Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1

tansıqlamaq₁₁ 1. özləmək. 2. sevinmək. məmnun olmaq. 3. soxulmaq.
-doğqan elimi tansıxladım: doğduğum köyü özlədim.
-yşın görkənində tansıxladı: oğlunu gördüğünə sevindi.
-barıy maravçuqa tansıxladı: it avçıya soxuldu.

tansıqlatmaq özlətmək.

tansıqlav özləm.

tantel dantel. dəndə. qıysıx₁₁. qıyıs. qısıq.

tantelli dantelli. qıysıxlı₁₁. dəndənəli. -qıysıxlı yapuv: dantelli örtü.

tantıq₁₁ abdal. sərsəm.

tap -tap özü: tıbqı. tabqa. tibqi. tam özü.

tapada tabada₁₁. təpədə. tərəfdə.

tapalamaq tabalamaq₁₁. təpələmək. alay etmək. öc alır kimi sevinmək.

tapalanmaq tabalanmaq₁₁. təpələnmək. alay edilmək.

tapalatmaq tabalatmaq₁₁. təpələtmək. alay ettirmək.

tapalav tabalav₁₁. təpələv. rişqand.

tapalavçı tabalavçu₁₁. təpələvçi. alayçı.

tapaltayçı tabaltayçı₁₁. şaman. rahip. baxııcı.

tapança tabanca.

tapaq tabaq₁₁. çanaq. qab.

tapçan₁₁ taxt. ərkə. sədr. divan.

tapçu davçı₁₁. davacı.

tapdırmaq₁₁ tabdırmaq₁₁. 1. buldurmaq. 2. qarşılığını ödəmək. 3. təslim etmək. yerinə ulaştırmaq.

tapılmaq 1. bulunmaq. 2. gəlmək.
-tas bolqan atım tabıldı: itən atım bulundu.
-danbla bu üynü allında tabıl₁₁: yarın bu evin önündə ol.

tapım tabım₁₁. başarlıq. başarış. maharət. zehin çevikliği. hazırcəvablıq.

tapış tabış₁₁. 1. başarlıq. başarış. mahirlik. 2. tabınuv₁₁. ibadət.

tapışlı tabışlı₁₁. uslu. bəcərikli.

tapışmaq buluşmaq. birləşmək.

tapışsız tabışsız₁₁. işlək olmayan. əlverməz. pıratiq olmayan. uyarlanmaz olan.

taplamaq tavlalamaq₁₁. davlamaq. istəmək. tələb etmək.

tappa-taza taptaza. yepyeni.

tapqa₁₁ rəf.
-baş tapqa: yuxarı rəf.

tapqıç₁₁ basamaq. pillə.

tapqıl tavqıllı₁₁. cəsur. qararlı. iradəli. güvənli. kəndindən əmin.

tapqıllıq tavqıllıq₁₁. cəsurluq. iradəli. güvənli.

tapqılsız tavqılsız₁₁. iradəsiz. azimsiz. qorxaq.

tapqır₁₁ taraça. tiras. çıxıntı. ayvan. eyvan. basamaq.

tapşaq₁₁ təpcik. bardaq altına qoyulan tabaq. nəlbəki.

tapsuz tavsuz₁₁. münaqişəsız.

taq -dağlardan oluşan buzdan köprülər: ipsil₁₁.

taqal₁₁ çarə. imkan.

taqalanmaq₁₁ fikir dəğiştirmək. xiyal qırıqlığına uğramaq.

taqalanmaq₁₁ zayıflamaq. quvvəttən düşmək.

taqan₁₁ dəstək. dirək.
-taqan salmaq: dəstək qoymaq.
-birbirinə taqan bolmaq: birbirinə dəstək olmaq.

taqanlamaq₁₁ dəstəkləmək. dəstək qoymaq.

taqat borbay₁₁.

taqay₁₁ məhmiz. mamız. dağcıların buzullara tırmanırkən ayaqqabı atına taqtıqları sivri dəmir.

taqi daxi. alqın₁₁. hələ

taqı₁₁ qat. basamaq. qədəmə. çıxıntı. ormanlıq yerdən geçən dərə. ırmaq. suyun çıqtığı yer. qaynaq.
-taqıda₁₁: daxı da. yenə. genə. təkrar.
-sanqa daqı da bir aytırım bardı: sana yenə söyləyəcəğim bir şey var.
-daqı da anı kimi: bənzərli. vesair.

taqılamaq₁₁ 1. taqılmaq. taqqalamaq. döğmək. əzmək. 2. dəri yumuşatmaq. tabaqlamaq.

taqıllamaq₁₁ iyiləştirmək. daha iyi duruma gətirmək.

taqılmaq dağılmaq. yayıqmaq. cayıqmaq₁₁. savrulmaq. asılmaq.

taqıluvçu₁₁ asma. asılabilir. taqılabilir.
-taxıluvçu girit: asma kilit.

taqınıq dağınıq. cayıq. yayıq. çaqım₁₁. çaqımlıq₁₁. yaqımlıq.

taqırdamaq çıqırdamaq₁₁. qıcırdamaq.

taqırdatmaq çıqırdatmaq₁₁. qıcırdatmaq.

taqırdavuq çıqırdavuq₁₁.

taqırtı qaqım₁₁. gürültü.

taqıtmaq dağıtmaq. taqıtmaq₁₁. taraltmaq₁₁. xərablam. yığıb götürmək. cayıqdırmaq₁₁. yayıqdırmaq. savurmaq. yığıb götürmək.

taqıtmaq₁₁ dağıtmaq. taraltmaq₁₁. xərablam. yığıb götürmək.

taqıya₁₁ taxya. taqqa. başlıq.

taqmaq₁₁ 1. ək. əlavə. 2. usul. yöntəm.
-yırnı taxmağı: mısra.

taqmaq₁₁ bağlamaq. asmaq. taxmaq.
-qayalıq dağların sivri zirvəsi: azav₁₁.
-alçaq dağ: çuvana₁₁. təpə.
-dağ boğazı: ayrı₁₁.
-dağ geçisi: qaşqa eçqi.
-baytanı ilqiçqə taqdım: qısrağı sırığa bağladım.

taqoz yalçı çüy₁₁. taxda çivi.

taqqa taqıya₁₁. taxya. başlıq. -taqqa-dalav etmək₁₁: malı mülkü gərəksiz yerə xərcləyib bitirmək.

taqqalamaq əzmək. taqılamaq₁₁. döğmək.

taqqan₁₁ taxxan. taxılan. asma. asılabilən.
-taqqan girit: asma kilit.

taqqı₁₁ dəğnək. sopa.

taqsa₁₁ sır.
-taqsa bermək: sır vermək. casusluq yapmaq.
-taqsa bilmək: sır öğrənmək. casusluq yampaq.

taqsaçı₁₁ casus. xəbərçi. ajan.

taqsalamaq₁₁ sır öğrənmək. casusluq yapmaq.

taqsalav₁₁ casusluq.

tar₁₁ dar.1. güc durum. müşqül vaziyət. sıxıntı. zorluq. 2. darqafalıq. qanquyluq₁₁. budalalıq. 3. tıqqı₁₁. üzüm. qıt. az. sınırlı. 4. dağ geçidi. bağaz. boğaz.
-könlü tar bolmaq: kədərlənmək. üzülmək.
-tar yaşav: sıxıntılı, zor yaşam.
-dar qafalı: ət qafalı: tumaq₁₁.
-dara çəkmək: asmaqlamaq₁₁. darağacında asmaq.
-tar etmək: daraltmaq.
-tarqa tıqmaq: çarəsiz zor durumda bıraqmaq.
-tar özən: sarp dağlarla çevrili dərə.
-xəzər tarından örgə təbərdik: xəzər boğazından yuxarı hərəkət ettik.
-tarqa tıymaq₁₁: darlığa tıxmaq. zor duruma soxmaq. güc durumda bıraqmaq.
-tarqa tüşmək: zor duruma düşmək. sıxıntı içinə girmək.
-ov-şav, tar-gör₁₁: əlindən gələni yapmaq. bütün qeyrət ini harcamaq.

taraca daraca₁₁. dərəcə. darq. dərək. 1. önəm. əhəmmiyyət. fayda. anlam. 2. düzəy. səviyə. 3. ünvan. paya.
-anı nə taracası bardı₁₁?: onun nə önəmi var?
-bu işni taracası ulludu₁₁: bu işin anlamı böyüktür.
-andan sanqa daraca bolmaz₁₁: ondan sana fayda olmaz.
-miyiq daracalı₁₁: yüksək səviyəli. yüksək dərəcəli.

taraça tapqır₁₁. tiras. çıxıntı. ayvan. eyvan. basamaq.

taracalı daracalı. daraqlı. dərəkli. önəmli. anlamlı. iyi

taracasız daracasız. daraqsız. dərəksiz. önəmsiz. anlamsız. nəticəsiz. başarısız.

tarağacı darağacı. asmaq₁₁.

taralmaq₁₁ 1. darıxmaq. sıxıntı çəkmək. sıxılmaq. arzulanmaq. həsrət çəkmək. -bu yaş oxuvğa draladı₁₁: bu gənc oxumayı arzulur. iztirab çəkmək. 2. duyqulanmaq. hislənmək. 3. dalqalanmaq. -yeldə taralmaq: yelda dalqalanmaq. -suvda taralmaq: suda dalqalanmaq. 4. taranmaq. -saçın aruv taralqanlı: saçın gözəl taranmış.

taralqan₁₁ daralqan. acığlı. kədərli. hisli.
-daralqan tavuş: titrək səs.

taraltmaq₁₁ daraltmaq₁₁. 1. dalqalandırmaq. 2. üzüntü vermək. iztirab çəktirmək. 3. duyqulandırmaq. tuyqulandırmaq₁₁. hisləndirmək. 4. dağıtmaq. taqıtmaq₁₁. xərablam. yığıb götürmək.
-yel bayranğı taraltdı: yel bayrağı dalqalandırır.
-bu qayqı yürəqimi taraltadı: bu dərt qəlbimə iztirab verir.
-tartav taraltıb soxadı: tarçı duyqulandıraraq çalır.
-baçqaları su taraltdı: baxcaları su dağıtdı.

taramaq₁₁ daramaq. 1. daramaq. taraqlamaq₁₁. daramaq. daramaq. tarımaq₁₁. darımaq. arıtlamaq. işləmək. 2. dalqalandırmaq. 3. dalamaq. oymaq. yıxmaq. xərablammaq.
-qız saçın taraydı: qız saçını darır.
-yel bayraqı taraydı: yel bayrağı dalqalandırır.
-suv yaxasın taraydı: axarsu qıyılarını oyur.

taraq₁₁ daraq. taraca. daraca₁₁. dərəcə. dərək. 1. pətək. -taraq bal: pətək balı. 2. silsilə. sıra. -baş taraq: saç tarağı. 3. darax. ibik. 4. dilim. parça. qaş. qarç. 5. önəm. əhəmmiyyət. fayda. anlam. 6. düzəy. səviyə. 7. ünvan. paya.
-ququruqnun taraqı: qoxuliqulun, xoruz ibiği.
-qarpız taraq: qarpuz dilimi.
-yamçı daraq: yamçı yaparkən yünləri daramada kullanılan taraq.
-yün daraq: yün darağı.
-saç daraq: saç darağı.
-çəpqən taraq: qumaş toxurkən kullanılan daraq.
-gisiv taraq: toxuma dəzqahında ipliğin yerini dəğiştirməyə yarayan bölüm.
-daraq tübi: darağ dibi. tarantı. tarama sonunda çıxan parçalar.
-daraq-daraq buruv: daranıb burulmuş, bükülmüş. yerə çaqılan (taxılan) qazıqlara (millərə) yapılan çit.
-taraq-taraq dağlar₁₁: sıra dağlar.

taraqbaş daraxbaş. xoruz.

taraqçı qız adı.

taraqlamaq₁₁ 1. daramaq. 2. dərəkləmək. örmək. çaprazlamaq. birbirinə geçirmək. 3. yülümək₁₁. yolmaq. qırxmaq. tıraşlamaq.

taraqlı daraqlı. daraxlı. xoruz. taracalı. daracalı. dərəkli. önəmli. anlamlı.

taraqsız daraqsız. dərəksiz. taracasız. daracasız. önəmsiz. anlamsız. nəticəsiz. başarısız.

tarav darav. darama. əzab. iztirab. işkəncə.

taravmaq₁₁ daravmaq. 1. dalqalanma. 2. talamaq. yıxma. xərablamaq.

taravuz₁₁ daravuz. dar boğazlı. ağzı dar olan. (> darvaza. dərvaza).

tarbə qaqım₁₁. vuruş.

tarbuvun daraboğun. tarquvun₁₁. çarəsiz durum. güclük. zorluq. sıxıntı.
-tarbuvunqa tıymaq₁₁: zor duruma düşürmək.
-tarbuvunqa tıyılmaq: zor duruma düşmək. güclük içində qalmaq.
-tarbuvunqa tüşmək: çıxmaza girmək. çarəziz qalmaq.

tarcana₁₁ darcana. çavdar.

tarğılmaq darğılmaq. sıxıntı etmək. yarsımaq₁₁. qayğılanmaq. düşünmək. üzülmək.

targlnlıq kölgəlti₁₁. gücənmə.

tarı 1. darı. tük₁₁. düği. -darı ələk: qəlbir. ələk. -tarı ələk edmək: qəlbira çevirmək. dəlik deşik etmək. 2. əlac. (> daru).
-tarı aytsa: inşallah.

tarılmaq quruşqalamaq₁₁. incinmək. gücənmək.

tarılmaq₁₁ darılmaq. öpgələnmək₁₁. küsmək. girpilənmək₁₁. qızmaq. öfgələnmək. topraq işlənmək. toprağın işlənməsi. kölgəltəmək. gücənmək. quruşqalanmaq. qıyınlanmaq.

tarıltmaq darıltmaq. öpgələtmək₁₁. küstürmək. işləmək. dəğərləndirmək.
-yer tarıltmaq: torağı işləmək.

tarımaq₁₁ darımaq. daramaq. arıtlamaq. işləmək.
-yer tarı: topraq işləmək.

tarımçı tarımla uğraşan. cütçi. yerçi₁₁. əkinçi.

tariqan dariqan. comərt. əli açıq.

tarıqmaq darılmaq. kölgəltəmək. gücənmək.

tarıqmaq₁₁ darıxmaq. daralmaq₁₁. sıxıntı çəkmək. sıxılmaq. arzulanmaq. həsrət çəkmək. tarqaymaq₁₁. darqaymaq. şikayət etmək. dərt yanmaq.

tarıquvçu 1. şikayətçi. sızlanan. 2. davacı.

tarıquvlu₁₁ 1. həzin. kədərli. acığlı. 2. ağır. çətin. zəhmətli. zor.
-yaşav tarıquvludu: yaşam zordur, çətindir.
-tarıquvlu yır: qussəli şarkı.

tarıquvsuz₁₁ darbuvsuz. məs'ud. mutlu. səadətli. sıxıntısız. halı vaxtı yerində.

tarış₁₁ bir dağ bitgisinin adı.

tariy₁₁ dariy. ipək. – tariybat₁₁. dariybat. ipək örtü.

tarıy₁₁ darıy₁₁. qumaş. parça. ipək. -çiy darıy: suni ipək. -yipək darıy₁₁: ipəkli qumaş.

tariyqat dariyqat₁₁. evlənməyən, evlənmək istəməyən qız yada dəliqanlı.

tarla saban₁₁. sabanlıq₁₁. əkiləcək yer. topraq. tarlav₁₁. məzrə. zəmi. sahə. sürgü₁₁sürülməyə əlverişli topraq. -tarla quşu: çayır quşu. töppəli çıpçıq₁₁. -tarla siçanı: yer qoyan:

tarlav₁₁ 1. tarla. topraq. məzrə. zəmi. sahə.
-çəkət tarlav: şərit halında uzanan orman.
-biçin tarlav: biçilən zəmi.
-buday tarlav: buğday tarlası.
2. netəli çayır.
-tarlav biçən: netəli çayırlardan biçilərək əldə edilən quru ot.

tarlıq₁₁ darlıq. sıxlış. sıxıntı. əziyət.

tarma dağınıq qatış qutuş₁₁. qarma qarışıq.

tarmadağınıq çaçuv-quçuv₁₁. saçuv-suçuv.

tarman darman. əlac.
-darmandarı: əlac.
-darman salmaq₁₁: əlac vermək.

tarpan güclü at cinsi.

tarqan darqan₁₁. 1. nənə sütündən ərkən ayrılan cocuq. 2. comərt. əli açıq. əliaçıq₁₁. comərt.
-darqan bolmaq: zayıflamaq. zayıf düşmək. gücdən düşmək. quvvəttən düşmək.

tarqanın₁₁ darqanın₁₁. qısqanc.

tarqaşayıd darqaşayıd. aylanma. haylaz. boş qəzən.

tarqaymaq₁₁ darqaymaq. darıqmaq. 1. suyun azalması. suların quruyub çəkilməsi. 2. azalmaq. əsgilmək. tükənmək. bitmək. 3. zehnin kortalması. 4. gücdən düşmək. bitginləşmək.
-avruqanı tarqaymaq: ağrısı geçmək.
-çay suvu tarqayqandı: çay suları azalmış.
-qoylanı sütü tarqaydı: qoyunların sütü kəsildi.
-isim tarqaydı: sanım (zehnim) zayıfladı.
-gücüm tarqaydı: gücüm tükəndi.

tarqaymazlıq tükənməz. bitməz.
-anı tarqaymazlıq baylıqı bardı: onun tükənməz zənginliği var.

tarqaytmaq₁₁ azaltmaq. tükətmək. bitirmək. qurutmaq.

tarqın darqın. armanlı₁₁. küsgün. qıyınlı. quruşqalı. qıynıq. küsgün.

tarquv₁₁ darğuv ( darılmış: darıxmış). 1. şikayət. sızlanma. yanma. 2. acığlı. 3. bəla. fəlakət.
-darğuv veri: şikayət etmək.
-yaşam tarquvlığı: yaşamın sıxıntıları.

tarquvun bax > tarbuvun.

tartan bazman₁₁. basman. baskul. tərazı.

tartar₁₁ 1. bildirçin. 2. çəlimsiz. zayıf.

tartarıq₁₁ (< dartmaq: çəkmək. içəmək.). 1. içgi. 2. tütün. siqara.

tartçı dartçı. qınçı. kin tutan. kinli. öfgəli.

tartıgərin ₁₁: əğri dodaqlı.

tartılmaq₁₁ dartılmaq. 1. çəkilmək. gərilmək. 2. içilmək. 3. vurulmaq. 4. biçilmək.
-mana tartılmaq₁₁: cəza görmək.
-tartılqan etmə₁₁: qıyma.

tartıncalıq utanqaçalıq. çəkincəlik. sıxılqanlıq.

tartıncaq₁₁ çəkingən. utanqaç.
-tartınçaq ülüşsüz qalır: çəkingən paysız qalır.

tartınmaq₁₁ dartınmaq. çəkinmək. utanmaq. sıxılmaq.

tartıq₁₁ dartıq. çəktiq. əğri. əğiq.
-avuzu tartıq: əğri ağızlı.

tartıqlıq₁₁ çarplıq₁₁. əğrilıq. əğiklik.

tartıqlıq₁₁ əğrilik. əğiqlik.

tartış₁₁ dartış. tartışma. dav. münaqışə. dava. gərginlik. soğuqluq. gərqınlik. soğuqluq. çəkişmə. öcəş₁₁. münaqişə. bəhis.

tartışlı bəhisli. münaqişəli. dartışlı. tartışmalı. çəkişikli. öcəşli.

tartışlıq gərqınlik. soğuqluq.

tartışma dartış. dav. münaqışə. dava.

tartışmalı bəhisli. münaqişəli. dartışlı. tartışlı. çəkişikli. öcəşli.

tartışmaq₁₁ dartışmaq. 1. çəkişmək. 2. yarışmaq. 3. savaşmaq. 4. qengəşmək₁₁. istişarə edmək.

tartlanmaq₁₁ dartlanmq. qızmaq. hiddətlənmək.

tartlı₁₁ datlı. qınçı. kinli. öfgə dolu.

tartma₁₁ dartma. qartma. kiriş. qartma₁₁. kiriş. uçqur. qayış. lastik. fitil. kiriş₁₁. qartma. qatma.
-çıraq tartma: lampa fitili.
-tartma qaqmaq: əl dəzgahında toxumaq.
-işqoqnu tartması: tüfək qayışı.

tartmaq₁₁ dartmaq. 1. çəkmək. 2. içmək. 3. vurmaq. 4. biçmək. 5. könül vermək. 6. bazmanlamaq₁₁. basmanlamaq. basqullamaq.
-alqa tartmaq: önə çəkmək.
-artqa tartmaq: arxaya çəkmək.
-ayılnı tartmaq: kolan qayışını çəkmək.
-biçin tartmaq: quru ot biçmək.

-yuxuya tartmaq: uyumaq istəmək.
-çalqı tartmaq: tırpan sallamaq.
-eşikni tartmaq: qapıyı qapatmaq.
-qalaq tartmaq: kürək çəkmək.
-qıysıqına tartmaq: e’tiraz etmək. qarşı qoymaq.
-qopuz tartmaq: qopuz çalmaq.
-mınçaq tartmaq: kərəkə, təsbeh çəkmək, çevirmək.
-sadaq tartmaq: yay gərmək. ox atmaq.
-sız tartmaq: çizgi çizmək. xət çizmək.
-un tartmaq: dəğirməndə un yapmaq.
-kiştik buçqaqımdan tartdı: pişik paçamdan çəkti.
-çapıyni qulakindan tartdı: cocuğun qulağını çəkti.
-tanqa dəri tartıb əsirdilər: tana, sabaha qədər içib sərxoş oldular.
-bu tirmən budaynı iqi tartadı: bu dəğirmən buğdayı iyi öğütükor.
-təpsərgə yürəqi tartadı: oyun etməyi arzulur.

tartqı 1. içgi. 2. qayış.
-at yernin dartqısı₁₁: at yəhərinin qayışı.

tartqıç₁₁ 1. ocaq küllüğü. 2. qayış.

tartqıc₁₁ dartqıc₁₁. tozalan.

tartsoz etmək₁₁ 1. uzatmaq. gərmək. 2. oraya buraya sürükləmək. çəkiştirmək. 3. dövüşmək. 4. qavqa etmək. boğuşmaq.

tart-sozu bolmaqan₁₁ yumuşaq xuyly. həlim səlim. uysal.

tartuçu₁₁ dartuçu. dartuvuq₁₁. içgiçi. içgi düşgünü. alkolik.

tartuv hava. müzik. melodi.
-qaraçay tartuv: qaraçay müziği.
-təpsəv tartuv: oyun havası. müziği.

tartuvuqluq dartuvuq₁₁. tartuçu₁₁. içgiçi. içgi düşgünü. alkolik.

tarvaza darvaza. dərvaza (< taravuz₁₁. daravuz. dar + ağız). dar boğazlı. ağzı dar olan.

tas₁₁ < dış. -tas bol !: tas ət !: it. itil. dış. ged.

taş₁₁ daş.
-biləği daşı: qırpin₁₁. qırşı₁₁. qumtaşı.
-dəğərli daş: yalduz. govhər.
-bilöv daşı: qayraq₁₁.
-daş qotur: yosun.
-göz daşı: gördəvük₁₁.
-qızıl xəsdəliğindan qorunmaq üçün boyunda daşınan bir tür göz daşı: asmadaş₁₁.
-ağ daş: quvars.
-daş dordan: qursaq. daşlıq.
-süngər daşı: mamuq daş₁₁.
-barmaq daş: çaqıl daşı.
-basar daşın tanımamaq: 1. çox sevinmək. 2. üzüntündən nə yapacağını biləməmək.