Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1

-dili açılmaq: dinc, rahat qonuşmaq.
-dili ardına getmək, dartılmaq: dili tutulmaq. qonuşmamaq.
-dili aylanmaq: dili tutulmaq. qonuşamamaq.
-dili baylanmaq: dili tutulmaq. qonuşamamaq.
-dili çalmaq: tələffüz edəməmək. kəkələmək.
-dilin çox çox edmək: dilini şapırdatmaq.
-dilin tatıran tuzluqqa urur: üzərinə görəvi olmayan şeyləri qonuşur.
-dilin tuzluqqa vurmaq: üzərinə görəv olmayan şeyləri qonuşmaq. dediqodu etmək.

tilbaraq dilbaraq₁₁. xəbərçi.

tilbaz dilbaz. ağuzlu. gözəl qonuşan. söz kişisi.

tilbilimci tilçiş₁₁. dilçiş₁₁. dilçi. lənqustik.

tilçi dilçi. tilçiş₁₁. dilçiş₁₁. dilbilimçi. lənqustik.

tilçi₁₁ dediqoducu. muxbir. iftiracı.
-tilçini tili hunadan ötər: dediqoducunun dili duvardan geçər.

tilçiş₁₁ dilçiş₁₁. dilçi. dilbilimci. lənqustik.

tilək₁₁ dilək. istək.
-tilək etmək: dilək diləmək.

tiləmək yükünmək. çökünmək. istəmək. rica etmək.

tilənci dilənci. artmaqtaqar₁₁. artıqçı.

tilənci₁₁ dilənci. tiləvük₁₁.

tiləvük₁₁ dilənci.

tilim dilim. taraq. daraq. dərək. parça. qaş. qarç. sırıq. şırqı₁₁. şırıq. tuvram₁₁. doğram. say₁₁. parça. tilqəm₁₁. parça.

tilimdi dəridən kəsilmiş dar şərit.
-tilimdi yer: dar topraq parçası.

tilimdiləmək₁₁ kəsmək.

tilimləmək tilqəmləmək₁₁. parçalanmaq. kəsmək.

tilitmək₁₁ 1. qarıştırmaq. fallara, liflərə ayırmaq. 2. parçalamaq. yırtmaq.

tillənmək₁₁ dillənmək cocuğun qonuşmaya başlaması.

tilləşmək₁₁ ağız birliği etmək. sözləşmək. anlaşmaq.

tilli₁₁ dilli. insan. kişi.

tilmanç dilmanc. tərcüman.

tilpə₁₁ dilpə. kəkəmə.

tilpuv dilpuv. nəfəs. buxar.

tilqam₁₁ dilqəm. tik. sar. yalçın.
-dılqəm bolmaq: 1. ölmək. 2. yuvarlanmaq. devrilmək. yıxılıb qalmaq.
-dılqəm edmək: çevirmək. döndürmək. devirmək.

tilqav₁₁ kəkəmə.

tilqəm₁₁ dilim. parça.

tilqəmləmək₁₁ dilimləmək. parçalanmaq. kəsmək.

tilsiz dilsiz. heyvan.

tiltəppə₁₁ 1. kəkəmə. 2. muxbir. xəbərci.

tiltəppə₁₁ kəkəmə.

timm₁₁ dimm. kötüğ, sığır kimi kişi.

tin ata₁₁ ecdad. cədd.

tin₁₁ 1. ruh. 2. bədən. gövdə.
-tin girmək: cəsarətlənmək. canlanmaq. dirilmək. hərəkətlənmək.
-tin tər basmaq: tin təri bolmaq: çox tərləmək. qan tər içində qalmaq. çoxuna tərləmək.

tinc dinc. tınç₁₁. ərinc. rahat. tablı. rahat. tiri₁₁. diri. çevik. sakin. qolay

tincək qolaylı₁₁. uyqun. müsait. bolluq.

tincəlmək rahatlamaq. huzur bulmaq. yürəqi basılmaq.

tinclik dinclik. tınçlıq₁₁. rahatlıq. qolaylıq. fərəhlıq. tınqı₁₁. rahatlıq.

tindirmək dindirmək. sındırmaq₁₁. qırmaq. kəsmək.

tindirmək söləytmək₁₁. yatıştırmaq. əğiklətmək. söngdürmək₁₁. yatıştırmaq. əğiklətmək. yumuşatmaq. söndürmək. şavşaltmaq₁₁. çavşaltmaq. sakinləştirmək. durqunlaştırmaq. kəsmək. tındırmaq₁₁. bitirmək. həlletmək. bəcərmək. tükətmək. sölləndirmək₁₁. yatıştırmaq. əğiklətmək. yumuşatmaq.

tinəc fərax. töqüdüm₁₁. bolluq. bərəkət. -tinəc içində: ülüşlü₁₁. şanslı. talehli.

tingin söl₁₁. sakin. zayıf. gəvşək. əğik.

tingiz₁₁ dinqiz₁₁. şiş. qabartı.
-dinqiz bolmaq: şişmək. qabarmaq.

tinicli dinicli. tınçlıqlı₁₁. tinişli. rahat. huzurlu.

tinim dinim. tınım₁₁. rahat. huzur.

tinişli tınçlıqlı₁₁. dinicli. rahat. huzurlu.

tinləmə dinləmə. tınqlav₁₁. dinləyiş.

tinləmə toqtaş₁₁. durma. iqamət.

tinləmək dinləmək. tınçaymaq₁₁. rahatlanmaq. qulaqlamaq₁₁. itaət etmək.

tinləmək dinləmək. tınqlamaq₁₁:

tinləmək sıyınmaq₁₁. uyuşmaq. itaət etmək. boyun eğmək

tinləndirmək₁₁ canlandırmaq. diriltmək. qeyrətə gətirmək. soluqlatmaq. solutmaq₁₁.

tinlənmə soluv₁₁. tə’til.

tinlənmədən dinlənmədən. arıvsuz₁₁. armadan. yorulmaq bilmədən. durmadan.

tinlənmək dinlənmək.tayanmaq₁₁:

tinləyiş dinləyiş. tınqlav₁₁. dinləmə.

tinmə söngüv₁₁. sönmə. duraqlama. kəsilmə. yatışma.

tinmək dinmək. kütəymək₁₁. susmaq. zayıflamaq. soruqmaq₁₁. teskin tapmaq. soruşmaq₁₁. yatışmaq. söllənmək₁₁. sakinləşmək. yatışmaq. əğikləşmək. yumuşamaq. söngmək₁₁. yatışmaq. sönmək. şavşalmaq. çavşalmaq. sakinləşmək. durqunlaşmaq. kəsilmək. tınmaq₁₁. sakinləşmək. durulmaq. toqtamaq₁₁. durmaq. kəsilmək. ara vermək. yerləşmək.

tinq₁₁ dınq. cıvıltı.

tinqil₁₁ tınqıl. dinqil. 1. çəmbər. ağactan yapılm təkər. 2. yük arabası.

tinqildi bolqarmaq₁₁ yayqara qoparmaq. gürültü çıxarmaq.

tinqildimək₁₁ 1. bağrışmaya başlamaq. gürültü-patırtı etmək. 2. təlaş-lanmaq. qayğılanmaq. dört dönməyə başlamaq.

tintirmək sərivünlətmək₁₁. yavaşlatmaq. sakinləştirmək. ağırlaştırmaq.

tintiv₁₁ araştırma. incələmə. təhqiq. analiz.

tintivül₁₁ tintiv₁₁. tintivül₁₁. araştırma. incələmə. təhqiq. analiz

tintmək₁₁ yoqlamaq. araştırmaq. qarıştırmaq. təhlil etmək. araş-tırmaq. incələmək. təhqiqat yapmaq. soruşturmaq. kontrol etmək.

tint-mint₁₁ qıpırdanış. qımıldama.
-tint-mint bolmaq: qarışıqlıq çıxmaq. qarışmaq.
-tint-mint bolmaq: nə söyləyəcəğini bilməmək. gəm-güm etmək.
-tint-mint edmək: gürültülü bir biçimdə qıpırdaşmaq. ağır davranmaq. ağırdan almaq.

tin-tönçək₁₁ gövdə.

tip en₁₁. soy. cins.

tipi burdum₁₁. qar fırtanası.

tipisgi bolmaq₁₁ qorxmaq. ürkemə.

tiq dik. örə₁₁. yüksək. yalçın. sarp. yoxuş.
-tik enişgə: yoxuş aşağı.
-tik örgə: yoxuş yuxarı.

tiqə 1. tikə. qabın₁₁. ülüş₁₁. pay. luqma. 2. dikə. egəmən. gücü əlində tutan. hakim.

tiqələmək inmək.
-geyilklər sırtdan tiqələydilər: geyiklər yamactan inirlər.

tiqələtmək 1. indirmək. 2. midəyə indirmək.

tiqən tikən. çıxanaq₁₁. qıymıq. -ağ tikən bitgisi: yamışmaq₁₁.

tiqənək bir tür tikən.

tiqər öngə₁₁. başqa.

tiqgən₁₁ tikiş.
-tiqgən yavluq: işləməli başörtüsü. şal.
-tiqgən oyuv: işləmə.

tiqgiç₁₁ dəridən yapılmış şərit.

tiqil₁₁ diqilo. təkər.

tiqim₁₁ tikim. luqma. pay. ikram.
-tiqim edmək: ikram etmək. ərməğan etmək.

tiqimləmək₁₁ ikram etmək. ərməğan etmək.

tiqinə dikinə. örətin₁₁. ayaqta. yuxarı.

tiqiral₁₁ ancaq. zorla. yalnız. lakin.

tiqiş₁₁ naxış. işləmə.
-tikiş yeri: çırq₁₁.
-çiy tikiş: naxış. gərgəf.
-çiy tiqiş₁₁: fisto. əllə işlənən naxış.
-qatı tiqiş: bir tür naxış.

tiqit-miqil diqit-miqil₁₁. ufaq təfək eşya. ötə bəri. önəmsiz şey.
-diqit-miqil edmək: boş şeylərlə ilgilənmək. önəmsiz işlərə uğraşmaq. əftən püftən işlər yapmaq.

tiqizə diqizə₁₁. 1. dadı. sütnənə. qaraçay-malqar toplumunda əsgidən soylu ailələrdə cocuq yetiştiricisi. 2. gənc gəlinlərə qulluq edən qadın.

tiqlən diqlən₁₁. böğürtlən.

tiqliq₁₁ diklik. gərginlik. sərtliq.

tiqmə₁₁ tikmə. işləmə. naxış.
-oka tikmə: sırma naxış.

tiqqi bolmaq₁₁ 1. üzgün olmaq. 2. utançtan başını qaldırmamaq.

tiqsindirici diksindirici. ciyirgəncli₁₁: yiğirgəcli. iğrənməli. iğrənc.

tiqsindirici diksindirici. çapraylı₁₁. iğrənc. pis.

tiqsindirici₁₁ diksindirici. ayruq₁₁. pis. iğrənç. iğrənc. kirli₁₁.

tiqsinən₁₁ diksinən. ciyirgənc₁₁. yiğirgənc. iğrenən.

tiqtir₁₁ diktir. dağların çıxıntı, qabarıqları.

tiras₁₁ tapqır₁₁. taraça. çıxıntı. ayvan. eyvan. basamaq.

tirbala₁₁ olğunmaq. olqunlaşmaq.
-buğday tirbaladı: buğday olqunlaştı.

tirək dirək. 1. qoqa₁₁. sopa. taqan₁₁. dəstək. baqan₁₁. dəstək. ana sütun. çıpın₁₁. çatı girişi. çiqinci₁₁. sarqıt. çatının ortasından geçən ana kiriş: arqav₁₁. bağanaq. orta dirək. situn.
-dirək baçqa: park.
-ara dirəği: qadama₁₁.
-dirək ornatmaq: ağac tikmək.
-dirək, tamırına bazar: ağac kökünə güvənir.
-tirəqni gögəti, tübünə tüşər: ağacın yemişi dibinə düşər.
-qalın dirək: baqana₁₁. bağana. çatıyı tutan ana dirək. sütun. -təməl dirək: ara baqana.
2. qazıq. qazaq₁₁. -təmirqazaq: qutb ulduzı

tirəlmək₁₁ dayanmaq. yaslanmaq. dirəlmək. tikilmək. sirəlmək₁₁. ayaqta durmaq.
-tirəlib toqtamaq: inad etmək.

tirəmək₁₁ dayamaq. -ayaq dirəmək: torsuqmaq₁₁. inad etmək.

tirənən qatran. qadıran₁₁. inad.

tirəniş dirəniş. artmaqlıq₁₁. dayanış. muqavimət. muqavimət. muqavimət.

tirənmək dirənmək. qaruvlaşmaq₁₁. qarşı qoymaq. muqavimət göstərmək. qadırlanmaq₁₁. qatranmaq. inad etmək. qayırılmaq₁₁. qafa tumaq. difiya keçmək. qarşı qoymaq. qarışqanmaq₁₁.

tirətmək qızarışmaq₁₁. üstələmək.

tirəv₁₁ dəstək. dayanaq.
-tirəv salmaq: dəstək qoymaq.

tirgən dirənən. qatran. qadıran₁₁. inad.

tirgizmək₁₁ canlandırmaq. oyandırmaq. yaxmaq. odlamaq.
-ot tirgizmək: od yaxmaq. oda vermək.

tiri diri. tiri₁₁. dinc. çevik. dinc. çevik.
-tiri edmək: cəsarətləndirmək.
-tirilik bermək: cəsarət vermək.

tiribəl₁₁ diribəl. taxıl tanrısının adı.

tirilmə dirilmə. aynıv₁₁. böyümə. gəlişmə. zənginləşmə. canlanma.

tirilmək dirilmək. aynımaq₁₁. quvvətlənmək. bəslənmək.

tiriltmə diriltmə. iyiqlanuv₁₁. reənkərnasyon.

tiriltmək diriltmək. iyiqləndirmək₁₁. canlandırmaq. tinləndirmək₁₁. canlandırmaq. qeyrətə gətirmək.

tirliq₁₁ dirilik. ürün. hasıl.
-tirliq yığmaq: ürün toplamaq.

tirmaşqan₁₁ bəcərikli. qeyrətli.

tirmən₁₁ dəğirmən. iti. çabuq. tez.
-yel tirmən: yel dəğirməni.
-qol tirmən: əl dəğirməni.
-tirməni allına aylanqan: işləri yolunda gedən.
-tirməni artına aylanqan: işləri kötü gedən.
-tirmənənə suv quymaq: tərəfini tutmaq. yanında olmaq. dəstəkləmək.
-tirmənləri bir yanına aylanmaq: aynı fikirdə olmaq. aynı düşüncədə olmaq. ortaq hərəkət etmək.

tirmənçi₁₁ dəğirmənci.

tirməşmək₁₁ çabalamaq. qeyrət etmək.

tirmi₁₁ damar. çizgi. çatlaq.
-tirmi tartmaq: 1. çatlamaq. 2. həvəsində olmaq. 3. kəndini zor tutmaq.

tirnək₁₁ qeyrət. çaba. e'tina.

tirnəkli₁₁ qeyrətli. e’tinalı. özənli.

tirsək cinqiriq₁₁.

tiş₁₁ 1. diş.
-tiş saldırmaq: diş taxtırmaq, qoydurmaq.
-diş çuxuru: düşmüş dişin oyuğu. gədik: qıcay₁₁.
-diş ətləri: kirüv₁₁.
-diş aylandırmaq: diş çıxarmaq. -azı diş: azıv. -iri köpək dişli: azavlu₁₁. -köpək dişi: azav₁₁. -köpək, domuz kimi heyvanların azı dişi: qetmən₁₁.
-al tişlər: ön dişlər.
-asav tiş: köpək dişi.
-cayaq tiş: azı diş.
-qazuv tişlər: arxa dişlər.
-qırıs tişlər: seyrək dişlər.
-qalaq tişlər: ön dişlər.
-tiş aldırmaq: diş çəktirmək.
-tiş aylandırmaq: diş çıxarmaq.
-tiş biləmək: kin tutmaq.
-tiş turmaq: dik durmaq. şaha qalqmaq. şahlanmaq.
-tişi ışarmaqan: üzgün. mahzun. kədərli.
-tişləri tüşgüncü maxtamaq: çox övmək. göylərə çıxarmaq.
-tişlərin sanamaq: dövmək.
-tişlərin sanatmaq: dövülmək. dayaq yemək. 2. şiş. sivri dəmir.
-tişqə çançmaq: şişə geçirmək.
3. yığın (əkin).
-tiş qalamaq: əkin dəmətlərini yığmaq.

tişəmək₁₁ 1. qırmaq. parçalamaq. 2. qışqırıtmaq. saldırtmaq. 3. sivriləşmək. sivriləmək. biləmək.

tişi -dişi qurt: bitda₁₁. bitday₁₁.
-aybat tişiruv: cazibəli qadın.
-dişi geyik: maral.
-dişi domuz: beqəcən₁₁.
-dişi it: qazay₁₁.

tişindiriq dişindiriq. qammos₁₁. gəm. heyvanın ağzına geçirilən iptən yapılma gəm. burunsalıq.

tişindiriq gəm. burunsalıq.

tişiruv₁₁ qadın.

tişləmək₁₁ ısırmaq.

tişləmək₁₁ qızartmaq. qavurmaq.

tişlik₁₁ şiş kabab.
-tişlik tavar: qasaplı sığır.

tişmək yağda pişirilən bir tür börək.

titikləmək çançaqlamaq₁₁. dəlik deşik etmək. qarıştırmaq

titimlə₁₁ didimləmək. idik didik edmək. liflərinə ayırmaq. qarıştırmaq.

titim-titim etmək₁₁ parçalamaq. paramparça etmək.

titinmək didinmək. öpkəsin bavurun tökmək₁₁. sağlığını düşünmədən çalışmaq. qadalmaq₁₁. çalışmaq.

titirəmək₁₁ qorxmaq. ürküə, dehşə qapılmaq.

titirmək₁₁ toxundurmaq.

titmək₁₁ fal fal, lif lif ayırmaq. parçalanmaq.

titrəmək qaltıramaq₁₁. təntirəmək₁₁. sallanmaq. sarsılmaq.

titrəşim keçəyüv.

titrəşmək keçəymək. qaltıraşmaq₁₁.

titrətmək təntirətmək₁₁. sarsmaq. sallamaq. silkindirmək₁₁. sallatmaq. qaltıratmaq₁₁.

tiyəlim diyəlim. məsələn.

tiyəq 1. qopuz tuşu. 2. işarət dəğənəği. 3. toqa. qopça.
-tərs tiyəqinə tiymək: birinin içindəki yaraya toxunmaq. 4. atların ayağını zəncirləmək üçün kullanılan köstək.

tiyərsiz₁₁ yaxışıqsız. uyqunsuz. açıq saçıq. ağıza alınmaz.

tiyişli₁₁ uyqun. müsait.

tiymək₁₁ dəğmək. (xəsdəlik) bulaşmaq.

tiymək₁₁ toxunmaq. dəğmək. (xəsdəlik) bulaşmaq.
-tiyəqinə tiymək: alay etmək. iğnələmək.

tiyrə₁₁ məhəllə. ellərin ayra ayrı yaşatıkları böyük məhəllələr. -tiyrəçi₁₁: köy sakinləri. qonşu qonşu.

tiz diz .1. topuq₁₁.2. incə.

tizətmək tezətmək. sıbabqalamaq₁₁. ititmək.

tizi dizi. diziv. tiziv₁₁. sətir₁₁. sıra. səf. sıra. səf. çizgi. ataş.

tizim₁₁ dizim.1. sıra. silsilə. 2. listə.

tiziv₁₁ diziv. 1. dəsdə. 2. sıra. dizi.

tizivləmək₁₁ dəstəkləmək.

tizivün₁₁ 1. müntəzəm. tərtibli. düzənli. dərli toplu. məzbut. 2. namuslu. dürüst. 3. açıq. anlaşılır şəkildə. sərih.

tizlik dizlik tobukluk₁₁. tobulduruq₁₁.

tizmə dizmə. 1. listə. 2. sıra. dəsdə.

tizqin₁₁ saf. sıra. silsilə. sətir.

tizqinli sıralı. dərli toplu. özənli. düzənli. tərtibli.

tizqinsiz₁₁ 1. düzənsiz. qarışıq. dağınıq. tərtibsiz. 2. görəgüsüz. tərbiyəsiz.

tob₁₁ paket. dəsdə. tomar. qutu.
-qumaç tob: qumaş topu.
-mamuq top: pamuq balyası.
-sırnaq tob: kirbit qutusu.

tobalaq₁₁ 1. aldatmaca. göz boyama. 2. neşə. əğləncə.

tobaldav₁₁ dua.

tobar₁₁ dobar. 1. it. 2. girdə. dayrə. tobarbet₁₁: dobarbet. yuvarlaq yüzlü. -tobarburun₁₁: dobarburun. iri burunlu. -tobarbaş₁₁: dobarbaş. kütbaş.

tobar₁₁ dobar. topar. sağlam. sağqatlı. səhhətli. gürbüz.

tobbu₁₁ dobbu. toqura₁₁. ur. vur. şiş.

tobçulamaq₁₁ toparlamaq.

töbə 1. təpə. 2. yığın kümə.
-qum töbə: qum yığını.
-qumursqa töbə: qarınca yuması.
-ot töbəsi: yanqın yeri.

töbədəoynar 1. quzu. 2. quzu kürkü.

töbələmək₁₁ 1. toplamaq. yığmaq. 2. vurmaq. döğmək. 3. gömmək.

töbəli₁₁ təpəli. engəbəli.

töbən₁₁ aşağı. aşağıda.
-baş töbən bolmaq: gözlərini yerə tikmək. başını eğmək.
-töbən cayaq₁₁: alt çənə.
-töbən edmək: aşağılamamaq. kiçik görmək.

töbəngə₁₁ aşağıya.
-yarıqnı töbəngə burmaq: ışığı azaltmaq.

töbəngi₁₁ 1. quzey. 2. aşağı.
-töbəngi yel: quzey yeli.
-töbəngi suvuq: quzey soğuqları.

töbəngi₁₁ quzey yeli. dərələrin aşağısından yuxarı doğru əsən sərt yel.

töbənləmək₁₁ 1. aşağı inmək. 2. aşağılamaq. kiçiltmək.

töbənsinmək₁₁ aşağı görmək. kiçik görmək.

töbəntin₁₁ aşağından. aşağı tərəfdən.

töbərlaq₁₁ daha aşağı. daha alçaq.

töbərlaqtin₁₁ daha aşağından. daha alçaqtan.

tobluq₁₁ uyumuş.
-tobluq bolmaq: uyuşmaq. keçələşmək.

tobra₁₁ dobra. çuval.

tobuçu₁₁ yalancı. palavracı.

tobukluk₁₁ tobulduruq₁₁. dizlik.

tobulduruq₁₁ tobukluk₁₁. dizlik.

tobulqu₁₁ dağ ətəklərinin güney yamaclarınada yetişən. qamçı sapı olaraq kullanılan sağlam bir bitgi.

tobuqlandırmaq₁₁ diz çöktürmək.

tobuqlanmaq₁₁ diz çökmək.

tobuqluq ₁₁: dizlik.

toburaçan₁₁ doburaçan. şişman. tombul. səmiz. yağlı.

todaq -yarıq dodaqlı: ayrərin₁₁. tavşan dudağı.

tödənə₁₁ dödənə₁₁. bıldırcın.

toğan -ala doğan: qırqıy₁₁. qırqı.