Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1

sürgüləmək qılıclamaq₁₁. kilitləmək.

sürgün qoş₁₁. filiz. iləzik₁₁. zıpaqa₁₁.

sürmə₁₁ rəndə.
-qıyqan sürmə: rəndə.
-qobu sürmə: şəkil verən rəndə.
-sürmə qabuq: yonqa.

sürmək₁₁ 1. qovalamaq. təqib etmək. qıstamaq₁₁. qovmaq. 2. ürtmək₁₁.caqmaq₁₁. yaqmaq. bulaştırmaq. 3. topraq sürmək.
-iğiqə sürmək: iyiyə (iğə. məkiyə) yormaq.
-yılxını bəri sürmə: at sürüsünü bu tərəfə sür.
-qoyannı izindən sür: tavşanı arxasından təqib et. -saban sürmək: tarla sürmək.
-sürə bilgən orada bilir: sürməyi bilən biçməyi də bilir.

sürmələmək₁₁ rəndələmək.

surq urqança₁₁ çarçabuq. hızla. şimşək kimi.

sürqəlmək₁₁ 1. sürünmək. sürüklənmək. 2. hərəkət etmək. ilərləmək. 3. yaşamaq. geçinmək.

sürqəmək₁₁ sürükləmək. çəkip götürmək.

sürqü sürgü. qırqa₁₁. qapı sürgüsü.

sürqün₁₁ sürgün. çırpıla₁₁. çalılıq. bürçük. tumurcuq. tomurcuq. -sürgün vermək: bürçüqlənmək₁₁. tomurcuqlanmaq.

sürtmək₁₁ 1. silmək. 2. sıvamaq. 3. sürmək. 4. vurmaq.
-qolların yuvub sürtdü: əllərini yuğub sildi.
-üynü aruv sürtülərdi: evi gözəl sıvadılar.
-qırcınqa yav sürtüb aşa: əkməğə yağ sürüb ye.
-sıbırtını atqa sürt: qamcıyı ata vur.

sürü qurub. tabın₁₁. üyür₁₁. toplum. qurub. qutam₁₁. qurub. yığın. kümə. -bir sürü: tul tuban₁₁. sayısız.

sürücü yürütüvçü₁₁. yürütüvçü. şoför.

sürükləmək sürqəmək₁₁. çəkip götürmək. təbərmək₁₁. təpmək.

sürüklənmək sürqəlmək₁₁. sürünmək. süyrəlmək₁₁. qaçırılmaq.

sürünmək₁₁ sürqəlmək₁₁. sürüklənmək. izləmək. bavurlanmaq₁₁. yüzüqoyun yatmaq.

sürüşmək₁₁ sallanmaq. səndələmək.

sürüv
-qoy sürüv: qoyun sürüsü.
-sürüvdən ayrılqan qoynu börü aşar: sürüdən ayrılan qoyunu qurt yer.

sürüvçü₁₁ çoban.
-sürüvçü yulduz₁₁: venüs. çobanulduzı.
-sürüvçü köp bolsa qoy haram bolur: çoban çox olursa qoyun haram olur.

sürüvçülük₁₁ çobanlıq.

süs yasav₁₁. -kəmərdə, qəmədə olan qabartma süslər. qıdana₁₁. -süs qabağı: qutuq₁₁.

susab₁₁ ayran. içgi. susuzluq.
-ayran susab: ayran.
-susab bolmaq: susmaq.
-susabnı qandırmaq: suya doymaq. susuzluq gidərmək.
-susabnı kəsmək: susuzluğu gidərmək.

susamaq ussap bolmaq₁₁.

süsləğ aybatlıq. alımlılıq. cazibə.

süsləmək aybatandırmaq₁₁. aybatlatmaq₁₁.donatmaq. gözəlləştirmrq. donatmaq. casamaq₁₁. yapmaq. düzənlənmək. omaqlamaq₁₁. umaqlamaq. bəzəmək. sımarlamaq₁₁. sığqarlamaq. bəzəmək.

süslənmək omaqlandırmaq₁₁. umaqlandırmaq. gözəlləştirmək. yasanmaq.

süslənmək sımarlanmaq₁₁. sığmarlanmaq. gözəlləşmək.

süslətmək . yasandırmaq:

süsli casanlı₁₁. şik.

süslü püslü qıydırma₁₁. cafcaflı. yapmacığ. əğrəti.

süslü qıydırqıç₁₁. göstərişli.

süslük yaraqat₁₁. bəzəklik. zinət eşyası. cehiz.

süslülük qoqqalıq₁₁. gözəllik. şiklik. zərifliq.

susmaq kütəymək₁₁. dinmək. zayıflamaq. qapışmaq: qabışmaq₁₁. səsi kəsilmək.

susmaq qımsızlanmaq₁₁. səsini kəsmək. sakinləşmək. qımsızmaq₁₁. sakinləşmək. səsini kəsmək.

susqun avuzsuz₁₁. ağuzsuz. sakın. səssiz.

sust susta. boşam₁₁ boşat. gəvşək.

susta sust.boşam₁₁ boşat. gəvşək.

susturmaq durdurmaq. qapışdırmaq. qapışdırmaq₁₁. yavaşlatmaq. işləməz duruma gətirmək.

susuzluq susab₁₁.

susuzluq suvsab₁₁.

susuzluq usab₁₁.

süt
-başı alınqan süt: qaymağı alınmış süt.
-çiy süt: pişməmiş süt.
-süt süzməyə yarayan qab: gəppə₁₁.
-süt torbası: yelin₁₁. məmə.
-süt qardaş: əmildaş₁₁.
-süt başı: qaymaq.
-süt uyutmaq: yoğurt yapmaq üçün sütə maya qatıb üzərini qapatmaq.
-süt tini qaç: sütlə pişirilən darı çorbası.
-ilk süt: aylandırqan₁₁. ağız.
: -nənə sütündən ərkən ayrılan cocuq: darqan₁₁.
-əkşimiş, kəsilmiş pozulmuş süt: inqirtik₁₁.

sütlənmək₁₁ olqunlaşmaq.

sütlü sütül. güllü₁₁.içli. içi dolqun.

sütül sütlü. güllü₁₁.

sütun baqana₁₁. bağana. çatıyı tutan ana dirək. ciqinci₁₁. dəstək. dayanaq. çiqinci₁₁. dirək. sarqıt. qalın dirək. -ana sütun: baqan₁₁. dəstək. dirək.

sütyen qapara. lifcik. korset.

suv₁₁ su. ırmaq. çay.
-avuz suv: tükürük.
-qara suv: mə'dən suyu.
-qara suv: qaynaq. pinar.
-suv ağac: suv qılıc: su daşımaq üçün sırıq.
-suv babuş: ördək.
-suv betli: rəngsiz. saydam.
-suv börək: bir tür mantı.
-suv yav: sıvı yağ.
-suv çiçək: su çiçəği xəsdəliği.
-suv edmək: ıslatmaq.
-suv qıppıl: su toplaması. su qabaracığı.
-suv kisəy: qaz bezi.
-suv dal: söğüt.
-suv daş: qaldırım daşı.
-suv tiləgənəkə bal bergən: cömərt. əli açıq. gönlü zəngin.
-suv usta: hünər yiyəsi. çox usta.
-suv işqoq: tulumba. çeşmə.
-suvqa balta bilə çapmaq: olmayacaq bir iş üçün uğraşmaq. didinmək.
-suvqa girib qurqaq çıqqan: kurnaz. hiləkar. yağ kimi üstə çıxan.
-basqan suv: baqsan ırmağı.
-qum suv: quma ırmağı.
-qoban suv: quban ırmağı.
-tərk suv: dirək ırmağı.
-suv anası: qaraçay-malqar əsgi inançlarına görə ırmaq, göllərin pərisi. su tanrıcası.
-suv avuz: çay yatağı.
-suv boynu: ırmaq qıyısı.
-suv boynuna eltib suv içirməy qaytar: hilə ilə yenmək.
-suv iz: çay yatağı. çay qıyısı.
-suv qobması: ırmağın daşması.
-suv qobuv: ırmaq daşqını.
-suv orun: çay yatağı.
-suv örgə baradı deb turqan: tərs. intacı.
-suv səkirtmə: çağlayan.
-tağ suv: dağlardan enən ırmaq.

suvalçan₁₁ solucan.

suvalıq₁₁ cılız. sısqa.

suvarmaq su vermək. qatdırmaq. qurçatmaq.

suvbaş₁₁ qafasız. ağılsız.

suvburun₁₁ sümüklü.

suvcılıq₁₁ cılız. zayıf. sısqa.

suvlanmaq₁₁ ıslanmaq.

suvlu₁₁ 1. suly. 2. lslaq.

suvqöz₁₁ sulu gözlü.

suvsab₁₁ 1. susuzluq. 2. ayran. içəcək.
-suvsab bolmaq: susamaq.

suvsalam bolmaq₁₁ zayıflamaq. incələmək.

suvsar₁₁ ağac sansarı. vizon.

suvsumaq₁₁ soğumaq. arası açılmaq.

suvsun₁₁ suyuq. sıvı.

suvsunmaq₁₁ xiyal qırıqlığına uğramaq. ümidi qırılmaq.

suvsuşmaq₁₁ soğumaq. arası açılmaq.

suvsutmaq₁₁ soğutmaq.

suvuldav₁₁ uğultu. şırıltı.

suvumaq soğumaq.

suvuq soğuq. qayıtsız. aldırmaz. ehmalkar.
-suvuq bolmaq: üşümək.
-suvuq çapdırmaq: üşümək. soğuqtan xəstələnmək.
-suvuq qan almaq: hınc bəsləmək. kinlənmək.
-suvuq edmək: soğutmaq.
-suvuq sürüvçü₁₁: qurdun tabu isimlərindən biri.

suvuqluq soğuqluq.

suvuqsuramaq₁₁ üşümək. üşür kimi olmaq.

suvuqüzmək₁₁ üşütmək.

suvurmaq₁₁ 1. iğnə dəliğindən ipliği geçirmək. ipə dizmək. 2. savurmaq.

suvutmaq₁₁ soğutmaq.
-suvutmay yetdirmək: dediqoduyu həmən ulaştırmaq.

suvyürək₁₁ qorxaq.

şux oynavuq₁₁. oynaq. qoqqa₁₁. oynaq. cilvəli.

şuxluğ çam₁₁. şaka. gülünc. şaka. qılıp₁₁. qılp. alay. lətifə. -şuxlux götürməz: şaka qaldırmaz. qına₁₁. öfgəli. hiddətli.

süydümlü₁₁ gözəl. sevimli.

süydümsüz sevimsiz.

süydürmək₁₁ sevdirmək.

süyək 1. soy-sop. -aqsüyək: əsilzadə. aristoqrat. 2. əndam. -subay süyək: əndamlı gövdə. -süyəqi aruv: əndamlı. 3. çəkirdək. 4. gəmik.
-aşıq süyək: aşıqgəmiği.
-baş süyək: qafatası.
-bet süyək: almacığ gəmiği.
-yan süyək: qalça gəmiği.
-imbaş süyək: köprücüq gəmiği.
-quyruq süyək: quyruq soğumu gəmiği.
-süyək-sayaq: gəmik.
-süyəği qatqan: cocuqluqtan çıqmış. ərgənliğə ulaşmış.
-tobuq süyək₁₁: dizqapağı gəmiği.

süyəkləmək₁₁ kəsilmiş heyvanı parçalara ayırmaq.

süyəkli₁₁ 1. qılçıqlı. -sapran çabaq süyəkli boladı: sazan balığı qılçıqlı olur. 2. iri yapılı. boulu boslu.
-alaşa süyəkli: alçaq boylu.
-orta süyəkli: orta boylu.
-süyəkli yaş: iri yapılı gənc: boylu boslu dəliqanlı.

süyək-sayaq gəmik.
-süyəği-sayaqı qatqan: yetişqın. yaşını başını almış.

süyəksiz qısa boylu. bodur.

süyəlmək₁₁ tikilmək. ayaqta durmaq.
-örgə süyəlmək: dik, ayaqta tikilmək.

süyəltmək₁₁ ayaqta tikmək. tikili tutmaq.

süyəm₁₁ əsgi ölçü birimlərindən əlin ən bölümü.

süyəmək₁₁ söykəmək. dayamaq. tikmək.

süygən₁₁ sevgili.

süygənlik₁₁ eşq. sevgi.

süykəlmək₁₁ taxılmaq. sataşmaq.
-süyməğəningə süygəlmə: sevmədiğinə taxılma.

suylaman₁₁ suların, ırmaqların, göllərin tanrıcası.

süymasan₁₁ dəniz tanrısı.

süymək₁₁ sevmək. arzu etmək. istəmək.
-qız bu yaşnı süyədi: qız bu gənci sevir.
-sən nə süysəng anı etəsə: sən nə istərsən onu yapırsın.
-qalay süysəng alay: nasıl istərsən öylə.
-sən süygəncə etəyim: arzu ettiğin kimi yapayım.

süyməklik₁₁ eşq.

suyqulanmaq₁₁ yaltaqlanmaq. yılışmaq.

suyqulanqan₁₁ dalqavuq. yaltaq.

süyrəlmək₁₁ sürüklənmək. qaçırılmaq.

süyrəmək₁₁ 1. sürükləyərək götürmək. 2. qız qaçırmaq.
-süyrəlgən qız: qaçırılan qız.

süyrü₁₁ sərt. vurunca acıtan. -süyrü çıbıq₁₁: sərt sopa. dəğənək.

süysünmək₁₁ sevinmək. mutlu olmaq.

süyümçü₁₁ müjdə.
-süyümçü almaq: müjdə almaq.
-süyümçü bermək: müjdə vermək.

süyümçülük₁₁ muştuluq (müjdə) gətirənə verilən ərməğan.

süyümlü₁₁ alımlı. sucuq. şirin. sevimli.

süyümsüz₁₁ semivsiz. çirkin.

süyünc₁₁ söyünc. sevinc. neşə. heyranlıq.

süyünclü₁₁ söyünclü. sevincli. neşəli. mutlu.

süyündürmək söyündürmək. sevindirmək. məmnun etmək. xoşnud bıraqmaq.

süyünmək₁₁ söyünmək. sevinmək. mutlanmaq. neşələnmək. duyqulanmaq.

suyuq sıvı. suvsun₁₁.

suzan sozu₁₁. uzun. süzən. uzanan.

süzdürmək süzüldürmək. atmaq. fırlatmaq. süzültmək. xumar edmək.

süzən sozu₁₁. uzun. suzan. uzanan.

süzgəç süzgüc₁₁. filtər.

süzgüc₁₁ süzgəç. filtər.

süzgün süzülmə₁₁. süzmə. bayqın. xumar.

süzgür sozqur₁₁. uzun. up zun. sozqur₁₁. uzun. up zun.

suzma sozma₁₁. uzma. 1. əsnsək. uzanan. 2. bəcəriksiz. ağır qanlılıq.

süzmə süzülmə₁₁. bayqın. xumar. süzgün. -süzmə bışlaq: lor peyniri.

süzmək₁₁ görüşmək. müzakirə etmək. incələmək. tətqiq etmək. sablanmaq₁₁. dəvam tapmaq.
-sütnü süz: süt süzmək.
-süzüb qaramaq: incələmək.
-işni süzmək: işi müzakirə etmək. incələmək.

süzük₁₁ sozuq. 1. uzun. uzamış. 2. yapışqan. ağdalı. 3. sərt yün. keçələşmiş yün.
-süzüq saç: keçələşmiş saç.

süzükləni saçların keçələşməsi.

süzüldürmək süzdürmək. atmaq. fırlatmaq.

süzülmə ırmağın sığ yeri. ırmağın kiçik qoy yaptığı yer. süzmə. bayqın. xumar. süzgün. sılcırav₁₁. qaçma. qaçınma.
-süzülmə gözlər: bayqın gözlər.

süzülmək nazlanmaq. cilvələnmək. qırıtmaq. qalqınmaq₁₁. nazlanmaq. cilvələnmək. qırıtmaq. çözülmək. yırtılmaq. parçalanmaq. qoqqalanmaq₁₁. şişinmək. qasılmaq. sılcıramaq₁₁. sıyılcıramaq. sıyrılmaq. qaymaq. qaçınmaq.
-süzülüb yerimək: qırıtaraq yerimək.
-yamçını qıyırları süzülgən di: yamçının qırağları yırtılmış.
-süzülgən gözlə: bayqın, məxmur baxışlar.
-süzülgən suynu qurdu köp bolur: süzülən suyun qurtu çox olur.

süzültmək süzdürmək. xumar edmək.
-gözlərin süzültmək: gözlərini bayqınlatmaq, xumarlamaq.

süzüv₁₁ incələmə. tətqiq. müzakirə.

ta₁₁ da. 1. da. də. daxi. belə.
-qoylanın ullusun da qıtcasın da qəltirigiz: qoyunların böyüğünü də kücüğünü də gətirin.
-qoçəli söləsgən uqay, əsəğ da bermədi: qoçəli qonuşmaq söylə dursun, səlam daha vermədi. 2. şimdi ki. indi ki. öyləysə. çox gözəl. -da, berməy esəqiz mən da qetəmə: çox gözəl, vermirsınız mən də gedirəm.

tab

tab₁₁ tav. 1. fürsət. imkan. 2. atlaq₁₁. hərəkət. qımıl. 3. kəsgin. -tab maravçu: kəsgin ovçu. nişançı. -tab maravçu: kəsgin nişançı.
-tabın maramaq: qollamaq. uyqun anı bəkləmək.
-tabın sağlamaq: uyqun anı qollamaq, gözləmək.
-tabına görə: imkanına görə. oluruna görə.
-tabına düşmək: uyqun fürsət yaxalamaq.
4. iz. yara izi. bərə. ləkə. zədə. -onun yayağında tabı bardı: onun yanağında yara izi var. – tablı yemiş: bərli yemiş. zədəli.
5. hətta.
-gümüş belibavun, tab börkün də urlaqandılar₁₁: gümüş kəmərini, hatta qalpağın da çalmışlar.
6. iyi. yaxcı. uyqun. əlverişli. müsait.
-tab görmək: uyqun görmək. əlverişli görmək.
-tab gözüv: uyqun zaman. əlverişli an.
-yaşnı bizni üygə eltsəng, tab bolur: uşağı bizim evə götürsen iyi olur.
7. kəsgin. -tab maravçu: kəsgin ovçu, nişançı.

taba təpə. doğru. yana. tava.
-o elqə taba atlanqandı₁₁: o köyə doğru yola çıxdı.
-taba qırçını₁₁: tava əkməği.
-taba qıçın: tavada yapılan bir tür börək.
-taba tutquc₁₁: tava tutacağı.

tabada₁₁ tapada. təpədə. tərəfində.
-arqı el tabada davurlar eştildi: öbür köy tərəfində gürültülər duyuldu.

tabalamaq₁₁ tapalamaq. təpələmək. alay etmək. öc alır kimi sevinmək.
-tabalaqan gülgü₁₁: pis pis gülmə. rişxənd.

tabalanmaq₁₁ tapalanmaq. təpələnmək. alay edilmək.

tabalatmaq₁₁ tapalatmaq. təpələtmək. alay ettirmək.

tabalavçu₁₁ tapalavçı. təpələvçi. alayçı.

tabalcüq₁₁ inanış. inaç. inanc.

tabaldırıq₁₁ qayışın geniş bölümü.

tabaltay₁₁ əbədi dünya. sonsuzluq aləmi.

taban₁₁ daban.ökçə. tüfək xoruzu.
-düz dabanlıq: balaqsızlıq₁₁.
-yuruqun tabanı₁₁: ayaqqabı topuğu. ökçə.
-taban süyək: daban sümüyü. ayaq tabanındaki gəmik.
-daban tirəmək: inad etmək. qafa tutmaq. ayaq dirəmək. yapmayı rəddetmək.
-taban götürçək: kəndi sıyın e’tibarını yüksəltməyə çalışmaq.
-tabanın calavçu: ayının tabu ismi.

tabandırıq dabanlıq. çarığın tabanına qoyulan quru ot.

tabanlamaq₁₁ təpmək. şıllaqlamaq.

tabanlaşmaq₁₁ təpişmək.

tabanlaşuv₁₁ atların təpişməsi. birbirinə cütə atması.

tabanlatmaq₁₁ cütə attırmaq. təptirmək.

tabanlav cütə atma. təpmə.

tabanlavçu₁₁ cütə atan. təpən.

tabanlıq dabanlıq. tabandırıq. çarığın tabanına qoyulan quru ot.

tabansız çıçqaq₁₁. qorxaq. ödlək.

tabaq₁₁ tapaq. qab. savut₁₁. saxut. qapqacaq. çanaq. -geniş böyük. tabaq: çara₁₁.
-ağaç tabaq: taxda çanaq.
-bazman tabaq: tərazı.
-yara tabaq: böyük taxda kasa.
-miyala tabaq: çini kasa.
-saqan tabaq: təpsi.

tabaqlamaq dəri yumuşatmaq. taqılamaq₁₁. səpələmək. iləmək₁₁. dəriyi işləmək.

tabbaş₁₁ başında yara izi olan.

tabcan₁₁ sədr. divan.

tabçıq₁₁ bən. bənək. xal.

tabdırmaq₁₁ bax > tapdırmaq.

tabıldırıq₁₁ qayışın geniş qəsmı.

tabım₁₁ tapım. başarlıq. başarış. maharət. zehin çevikliği. hazırcəvablıq.

tabın₁₁ 1. ailə. 2. qurub. sürü. 3. qişr. təbəqə. sinif.

tabınmaq tapmaq.
-qaraçaylıla ozqan ömürlədə tərəqləqə, dağlarqa tabınıb turqandılar: qaraçaylılar geçən uzaq illərcə ağaclara, dağlara tapmışlar.

tabınuv₁₁ tapış. ibadət.

tabış₁₁ tapış. başarlıq. başarış. mahirlik.

tabışdırmaq buluşturmaq. birləştirmək.

tabışlı tapışlı. uslu. bəcərikli.

tabışsız₁₁ işlək olmayan. əlverməz. pıratiq olmayan. uyarlanmaz olan.

tabışsız₁₁ tapışsız. işlək olmayan. əlverməz. pıratiq olmayan. uyarlanmaz olan.

tabıt₁₁ qaraçay da qoruyan tanrı.

tablamaq₁₁ dövmək. ursalamaq.
-çalqı tabla: tırpanı (orağı) çəkişilə dövərək kəsginləştirmək.

tablamaq₁₁ təpib, vurub itilətmək. qızışdırmaq.

tablaşdırmaq₁₁ uyqun duruma gətirmək. rahatlaştırmaq.

tablaşmaq₁₁ uyqun duruma gəlmək. uyqaşmaq. rahatlaşmaq. dözüşmək.

tablav dövmə.

tablı dinc. rahat.

tablıq₁₁ 1. rahatlıq. uyqunluq. konfor. 2. imkan. olabilirliq. 3. hazırlıq. 4. ustalıq. başarlıq. başarış. maharət. 5. faydalı olma. karlı olma. əlverişli.

tabmaq₁₁ tapmaq. 1. bulmaq. 2. doğurmaq. olurmaq.
-avruv tapmaq: xəstələnmək.
-qol tapmaq: dayaq bulmaq. kömək qazanmaq.
-madar tapmaq: çarə bulmaq. imkan bulmaq.
-tınçlıq tapmaq: təskin olmaq. yatışmaq. rahatlamaq.
-yolda bir gülə aşqa tabdım: yolda bir dəsdə aqça, para buldum. -onun qatını yaşçıq tabdı: tavbiki΄in qarısı oğlan cocuğu doğurdu.
-qaqqı tabmaq: yumurtlamaq.