Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1



Yüklə 6,55 Mb.
səhifə57/65
tarix10.04.2017
ölçüsü6,55 Mb.
#13755
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   65

tütmək11 düdmək. tüstüləmək.

tutqal yelim11.

tutqan avruv11 qəşş xəsdəliği.

tutquc11 1. dəlil. qanıt. 2. sap. qulp. 3. isqilet. təməl. əsas. 4. tutacaq.
-tava tutquc11: tava tutacağı.
-eşik tutquc: qapı qulpu.
-işni tutqucu: işni təməli.
-tutquc tabmaq: dəlil bulmaq.

tutqucsuz11 dəlilsiz. qanıtsız.
-tutqucsuz tərsləv: qanıtsız suçlama.

tutsaq rəhn. yamnat (< yamamaq).

tutturmaq bəqindirmək11. təsbit etmək.

tutüka11 dut.

tutulmaq quruşmaq11. fələc olmaq. işləməz duruma gəlmək. -dili tutulmaq: dınq bolmaq11. qonuşmadan qalmaq.

tutum11 sağlamlıq. dayanıqlıq. sap. qəbiz.

tutumlu asıravlu11. idarəli. ayavlu11. ekonomik. qısdırqıc11. idarəli. yıyqıc. yığqıc.cıyqıç11. idarəli. ekonumik. təsərrüflı. sağlam. dayanıqlı.

tutumsuzluq tərgəvsüzlük11. savurqanlıq.

tütün11 1. duman. 2.tartarıq11. siqara.
-tütün yol: tütün oba: baca.
-tütün edmək: duman çıxarmaq.
-tütün urdurmaq: tütmək. tütsüləmək.
-tütün qurcun: tütün kəsəsi.

tütünləmək11 düdləmək. dumanlamaq. duman çıxarmaq.

tutuq qırqı11. bozarmış.

tuturuq11 löhüm. qalay. təməl. əsas. çatı.
-tuturuq bilə boyamaq: qalaylamaq.
-tuturuq salmaq: löhümləmək.

tutuş11 gürəş.

tutuşmaq11 qabınmaq11. gürəşmək.

tutuşturmaq qabındırmaq11.

tutuşuv11 gürəş.

tutuya11 yüksək dağlarda yetişən şifalı bir bitgi.

tüv deqınçə11 göz açıb qapayıncaya.

tuv əmlik11 asav tay.

tuv11 duv.

tuv11 duv11. 1. uçaq. sərxoş. pırıltı. 2. işlənməmiş nərsə, topraq. bikr. 3. tuqut. ambar.
-duv bolmaq: uçraq (çox kefli, sərxoş) olmaq.
-duv yanmaq: pırıl pırıl parlamaq.
-duv deb yanmaq: alov alıb yanmaq.

tuva11 duva. musqa. dua.
-duva aldırmaq: dua ettirmək.
-duva edmək: dua etmək.
-duva toqtatmaq: ölü gömülməsindən sonra üç gün boyunca sabah qəbr üstünə gedib dua edilməsinə son vermək.
-duva toqtatqan aş: ölümdən üç gün sonra ölünün adıyla verilən yemək.
-duva tutmaq: dua oxumaq.

tuvaçı11 duvaçı. ölü evində dua ettirən malla, xoca.

tuvadaq11 duvadaq. 1. toy quşu. 2. quğu.

tuvala11 duvala11. diftiri.

tuvana duvana11. 1. sadaqa toplayan dilənci. 2. şeytan. cin. iblis.

tuvaqlanmaq duvaqlanmaq11 sisli havada qar yağması.

tuvar 1. qona11. qabırqa11. bölmə. -qabırqa saqat: duvar saati. -qabırqaqa keyiz urmaq: duvara qalı qaplamaq.
-baxca duvarı: burçu11. 2. tavar. sığır. -tuvar çilək: çiyələk.

tuvarçı11 davar, sığır çobanı.

tuvardaq11 qaba. görgüsüz. tərbiyəsiz.

tuvartıymaz11 təmbəl. haylaz.

tuvaylamaq11 bağıraraq ürkütmək. hayqırmaq.

tuvduq11 doğduq. torun.

tuvduv11 duvduv. mayıs böcəği.

tuvma11 doğma. toğuş. təbi'i.

tuvmaq11 doğmaq.
-tuvmaqan ayqa salam berqənləy: hələ bitməmiş bir iş üçün sevinmək.
-tuvmaqan ayqa quran oxuqanlay: zamansız sevinc.

tuvmaq11 kor. kəsgin olmayan.
-tuvmaq bolmaq: korlaşmaq.

tuvqan11 iki qardaş cocuğu. yeğən.
-tuvqan yer: yurt. vətən.
-tuvqan qarnaş: öz qardaş.

tuvra11 doğru. dirəkt. qarışı.
-qöz tuvra: qarıı.
-tuvra alayqa bardım: doğruca oraya geddim.
-qafqaznı tağları tuvrabızda cıltıraydı: qafqas dağları qarşımızda parlir.

tuvram11 doğram. dilim.
-qırcın tuvram: əkmək dilimi.

tuvramaq11 doğramaq. kəsmək.

tuvraqan11 tuvram11. dilim.
-bir tuvraqan qırcın: bir dilim əkmək.

tuvuldamaq11 duvuldamaq. uğuldamaq.

tuvuldav11 duvuldav. uğultu.

tuvuldavuq11 duvuldavuq. uğultulu.

tuvuz11 dağlarda yetişən bir tür ot.

tuxum11 duqum. 1. soy. sülalə. 2. cins. tip. 3. quma. döl.
-şaytan quma: şeytan dölü.
-ata tuxum: baba soyu.
-tuxum ata: soy atası.
-tuxum tamada: soy başkanı.
-qaraçay tuxumlu qoy: qaraçay cinsi qoyun.
-tuxumların sürməsi: çaqım11.

tuxumluğ onqaltqan. yumurtalıq.

tuyaq11 heyvan tırnağı.

tüyə dəvə.

tuyqu sezgi11. sezgic11. sezim. his.

tuyqulandırmaq11 duyqulandırmaq. taraltmaq11. hisləndirmək.

tuyqulanmaq duyqulanmaq. mutlanmaq. süyünmək11. söyünmək. sevinmək. neşələnmək.

tuyqulanmaq iləşmək11. alışmaq. bağlanmaq. həsrət çəkmək.

tuyqulu iləşüv11. ilişmiş. toxunaqlı.

tuyqusuz duyqusuz. sant11. gəvşək. uyuşuq. ilgisiz. qayıtsız. hissiz.

tuyulmaq duyulmaq. ayqaqlan11. ortaya çıxmaq. ayqaqlan11. ortaya çıxmaq.

tuyurmaq duyurmaq. ayqaq etmək11. e'lan edmək. xəbər vermək

tuyurmaq duyurmaq.ayqaqlamaq11. xəbər vermək. iliştirmək.

tuyuru ayqaq. e'lan.

tüz11 düz. doğru. gerçək. düzgün. ova. düzlük. lapça11. yapca. yassı.
-bu yolnu tüz bar: bu yoldan doğru git.
-
düz yer: yasav11.
-tüzqə gedmək: burnu böyümək. kəndini bəğənmək.
-sən anı tüz aytasa: sən onu doğru söylürsün.
-qula tüz: ova. qır.
-qum tüz: çöl.

tuz11 tuz.
-bal tuz: şəkər.
-qırs tuz: qaya tuzu.
-tuz gırt: tuz parçası.
-tuz salmaq: tuz atmaq.

tuzağ buvqalıq11. əsgidən savaşta düşmanın üzərinə altılan ağ. duzağ. qabqan11. qapan.

tuzdam11 yemək.

tüzəlmək ayıqmaq11. iyiləşmək. tə'mir olmaq.

tüzəlmək11 1. israrla dəvam etmək. 2. düzəlmək. yoluna girmək. 3. alışmaq. bağlanmaq. intibaq etmək.

tüzəltmək ayıqdırmaq11. iyiləştirmək. təmir edmək.

tüzəltmək qayırmaq. uğurlamaq

tüzən düzən. yoruq. yola. nəzm.

tüzənbaz altatar11. altayaq11. kurnaz. hər yerə soxulan. dolandırıcı. altıqır11. dolandırıcı.

tüzənləmə qurav11. dərləmə. toplama.

tüzənləmək quramaq11. qurmaq. tərtibləmək.

tüzənləmək quraşdırmaq11. tərtiblənmək. toqtaşmaq11. yerləştirmək. orqanizə etmək. sağlamaq. tərtiblənmək.

tüzənlənmək casamaq11. süsləmək. yapmaq. bardırılmaq11. tərtib edilmək. quralmaq11. qurulmaq.

tüzənləyici quravuc11. orqanizatör. təşgilatçı.

tüzənli düzənli. tizivün11. müntəzəm. tərtibli. dərli toplu. məzbut. qurmalı11. tərtibli. özənli. e’tinalı. yıyqıc. yığqıc. cıyqıç11. dərli toplu. tərtibli. təşggilatlı.

tüzənlik cıyqıçlılıq11. yıyqıclıq. yığqıclığ. tərtiblik.

tüzənsiz cıyqışsız11. yıyqıçsız11. yıyqıcsız. tərtibsiz. özənsiz. düzənsiz. büldürğu11. qarışıq. kollas11. dağınıq. tərtibsiz. halahosta11. qarmaqarışıq. tılapıs11. savruq. tərtibsiz. quramsız11. tərtibsiz. orqanizasyonsuz. təşgilatsız. savruq. bəqimsiz11. yığışsız11. tərtibsiz. dağınlıq. qarışıq. qılı-mılı11. qarışıq. qalsız11. dağınıq. qarışıq. qatışdırövüq. çətrəvil. intizamsız. qarışıq. qayırmıq11. qatqımıq.

tüzənsizlik düzənsizlik. tamadasızlıq. qarışıqlıq. anarşı. tılapıslıq11. savruqluq. qarışıqlıq11. tamadasızlıq. anarşi. qılı-mılılıq11. qarışıqlıq. boqutalqı11. qarışıqlıq. qarqaşa. cıyqıçsızlıq11. yıyqıcsızlıq. yığqıcsızlığ. tərtibsizlik.

tüzət ornaşdır11. yerləştir.

tüzətmək11 düzəltmək. alıştırmaq. tə’yin etmək. kəstirmək.
-yol tüzədmək: yol tə’yin etmək.

tüzəy düzəy. dərəcə. taraca. daraca11. səviyə. dərəcə.

tüzgün düzgün. turus11. durus11. dürüs. dürüst. doğru. iyi. qırqıy11. çıntı11. doğru. müntəzəm.

tuzlamaq11
-tuzlamay qatmaq: gücsüzləşmək. gücü tükənmək. quvvəti qalmamaq.
-tuzlamay qatdırmaq: çarəsiz bıraqmaq. gücünü tükətmək.

tüzləmək11 haqlı çıxarmaq. doğru çıxarmaq.

tüzləməsinə yapcasına11. yassı yönünə. tərəfinə.

tüzlük11 düzlük.tanqıl. ova. doğruluq. ədalət.

tüzlükçü11 adil.

tüzlüksüz11 dənqsiz. ədalətsiz. haqsız.

tuzluq11 1. salamura. 2. tuzlanıb tuluğa qonularaq qışa saxlanan yoğurt.
-tartan tuzluq: qara hardal.

tüztaban ayütaban11.

tüzümün11 bax > tüzüvün.

tüzünləy11 tamamən. dosdoğru. doğruca. doğrudan.

tuzur11 ağac işləmə pıçağı.

tüzüvün11 açıqca. anlaşılır şəkildə.

tüzüvünləy11 aralıqsız. arasız. birbiri üstünə. teyxa. lap. həp.

üç
-üç yaşar: üç yaşında.
-üç yiqirmi: altmış.

uc ərin11. qırağ.

11 <> uc.

uçalavuq11 uçqalaq11. qayqan.

uçaq tuv11. duv11. sərxoş. pırıltı.

üçayaq11 üçdaqan11. sacayaq.

üçdaqan11 üçayaq11. sacayaq.

üçəv11 üçəvlən11. üçlük.

üçəvlən11 üçəv11. üçlük.

üçgəyir bayça11 üç aylıq it yavrusu

üçgül üçgün. üçkövşə.
-üçgül qans: yonca.

üçgül11 yonca.

üçlü11 üç yaşında.

üçlük üçəvlən11. üçəv11.

uçmaq11 1. saldırmaq. çatmaq. 2. gizlicə yaxlaşmaq. yavaş yavaş yaxlaşmaq. 3. oyun etmək. 4. qaymaq. 5. uçup getmək. uçqalamaq11. qaymaq. uçup getmək.
-buzda uçmaq: buzda qaymaq.
-çana bilə uçmaq: qızaqla qaymaq.
-sənqilçəkdə uçmaq: salıncaqda sallanmaq.
-uçdu küydü: yerində yellər əsən.
-uçqan ulduz: qayan ulduz. meteor.

uçqalamaq11 qaymaq. uçup getmək.

uçqalaq11 uçalavuq11. qayqan.

uçqara11 bəsituydurmaq. üstüngörü. əğikçe. gəvşək. istiqrarsız.

uçqaralamaq11 üstüngörü yapmaq. üzdən baxmaq. bəsitə almaq.

uçqaratın11 üstüngörü. gəvşək biçimdə. əğik alaraq.

uçquduq11 uçqum11. qıvılcım.

uçqum11 uçquduq11. qıvılcım.

uçqumözək -al uçqumözək çüy.art uçqumözək çüy: qarasaban parçaları.

uçqun11 1. kül. 2. soluq. 3. uçquruq11. qıvılcım.
-uçqunun qaqmaq: külünü silkmək.
-uçqun bet:11 soluq yüz.
-uçqun bolmaq: yüzü solmaq. rəngi atmaq. gücü tükənmək.

uçqur ilgiç11. ip örmək aracı. tartma11. qayış. lastik.

uçquruq11 uçqun11. qıvılcım.

ucra qıyır-ətək11. sapa.

ücra sapa. tunaqı11. donaqı. tumaqı.

uçulmaq öçülmək11. sönmək. üçülmək11. sönmək.

üçülmək11 uçulmaq. sönmək.

uçultmaq üçültmək11. söndürmək.

üçültmək11 uçultmaq. söndürmək.

uçun11 həyəcan. coşu. qızın.

üçün11 için.
-alay bolqanı üçün: fəqət. ama.

uçundurmaq11 coşturmaq. qızışdırmq. həyəcanlandırmaq.

uçunmaq11 həyəcanlanmaq. coşmaq. odlanmək.

uçunuv11 coşu. coşqunluq. həyəcan.

uçuq11 qabuq. taxıl qabuğu. qaypaq. güvənilməz.
-uçuq bürtük: içi boş taxıl dənəsi.
-solqun, uçuq bəniz: yamanbet11.
-uçuqlu buday: içi boş buğday dənəsi.

uçurmaq 1. sallamaq. qaydırmaq. 2. təhrik etmək. qışqırtmaq. saldırmaq. 3. öçürmək11. söndürmək

uçurtmaq öçültmək11. söndürmək.

uçurum çınqıl11. sarp qayalıq. qadama11. sarp. ulaşılması zor.

ucuz uçuz11. dəğərsiz.

uçuz11 ucuz. dəğərsiz.

ucuzlamaq uçuzlamaq11. dəğər verməmək. aşağılamaq. xor görmək.

uçuzlamaq11 ucuzlamaq. dəğər verməmək. aşağılamaq. xor görmək.

ucuzluq uçuzluq11. alçaqlıq. əclaflıq. iffətsizlik.

uçuzluq11 ucuzluq. alçaqlıq. əclaflıq. iffətsizlik.
-uçuzluq göltür: alçaqlığa uğraşmaq, maruz qalmaq.
-uçuzluq görgən: aşağılanmış. həqir görülən.
-uçuzluqa yedmək: alçalmaq. əxlaqi yöndən düşmək.

udulamaq11 teşviq etmək. təhrik etmək. qışqırtmaq.

udumaq11 teşviq etmək. qışqırtmaq.

udumlamaq yudumlamaq..urtla11. içmək.

uduv11 qışqırtma. təhrik.

uduvçu11 provakatör. təhrikçi. qışqırtıcı. müşəvviq.

ufalamaq burqulamaq11. parçalamaq. küttüləmək11. əzmək. qurttaqlamaq11. qıttaqlamaq. qırttaqlamaq. parçalamaq. uvaqlamaq11. parçalamaq.

ufalanmaq uvaqlanmaq11.

ufaq uvaq11. ovaq. kiçik. yörə.
-ufaq təfək : qurtmu11.
-ufaq tefək: yancal11. mini mini.
-ufuqlar: yörək.

üfləmək üfqürmək11. ürləmək11.

üfqürmək11 üfləmək.

üfürüqçü qıynıçı. büyücü.

uğra xeyir. qazanc. uğra tüşürmək: xeyir tüşürmək qazanç sağlamaq.

uğramaq tübəmək11. qavuşmaq.

uğraş gürəş11. mücadilə.

uğraşmaq gürəşmək11. mücadilə etmək.

uğuldamaq çüyüldəmək11. -qulaq uğuldaması: qulaq çüyüldə.

uğultu suvuldav11.

uğur oqur11. qutluluq. bəxtiyarlıq. səadət. -gün batan uğur: günbadrama11. öğlədən sonra.

uğur uyqay11. xeyir.

uğurlamaq qayırmaq. düzəltmək.

uh etmək11 ninni söyləyərək yatırmaq. uyutmaq.

ul11 oğul.

ulan11 1. oğlan. cocuq.
-yaş ulan11: ərkək cocuq.
-qız ulan11: qız cocuq.
-ulan süyək: ərkək cocuq.
-ulan ciqit bolmaz, yıxılıb burunun urmasa: oğlan yiğit olmaz, düşüp burnunu yerə vurmaza.

ulaq11 ulağ. 1. açav11. bağış. savat. sovğat. ərməğan. mükafat. 2. oğlaq. 3. qovqunçu11. xəbərçi. çapar. -ulaq vermək, göndərmək: quvqun edmək11. alarm vermək. xəbər vermək.

ular11 sarp dağlarda yaşayan sülün. afqas dağlarında türü. ur qeqliği.

ulaşmaq yetmək yetişmək.

ulduz -böyük ayı ulduz topluluğu: yetəqəyli11.

üləşdirmək11 paylaştırmaq.
-kərtmələni yaşlaqa tənq üləştirdi: armutları gənclərə əşit olaraq paylaştırdı.

üləşinmək11 paylaşmaq.

üləşmək11 paylaşmaq. bölmək.

ülgü11 örnək. nümunə. model.

ülgüc yülgüc11. çaqqı.

ülgülü örnək.
-ülgülə bolmaq: örnək olmaq. örnək təşgil etmək.
-ülgülü qul: qaraçay malkar toplumunda əsgidən toprağa bağlı kölə.

ülkər ılqarı. ılqar. asıq. asi.

ullaymaq11 böyümək. qocalamaq.
-ullayıb qalmaq: qocalamaq.

ullu11 ulu. böyük.
-ullu apsın: evin böyükxanımı yaşlandığında onu yerinə geçən böyük gəlin.
-ullu yel: qasırqa. fırtına.
-ullu qonta: sırıq kimi uzun boylu.
-ullu könüllü: kibirli. kəndini bəğənmiş.
-ullu qönçcək: ”qoca donlu ” anlamında. qaraçaylılar΄ın türkiyə türklərinə vertikləri isim.
-ullu özək: mürvər ağacı.
-ullu taban: ayı.
-ullu törə: böyük xalq məhkəməsi.
-ullu üyür: birkaç quşağın bir arada yaşadığı böyük ailə.
-ulluqa gedmək: burnu böyümək. kəndini bəğənmək.

ulluqay11 sırıq kimi uzun boylu. iri yapılı. dev anası.

ulöqu11 yaban gülü. quşburnu.

ulov11 daşıma. nağıl. yük heyvanı.
-eşək ulovung, qadın nökəring bolmasın: eşək daşıma aracın, qadın arxadaşın olmasın.

ulqa11 rüşvət.

ulqar11 xəbər. bilgi. mə’lumat.

ulqarlamaq11 xəbər vermək. anlatmaq. bilgiləndirmək. buyurmaq.
-ulqarla, mən tınqılayma: söylə, mən dinliyrum.

ulqu11 1. çalılıq. 2. rüşvət.

ultqa11 rüşvət.

ulu 1. ali. caraqan11. yaraqan. yaraqan11. mükəmməl. fövqiladə. tutey. dudey11. böyük. yücə. hakim. üstün. 2. "oğlu" anlamında ad yaxud soy adından sonra kullanılır. yaraqan. mükəmməl. fövqiladə. -ullu qapqaq: uçrum. tik yamac.
-aslanbeq ulu qaydadı: aslanbeq oğlu nərədə.
-toqcuq ulu: toqcuq oğlu.
-quday ulu: quday oğlu.

ulumaq qansımaq11. ağlar kimi səs çıxarmaq.

ulumsuz bolumsuz11. bilimsiz. bəcəriksiz.

ülüş11 pay. hissə. tikə.
-öpgələgənni ülüşü dadlı boldur: küsənin payı dadlı olur.
-acır ülüş: at sürüsündə hər ayqırın kəndi sürüsü.
-ülüş edmək: paylaştırmaq. hissə vermək.
-yanqan otdan ülüş alqan: cəsur. gözüpək.
-öpgələgənni ülüşü dadlı bolur: küsənin payı dadlı olur.

ülüşlü11 şanslı. talehli. dinəc içində.

ülüşsüz11 1. geçim sıxıntısı içində olan. 2. şanssız. baxsız.

uluv11 ulama.

uluzqar quzusunu əmdirməyən qoyunları içinə qonulduğu daştan ya da çittən yapılan kiçik yer. qoyun qımıldayamadığı üçün quzusu burada nənəsini rahatça əməbilir.

umaq omaq11. göstərişli. yaxışıqlı. şik. gözəl.

umaqlamaq omaqlamaq11. bəzəmək. süsləmək.

umaqlandırmaq omaqlandırmaq11. süslənmək. gözəlləştirmək.

umaqlanmaq omaqlanmaq11. böbürlənmək. qırıtmaq. nazlanmaq.

umay biyçə qadın, cocuqları qoruyan tanrıca.

ümid işanuv11. güvən.

ümidsizlənmək ümidi qırılmaq. suvsunmaq11.

Yüklə 6,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin