Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1



Yüklə 6,55 Mb.
səhifə55/65
tarix10.04.2017
ölçüsü6,55 Mb.
#13755
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   65

-yanqur toqtamay yavadı: yağmur durmadan yağir.

toqtamazdan11 toqtamay11. dəvamlı. mütəmadiyən.
-ol toqtamazdan söləşədi: o dəvamlı qonuşur.

toqtaq toxtaq. aramqah. şıyaq11.

toqtaş rizayət. xoşnudlıq.

toqtaş11 durma. dinləmə. iqamət.
-toqtaş yer: dinləmə yeri. qonaqlama yeri.

toqtaşmaq11 1. düzənləmək. tərtiblənmək. 2. anlaşmaq. uzlaşmaq.
-ol sözdə toqtaşdıq: o sözdə uzlaştıq.

toqtaştırmaq11 1. yerləştirmək. düzənləmək. orqanizə etmək. sağlamaq.

toqtatmaq11 durdurmaq. kəsmək.

toqtavsuz11 dəvamlı. durmadan.

toqtun11 doqt un. quzey.

toqtur11 əsgi qaraçay-malqar΄da turtların, avçıların tanrısı.

töqüdəmliq11 zənginlik. varlılıq. maddi güc.

töqüdüm11 bolluq. bərəkət. dinəc. fərax.

töqük tökük. alaşaq. yıxıq.

töqülmək tökülmək. alaşaqmaq. yıxılmaq.

toqum doğum. qozlay.

toqun11 girdə. təkərlək.
-toqun təmir: təkərlək çəmbəri.

toqunmaq11 sevgiylə baxmaq.

toqura11 doqura. şiş. şişlik.
-doqura qöz: iri göz.

toqura11 tobbu11. dobbu. ur. vur. şiş.

toqurmaq doğurmaq. qozlamaq11. yumurtlamaq.

toquzaq11 toxuzuncu.

tör11 baş kövşə. evin sıylı e’tibarlı kövşəsi.
-törümdən görüm yuvuq: baş kövşəmədən məzarım daha yaxın.
-bir ayaqı törde, bir ayaqı gorda: bir ayağı çuxurda, çox yaşlı.

tor11 torat11. 1. doru at rəngi. 2. av11. ağ. pərdə.

torat11 doru at.

torba qanar11. çuval. torsuq11. qırtqa. qızan. heybə. qabçıq11. çanta. heybə. torsuq11.
-dəri çuval, torba: qissə. kissə. qıssa11.
-torbası sidik: qovuq11. məsana.

torbasın dorbasın. sapan.

torbun dorbun. mağara.

torbunqul dorbunqul. sığırcıq. çəkirgə quşu.

torbusuz dorbusuz11. sapan.

tordan dordan11. qursaq.
-daş dordan: qursaq. daşlıq.

tördən11 dördən. qursaq.
-dördənini turquzmaq: kəndinə çox güvənmək.

torduq dorduq11. qısa, şişman qadın.

torduqlanmaq dorduqlanmaq11. kibirmək. qabarmaq. çalım satmaq.

törə11 1. məhkəmə. 2. qanun.
-biy törə: bəy məhkəməsi: ali törə: əsgi qaraçay-malqar΄da pirəns souyndan gələnlərin məhkəməsi.
-el törə: xalq məhkəməsi.
-el törə11: xalq məhkəməsi.
-ullu törə: böyük xalq məhkəməsi.
3. durum.
-alayqa barqan törəng bolsa bizqə da tübərsə: oraya getmə durumun olursa bizə də uğrasın.
4. məhkəmə.

törəçi11 hakim.

törələmək11 1. yarqılamaq. hükm vermək. 2. görüşmək. müzakirə etmək.

törəmək üyrəmək11. ürəmək. çoğalçaq.

torlasın dorlasın. daş daşımaq üçün yapılmış araç.

törlük urluq11. toxum.

tormusqul dormusqul11. süpəh. qısa qayıştan yapılan bir iplə daş atmaya yarayan sapan.
-dormusqul atışmaq: sapanla daş atma yarışı yapmaq.

tornavıq burquc.

torqay11 çayır quşu.

torqun11 dorqun11 1. quvvətli. güclü. sağlam. 2. mağara.

torsıman11 doruya yaxın rəng.

torsuq11 torba. heybə.

torsuq11 torba11. qabçıq11. çanta. heybə.

torsuqmaq11 1. qızmaq. öfgələnmək. hırslanmaq. 2. inad etmək. ayaq dirəmək.

torsuqmaq11 ayaq dirəmək. inad etmək.

tört dönmək girpildəmək11. qoşuşmaq.

tört11 dört.
-tört yiqirmi: səksən.

törtəv11 dörtlük. dört kişi.

törtəvlən dört kişi.

törtgül11 dört kövşə. dörtgən.

törtgülləmək11 dört nala qoşturmaq.

törtləmək11 dördə bölmək.

törtlü11 dört yaşında.

tortu bara. qazmaq. qazanın dibindəki kirəç. qulmu11. bozanın dibinə çökən qoyu bölümü.

toru doru. lobu. baqla türü göylər.
-doru at rəngi. tor11. -doru at: torat11.
-qan toru: parlaq doru rəng.
-toru ayqır: kiçik ayı ulduzlandıran biri.

torun tuvduq11. doğduq.

toruq doruq. cıqıray11. təpə. töppə11. təpə. zirvə. martın igirmibir otuzbir arasında doğanların ayı.

töş11 döş. 1. məmə. damır. göğüs. 2. örs. 3. yamac. təpə. dağ.
-töş qanqa: göğüş qəfəsi.
-çalqı töş: tırpanın üzərinə qonularaq çəkiclə vurmaq suratiylə ağzının kəsginləştirildiği örs.
-töş ağac: örsü üzərinə qonulduğu kötüğ.

tos11 dos. dost. tuş. 1. sevgili. 2. oynaş. metres.
-tos qatın: oynaş. metres.

tosan11 doqsan.

tosdoğru dosdoğru. burmadan. burdurmay11. çevirmədən.

töşə möşə11 döşək möşək. yataq.

töşək11
-cabaqı töşək: yün döşək.
-quş töşək: quş tükü ilə doldurlmuş döşək.
-salam töşək: saman dolu döşək.
-töşək bolmaq: ağır xəsdə olmaq.
-töşəkə tüşmək: xəstələnmək.

töşəlmək11 döşənmək. 1. yatmaq. 2. yıxılmaq. yerə sərilmək. 3. vurulmaq.

töşəmək11 döşəmək. 1. yeməği tıqıştıraraq yemək. 2. yatırmaq. yıxmaq. 3. vurmaq.

töşləmə11 meyilli.

töşləmək11 vurmaq.
-çalqını töşləmək: tırpanı örs üzərində çəkiclə vuraraq kəsginləştirmək.

töşlü11 iri göğüslü.

tosluq dosluq. dostluq. barış. -tosqaytqan bolmaq11: dost olmaq.

tost olmaq bir qoş bolmaq. arxadaş olmaq.

tost olmaq şoqaylanmaq11. toqaylanmaq.

tost dost. tos11. dos. tuş. cöngər11. yöngər. arxadaş. şaqıray11. çaqray. tanıtıq. oynaş. metres. cıqıra11. səmimi. şoq11. toq. arxadaş. nökər11. tataq11. yoldaş.
-dost saymaq: cöngərsinmək11. arxadaş qəbul etmək.

tostluq cıqırallıq11. səmimiyət. şaqıraylıq11. çaqraylıq. tanışlıq. şoqaylıq11. toqaylıq. şoqluq11. toqluq. barış. tataqlıq11. arxadaşlıq. -dostluq qurmaq: özəngiləşmək11. görüşmək. ortaq iş yürütmək. -tostluq qurmaq: tataqlaşmaq11. arxadaş olmaq.

tosun buqaçar11. gənc buğa.

tot11 tut. 1. toz. 2. pas.
-tot basmaq11: tot bolmaq11: tot kəsmək11: paslanmaq.
-tot tırmı tartqan11: paslı. paslanmış.
-totun açmaq11: pasını arıtmaq.
-tot qondurmaq: toz qondurmamaq.
-tot qaqdırmaq: toz qondurmamaq.

totaq -dodaq bükmək. yüz əkşitmək: ərinlərin qıysıqına bardırmaq.
-əğri dodaqlı: tartıgərin11.

tötən11 dərələrdə yetişən sıx dalları olan bir bitgi, kəndir. qabuğundan ip yapılır.

totlanmaq11 tozlanmaq. paslanmaq. pas tutmaq.

totuq11 heybə.

totur qaraçay-malqarda yaz aylarının adı. neysanın birlə on arası günlər.
-toturnu alayı11: mart ayı.
-toturnu artayı11: neysan ayı.

totürək11 tozürək. pasürək. səmimi olmayan. iki yüzlü. riyakar.

tov tov11 dov-dov. çənəsi düşük. qeveze.

tövmək dövmək. sopaqlamaq11. sopuldatmaq11. dayaq atmaq. vurmaq. tablamaq11. ursalamaq. topullamaq11. dayaq atmaq. uvadıq etdmək. ovaduq edmək. azarlamaq. sopalamaq11. vurmaq. topalamaq11. toparlamaq. tumalamaq11. vurmaq. pataqlamaq. qırqıncamaq11. pataqlamaq.

tövmək qırqıncamaq11. pataqlamaq.

tövr dövr. gözət11. devriyə.

tövrə devrə. töqərək11. çevrə. ətraf. -töqərək aylanmaq: dövrəsinə dolaşmaq.

tövülmək dövülmək. tumalanmaq11. taynaq sınamaq11. dayaq yemək.

tövülmək tükülmək11.

tövüş sarmaşüv11. sarmaş11. savaş. mücadilə. maharibə. qavqa. tüküş11.

tövüşmək dövüşmək. tayaqlaşmaq. qavqa etmək. cırtışmaq11. yırtışmaq11. dalaşmaq. sarmaşmaq11. mücadilə etmək. qavqa etmək. savaşmaq. vuruşmaq. qaqışmaq11. vuruşmaq. tüküşmək11.

tövüştürmək dövüştürmək. qaqışdırmaq11. vuruşturmaq. birbirinə çarpmaq. tüküşdürmək11.

toxan işarə. im.

toxana11 1. qonaq. böyük ev. 2. saray. 3. tövlə. 4. avlu. 5. taxt.

toxda # təbin.

toxum urluq11. törlük.

toxumaq soqmaq11. – nə soxursan. – soxa soxa: toxuya toxuya.

toxunaqlı iləşüv11. ilişmiş. duyqulu.

toxundurmaq titirmək11.

toxunmaq qatılmaq11. dəğmək. tıqılın qozqamaq11. ağrına getmək. qəlbi qırılmaq.

toy toy quşu. şölən. düğün. əğləncə.
-xanaqan toy: yeni doğan cocuq beşiğə yatırılırkən düzənlənən şölən.
-toy quşu: quğu. tudaq11. tuvadaq11. duvadaq. dudaq.
-toy edmək: əğləncə, şölən düzənləmək.

toymaq doymaq. qanmaq11. toqaymaq11.

toyqar qərgə çıpçıq. çayır quşu.

toysum11 yiyəcək. doyumluq.

toyum11 toqluq.

toyumlu11 gözütoq.

toyumluq toysum11. yiyəcək.

toyumsuz11 acgöz.

toyun11 doyun. gözəl. iyi. netəli.

toyundurmaq11 doyurmaq.

toyunmaq11 doymaq.

toyunsuz11 doyunsuz. işə yaramaz. qusurlu.

toyurmaq doyurmaq. qandırmaq11.

toyurmaq toqaytmaq11.

toz buqu11. pura11. çürük. pozuk. qırıntı. qayın ağacının qabuğu. ağağaç qabuğu. qapçüq11. çöp. kiçik çöp parçası. pulma.

tozalan tartqıc11. dartqıc11.

tozlanmaq totlanmaq11.

tozmaq11 1. yıpranmaq. aşınmaq. 2. zayıflamaq. cılızlaşmaq. -azıb tozmaq: zayıflamaq.

tözmək bel qatdırmaq11. səbr göstərmək. cıdamaq11. dayanmaq. səbretmək. qatdırmaq11. dayanmaq. səbretmək. qeçinmək11. dayanmaq. dayanamaq. səbretmək.

tozqan11 ayın buluttan çıxamadığı zamanı.

tözülməz geçimsiz. dayanılmaz. zəhmətli.

tözüm cıdam11. sərin. səbir. dayanıq. səbir. dayanğlıq.
-tözümü çəqindən çıxmaq: səbri daşmaq.

tözümlü cıdamlı11. sərin. səbirli.

tözümlü11 1. səbirli. 2. dayanıqlı.

tözümsüz11 1. səbirsiz. çıdavsuz11. daynaqsız.

tozuramaq11 1. dağılmaq. qarışmaq. 2. əsgimək. xərablaşmaq.

tozuraqan11 əsgi. virana. xərab. dağınıq. qarışıq.

tozuratmaq11 qarıştırmaq. dağıtmaq.

tozürək totürək11. pasürək. səmimi olmayan. iki yüzlü. riyakar.

tözürlü qarça11 şaman törənlərində kullanılan ağactan bir kukla.

tözür-tubay11 yaba.

tözüşmək dözüşmək. tablaşmaq11.

tozutmaq buqulatmaq11. tozu dumana qatmaq.

tüb11 1. alt. dib.
-başı tübünə aylanmaq: altüst olmaq.
-tüb baş11: cehiz.
-tüb bolmaq: məhvolmaq.
-tüb yığmaq: ölənin ardından malına mülkünə yiyə olmaq.
-tüb edmək: dibləmək. yox edmək.
-tüb qona: təməl.
-tüb qobusta: tarla şalqamı.
-tüb soğan: soğanın göy bölümü.
-tübqə salmaq: yenmək.
-tübündən girib başından çıqmaq: atdan girib üstən çıxmaq. qandırmaq.
-tübünə yılı suv iymək: gözəl sözlərlə qandırmaq.
2. sır. gizli. məhrəm.
-tüb bermək: sır vermək. ifşa etmək.
-tüb bil: soruşturub öğrənmək.
-tüb bermək, tapdırmaq: əlinə qoz vermək. sırrını ələ vermək.
-tüb bilmək, tapmaq11: sırrını öğrənmək.
-tüb izləmək: ağız aramaq.
-tübün açmaq: içyüzünü ortaya çıxarmaq.

tuban11 1. duman. sis. 2. toz pərdəsi.
-yanqur tuban: yağmur bulutu.
-çardaq tuban: dərələri qaplayan bulut.
-qözqə tuban ürmək: göz boyamaq.
-özən tuban: dərələri qaplayan yoğun bulut.
-tuban yavum: əğik çisələmə.
-tuban etmək: sislə qaplanmaq.
-tubanqa iymək: qandırmaq. aldatmaq.
-tubanqa ürgən itça: gərəksiz yerə gəvəzəlik edən.
-tubanın bardırmaq: dövüp pisn çıxarmaq.

tubanlamaq11 sis qaplamaq. duman çıxartmaq.

tübəgən -köp tübəgən: sıx rastlanılan.

tübələq11 təməlli.

tübəmək11 1. rastlanmaq. 2. uğramaq. qavuşmaq.

tübəş11 rastlaşmaq

tübəşmək11 rastlaşmaq. qarşılaşmaq.
-tübəşə turmaq: dəvamlı görüşmək.

tübətmək11 rastlatmaq. rastgətirmək.

tübəy11 1. oğlad. yavru. ikiz cocuqlar. 2. it yavrusu.

tübgüc11 kötüğ.

tüblü-başlı11 dibli üstlü. atlı üstlü.

tübsüz çələk11 dediqoducu.

tubul11 gənc.
-tubul yaş: gənc dəliqanlı.
-tubul qız: gənc qız.

tubulçə11 qadın şaman.

tubuluqoç bol11 dubuluqoç bol həmən yayılmaq. hərkəs tərəfindən duyulmaq.

tubur11 dubur. pürüzlü.

tuç11 tunç.

tüçar olmaq öqsümək11. acı çəkmək. iztirab çəkmək.

tucur11 tujur11. böğürtlən.

tudaq11 dudaq. toy quşu. quğu.

tügəl11 1. hələ. daxi. 2.
-mən tügəl üyqə girqınçi izimdən yetdi: mən hələ evə girmədən arxamdan yetişti.

tügəlmək11 tükənmək. bitmək.

tügər11 düqər. barmaqlıq. qəfəs. ocağın bacasına qoyulan, çubuqtan örülüb çamurla sıvanmış barmaqlıq. qəfəs. qızağın qayan iki tabanını birbirinə bağlayan parça. məxzən. ambar. qazan. doğar. doğu.

tügər11 düqər. qafqasya da osetya bölgəsi.

tügərəy11 dügerəy. başın üst bölümü. təpə.

tügərliq11 dügerliq. barmaqlığ. qəfəslik. bacaya qoyulan. çubuqtan örülüb çamurla sıvanmış qəfəs.

tügərliq11 dügerliq. sundurma. çardaq.

tügərqit dügerqit. qızağın iki qayan parçasını birbirinə tutturan ək.

tüği tük11. darı.

tüğüm çiq11. həlqə. ilmək. ilgi11. ilgəc. -tüğüm düğüm: toqalaş11. tomalaş.

tüğümlənmək tükülmək11. bağlanmaq.

tüğün düğün. boqur11. üyləngənlik11.

tujur11 tujur11. böğürtlən.

tük11 düği. darı.
-tük bürtüq: dügi dənəsi.
-sərt tük: qıl11.

tükəndirmək11 əsgetmək. yıpratmaq.

tükənmək sərilmək11. çox yorulmaq. tavusulmaq11. bitmək. tügəlmək11. bitmək.

tükətmək böqsərtmək11. azaltmaq. əksiltmək. tavusmaq11. bitirmək. tındırmaq11. tindirmək. bitirmək. həlletmək. bəcərmək.

tükkimi cürüq11. yürük. canlı. əğik. türkən. sıxıntısız.

tüklü cubu11. yubu. qıllı.

tükmək11 bağlamaq.
-qaş baş tükmək: üz asmaq. somurtmaq. qaşlarını çatmaq.

tükmək11 dövmək.

tükrəmək11 iğnələmək. taxmaq.

tükrəvüç11 iğnə. çəngəlli iğnə.

tükül11 dəğil.

tükülmək11 düğümlənmək. bağlanmaq. dövülmək.

tükümçək11 1. düğüm. 2. paket.

tükümmək11 bağırsaq düğümlənməsi. bağırsaq düğümlənmüsi.

tükürlük11 dəvamlıq. dəğişməzlik. silsilə.

tükürqam11 şaman. büyücü.

tüküş11 dövüş.
-tüküş açmaq: dövüş başlatmaq.
-tüküş bolmaq: qavqa etmək.

tüküşdürmək11 dövüştürmək.

tüküşmək11 dövüşmək.

tüküşüvçü11 qacqacı. gürültücü.

tul tuban11 sayısız. bir sürü.

tul dul. başsız.
-tul qadın: dul qadın.
-tul kişi: dul ərkək.

tül11 dəğil.

tülkü11
-tülkünün tabu ismi: tavulçu11.
-qara tülkü: dinəc, zənginliği qorumaq üçün büyü.
-tülkü quyruq: yabanı darı.
-tülkünün quyruqu: kurnaz. hiləkar. kötü niyyətli.
-tülkü, yetdi börünü aldar: tiqi yedi qurdu qandırır.

tülkülənmək11 kopeyoğluluq edmək. zirəklənmək. kurnazlıq etmək.

tülkülük11 kopeyoğluluq. kurnazlıq.

tülküquyruq11 uzun quyruqlu qoyun cinsi.

tulpar11 1. yiğit. cəsur. qəhrəman. 2. əfsanavi uçan at. iyi cins at.

tülü ütük.

tulu11 təpə gəmiği. bınqıldaq.

tuluğ qıştı. şişman.

tülük qırna11. tükləri tökülmüş.

tulum qıbıt11. -tulum peyniri: qıbıt bışlaq. -tulumun alt tərəfində iplə sıxılan dəlik: buçqaq11.

tuluq11 tulum.
-tuluq edmək: dövmək. dayaq atmaq.
-tuluk kimi bolmaq: şişmək.
-tuluk tavuş etdirmaq: dövmək.

tüm qısır11. tək parça.

tum11 tün.
-tum qaramaq: qapqara. simsiyah.

tuma11 1. pirənslərlə soylular arasındaki təbəqə. 2. qoyu rəng. 3. miliz. qarışıq.

tumada11 dumada. altın, gümüş üzərinə yapılan yazılı bəzəkli işləmə.
-dumada qəmə: bir qafqas qəməsı türü.

tumadılan11 dumadılan. iki inəği birdən əmən buzağı.

tumalamaq11 1. vurmaq. dövmək. pataqlamaq. 2. devirmək. yıxmaq. 3. gömmək. 4. doldurmaq.

tumalanmaq11 1. dövülmək. 2. devrilmək. yıxılmaq. 3. gömülmək.

Yüklə 6,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin