Arab tilida olmoshlar ilmiy rahbar

ARAB TILIDA OLMOSHLAR VA ULARNING ISHLATILISHI

Arab tilida olmoshlar o’z hususiyatlariga ko’ra shaxslarni predmetlarni yoki shunga o’xshash boshqa narsalarni anglatsada ularni muayyan tarzda ko’rsatib bermaydi. Olmoshlar asosan ot sifat sonlar o’rniga qo’llanilib, ularni vazifasini deyarli to’liq bajarib keladi. Olmoshlar turli ko’rinishlarda qo’llaniladi. Ular ma’nolariga hamda ishlatilishiga qarab quidagi guruhlarga ajratiladi:

• 
  Kishilik olmoshi
  

• 
  Ko’rsatish olmoshi
  

• 
  Ajratuvchi olmsh
  

• 
  so’roq olmoshlari
  

• 
  Birikma olmoshlari (yani egalik olmoshlari)
  

KISHILIK OLMOSHLARI

Kishilik olmoshlari odatda shaxs ornida qo’llanilaladi. Ikki jinsli yoki uch sahxsli bo’ladi. Kishilik olmoshlari uch Grammatik songa ham ega arab tilidagi o’zbek tilidagi kishilik olmoshlariga qaraganda biroz shakllangan

KO’PLIK	IKKILIK	BIRLIK	JINS	SHAXS
نَحْنُ		أَنَا	umumiy	I
أَنْتُمْ	أَنْتُمَا	أَنْتَ	muzakkar	II
أَنْتُنَّ		أَنْتِ	muannas
هُمْ	هُمَا	هُوَ	muzakkar	III
هُنَّ		هِىَ	muannas

I ZOHLAR

• 
  ko’rsatib o’tilganidek uch shaxsdagi kishilik olmoshlari ikkita jinsga ajratiladi, o’zbek tilida esa, olmoshlar jinsga ajratilmaydi, ular bir umummiy jinsni tashkil qiladi.
  

• 
  arab tilidagi kishilik olmoshlarida uchta Grammatik son mavjudligini ko’ramiz o’zbek tilida esa, mazkur tushuncha ikki shaklda namoyon bo’ladi ya’ni birlik va ko’plik. Demak ko’rinib turibdiki arab tilidagi bu nuqta grammatikani yana bir mukammalik jihatini ko’rsatadi. Arab tilida ikkilik shakldagi so’zlarni o’zbekchaga o’girishda qo’shimcha vositalarga murojaaat qilishga to’g’ri keladi.
  

• 
  arab tilida kishilik olmoshlari bosh kelishikda hisoblanadi, o’zbek tilida esa bu holat kuzatilmaydi. Arab tilida boshqa kelishik ma’nolaribirikma olmoshlari vositasida ifodalanadi.
  

Demak hulosa qilib aytganda, kishilik olmoshlari yuqoridagi qonun qoidalar asosida ishlatilishi bu ham bo’lsa arab tili grammatikasini har bir nuqtaga ayniqsa shaxsiyat masalasida alohida e’tibor qaratganligini ko’rsatadi.