Asosiy qism I. Bob yarimo’tkazgichli yorug’lik manbalari va qabul qilgichlari

Yarim o’tkazgichli kimyoviy birikmalar A^II B^VI

Birikmali guruppalar		Sulfidlar	Selinidlar	Telluridlar
B ^VI A^II		S( Sera)	Se (Selen)	Te (Tellur)
Zn (Ruh)		ZnS	ZnSe	ZnTe
Cd ( Kadmiy)		CdS	CdSe	CdTe
Hg (qo’rg’oshin)	HgS		HgSe	HgTe

O’rganilayotgan na’munalar va diffuziya – kvarst ampulasining hajmiga nisbatan massasi aniqlangan toza metal marganest va o’rganilayotgan na’munalar, ichidagi havosi so’rib olingan kvarst ampulaga (ampuladagi bosm 10^-6 mm.sim ust.) joylashtirilgandan so’ng, ampula xona temperaturasida (T=300 K) SOUL-4 diffuziya pechkasiga joylashtirildi.[42]

Na’munalar kvarst ampulaga ampulaning bir uchiga ya’ni aniqlangan temperatura sohasiga, ikkinchi uchiga Se elementi joylashtiriladi, shuning uchun ampulaning uzunligi 20÷30 sm oralig’ida bo’ladi.
Chunki bizga adabiyotlardan ma’lumki Se Siga diffuziya qilganda yuqori xaroratlarda Se Sining sirtiga uchub borib o’tirib Sining sirtini emirishni boshlaydi. Biz shu vaziyatlarni hisobga olgan holda diffuziya sharoitini shunday tanladikki Se uzining bug’lanish haroratidan yuqori haroratga ko’tarilmasin. Shu sababdan kvarst ampulasining uzunligi 35÷40 sm ga etadigan bo’ldi. Kvarst ampulasining ko’rinishi 2.4.1 rasmda keltirilgan.
Avvaldan o’rganilgan diffuziya pechkasining harorati, ichida joylashtirilgan kvarst ampulaning harorati T=550÷700 ºS haroratga chiqqungacha 5 grad/minut tezlik bilan bosqichma – bosqich ko’tariladi. Se elementi joylashgan ampulaning uchki qismi pechkaning bosh qismiga joylashtiriladi. Pechkaning bosh qismida temperatura 400÷450 ºC atrofida bo’ladi, bupaytda Se asta sekinlik bilan bug’ga aylanadi va Se atomlari asta sekinlik bilan boshlang’ich Si na’munalarning sirtiga borib o’tiradi va bunda kirishma atomlari to’la holda bug’lanishi uchun 800÷1000 ºC haroratda malum bir vaqt ushlab turish tavsiya qilinadi. Buning natijasida kreniyning sirti erroziyadan qutiladi.
Diffuziya pechkasining harorati T=1200÷1250 ºC haroratgacha 150÷200 ºC /min etarlicha tezlik bilan ko’tariladi va diffuziya shu ntemperaturada uzoq muddat davom ettiriladi. Diffuziya jarayoning vaqti 10÷20 soat oralig’da davom ettirilishi mumkin.

Diffuziya jarayonining belgilangan vaqti bo’lganidan so’ng na’munalar joylashgan kvarst ampula sirti tekis bo’lgan yaxlit temirning sirtiga qo’yilib sovitiladi.

2.4.1- rasm Se va Zn ni Si ga yangi texnologiya yordamida diffuziya qilishdagi tayorlangan kvarst ampulasining tayorlanishi. [43]

2.4.2-rasm-SUOL-4 diffuzion pechining ko’rinishi

2.4.3- rasm Zn ni Si ga yangi texnologiya yordamida diffuziya qilishdagi tayyorlangan kvarst ampulasining pechkaga joylashishi.