchagich sxemasi:
1 — asboblar bloki;2 — optik datchikfotometr; 3 — teleskopik namuna olgich; 4 — ejektor; 5 — namuna olgichning; egik naychasi; 6 - rezina naycha.



8-rasm.«INFRAKAR-D» tutun o`lchagichi.
Shaxsiy komp’yuterga ulanish, motor aylanishlar soni va moy haroratini o`lchash imkoniyati, masofadan boshqaruv pulti.

9- rasm. a) benzin motorlari uchun G-324 rusumli kompressometr, b) Zeca Italiya firmasi tomonidan kompressografning ikki rusumi ishlab chiqariladi: benzinli (362-sonli rusumi) va dizel motorlari (363- sonli rusumi) uchun.