Aritmiya ( yurak ritmi va o’tkazuvchanligi buzilishi ) haqida – sababi, belgilari, tashxislash, davolash va oldini olish Aritmiya

---

Aritmiya ( yurak ritmi va o’tkazuvchanligi buzilishi )
haqida – sababi, belgilari, tashxislash, davolash va
oldini olish
Aritmiya – yurak ritmining muntazamligi yoki chastotasining, shuningdek yurakning elektr
o’tkazuvchanligi har qanday buzilishlari. Aritmiyalar asimptomatik bo’lishi mumkin yoki yurak urib
ketishi, yurak urishi susayishi yoki yurak urishida to’xtalishlarni his etilishi mumkin. Ba’zida
aritmiyalar bosh aylanishi, hushidan ketish, yurakdagi og’riq, nafas qisilishi bilan kechadi.
Aritmiyalar fizikaviy va instrumental diagnostika jarayonida aniqlanadi (yurak auskultatsiyasi, EKG,
PPEKG, Xolter monitoringi, stress testlari). Har xil turdagi aritmiyalarni davolashda dori terapiyasi
va yurak jarrohlik usullari (RFA, elektr yurak stimulyatori, kardioverter-defibrilatorni o’rnatish)
qo’llaniladi.
Umumiy ma’lumot
«Aritmiya» atamasi paydo bo’lishi, namoyon bo’lishi va prognoz mexanizmi jihatidan farq qiluvchi
yurak impulslarining kelib chiqishi va o’tkazilishidagi buzilishlarni birlashtirish uchun ishlatiladi. Ular
miokardni doimiy va muntazam qisqarishini ta’minlaydigan sinus ritmining, yurak o’tkazuvchi
tizimining buzilishi natijasida paydo bo’ladi. Aritmiyalar yurak faoliyatida yoki boshqa organlarning
ishlarida jiddiy buzilishlarni keltirib chiqarishi mumkin, shuningdek, ular turli xil jiddiy
patologiyalarning asoratlari bo’lishi mumkin. Yurak urib ketishi, yurak urishida uzilishlar, yurak
to’xtab qolishi hissi, holsizlik, bosh aylanishi, ko’krak qafasidagi bosim yoki og’riq, nafas qisishi,
hushidan ketish bilan namoyon bo’ladi. O’z vaqtida davolanish bo’lmasa, aritmiyalar stenokardiya
xurujlari, o’pka shishi, tromboemboliya, o’tkir yurak yetishmovchiligi, yurak to’xtashiga olib keladi.
Statistik ma’lumotlarga ko’ra, o’tkazuvchanlik va yurak ritmining buzilishi 10-15% hollarda yurak
kasalliklaridan o’limga sabab bo’ladi. Aritmiyalarni o’rganish va diagnostikasini maxsus kardiologiya
bo’limi – aritmologiya olib boradi. Aritmiya shakllari: taxikardiya (yurak urishi daqiqada 90 martadan
ortiq), bradikardiya (yurak urishi daqiqada 60 martadan kam), ekstrasistoliya (yurakning favqulodda
qisqarishi), qaltiroq aritmiya (individual mushak tolalarining xaotik qisqarishi), o’tkazuvchi tizim
blokadalari va boshqalar.
Yurak qismlarining ritmik ketma-ket qisqarishi yurakning o’tkazuvchi tizimini tashkil etuvchi
miokardning maxsus mushak tolalari bilan ta’minlanadi. Ushbu tizimda birinchi darajali yurak
stimulyatori sinus tugunidir: aynan shu daqiqada 60-80 marta chastota bilan qo’zg’alish paydo
qiladi. O’ng bo’lmacha miyokardi orqali impulslar atrioventrikulyar tugunga o’tadi, ammo u kamroq
qo’zg’aluvchan bo’lib, impuls sekinlashishini keltirib chiqaradi, shuning uchun avval bo’lmacha
qisqaradi, keyin esa Gis tutami va boshqa o’tkazuvchi qismlar, qorinchalarga tarqaladi. Shunday
qilib, o’tkazuvchi tizim qisqarishlarni ma’lum bir ritmini, chastotasini va ketma-ketligini ta’minlaydi:
avval bo’lmacha, keyin esa qorinchalar. Miyokardiyal o’tkazuvchi tizimning shikastlanishi ritm
buzilishlarini (aritmiya) va uning alohida qismlari (atrioventrikulyar tugun, Gis tutami yoki oyoqlari) –
o’tkazuvchanlik buzilishlariga (blokadalar) rivojlanishiga olib keladi. Bunday holda, bo’lmacha va
qorinchalarning muvofiqlashtirilgan ishi keskin ravishda buzilishi mumkin.