Astronomiya

6-Bo’lim. Quyosh sistemasi jismlarining fizik tabiati (8 soat)
O’quv axborot mazmuni. Quyosh-eng yaqin yulduz. Quyosh atmosferasining tarkibi. Fotosfera va undagi obektlar (donadorlik, mashallar va dog’lar). Хromosferada kuzatiladigan obektlar (protuberaneslar va xromosfera chaqnashlari). Quyoshning radionurlanishi. Quyosh aktivligi haqida tushuncha. Yer tipidagi planetalarning fizik tabiatlari. Gigant planetalar. Oy va planetalarning yo’ldoshlari.
Kosmik apparatlar tomonidan olingan planetalarning relefi, atmosferasi va magnitosferasiga tegishli ma’lumotlar. Mayda planetalar (asteroidlar). Quyosh sistemasining mayda jismlari: kometalar. meteorlar, bolidlar va meteoritlar. Quyosh sistemasining kelib chiqishi haqidagi hozirgi zamon tasavvurlari. Quyosh sistemasi jismlarga tegishli muhim xususiyatlardagi fizik umumiylik.

Mavzuga oid didaktik va texnik vositalar xamda foydalaniladigan jihozlar
1. Quyosh va planetalar haqida umumiy ma’lumotlar jamlangan jadval.
2. Quyosh fotosferasining donadorligi, mashinallari va dog’lari (fotografiyalar).
3. Protuberanetslar va Quyosh toji (fotografiya)
4. Planetalar va ularning yo’ldoshlarining kosmik apparatlar (KA) yordamida olingan rasmlari.
5. Oyni va Yerni KA yordamida olingan rasmlari.
6. Kometalar va meteoritlar, meteor va bolidlarning rasmlari.
7. Kodoskop.


Тavsiya etiladigan adabiyotlar.
1. M.M.Mamadazimov Astronomiya,Akademik litsey va kasb-xunar kollejlari uchun darslik, Т.: «O’qituvchi » 2003 yil 99-150 betlar.
2. Mursalimova G., Raximov A. Umumiy astronomiya kursi. Т.: O’qituvchi, 1976 105-115betlar.
3. Nuritdinov S. N. Somon yuli .Т.: Fan 1989 103-115 betlar.


O’quvchilar erishishi kerak bo’lgan bilim va malakalar
O’quvchilar quyidagilarni bilish zarur:

• 
  Quyoshning asosiy fizik xarakteristikalari(Quyoshning aktivligi va uning Yerga tahsiri);
  
• 
  Yer tipidagi planetalar va ular uchun umumiy bo’lgan xususiyatlar;
  
• 
  Gigant (ulkan) planetalar va ularning Yer tipidagi sayyoralardan farq qiluvchi asosiy xususiyatlari;
  
• 
  Quyosh sistemasi mayda jismlarning fizik tabiatlaridagi xarakterli xususiyatlar;
  
• 
  Kosmik fazoni tadqiq etishning asosiy yo’nalishlari va uni o’zlashtirishning kelajak istiqbollari;
  
• 
  Quyosh sistemasi jismlarning kelib chiqishi to’g’risida zamonaviy tasavvurlar.
  

O’quvchilar egallashi lozim bo’lgan malakalar:

• 
  Quyosh sistemasi haqidagi mahlumotlar aks etgan jadvaldan foydalana olish;
  
• 
  astronomik lug’at va taqvimlardan foydalan olish;
  
• 
  yangi astronomik mahlumotlar va kosmosni o’zlashtirish bo’yicha davriy matbuot materiallaridan foydalanib, qisqacha obzor yoki referat tayyorlay olish;
  
• 
  Quyosh va planetalarning fizik tabiatlariga oid sodda masalalarni yecha olish.