8-Bo’lim. Koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi (2 soat) O’quv axborot mazmuni. Koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi - moddiy dunyo uchun fizik qonuniyatlarning amalda namoyon bo’lishidir. Galaktikamizning tuzilishi: tarkibi va strukturasi. Galaktikamizning aylanishi, unda Quyosh sistemasining o’rni. Kosmik radionurlanishlar. Тashqi galaktikalar, sinflari va ularning to’dalari. Koinotning ulkan masshtabli strukturasi. Olam tuzilishi haqidagi zamonaviy tasavvurlar, ularning dunyoqarash va ekologik aspektlari.
Mavzuga oid didaktik va texnik vositalar xamda foydalaniladigan jihozlar 1. Galaktikamizninig tuzilishi (yon tomondan va qutbi tomonidan ko’rinishlari) va unda Quyosh sistemasining o’rni.
2. Yulduz to’dalari, gaz-chang tumanliklarning fotografiyalari.
3. Тurli tipdagi (spiral, elliptik va noto’g’ri formadagi) galaktikalar.
4. Koinotning yirik masshtabli strukturasi (mahalliy galaktik to’dalar, o’tagalktikalar va metagalaktika - sxema).
5. Kodoskop.
Тavsiya etiladigan adabiyotlar. 1. M.M.Mamadazimov Astronomiya,Akademik litsey va kasb-xunar kollejlari uchun darslik, Т.: «O’qituvchi » 2003 yil 198-218 betlar.
2. Mursalimova G., Raximov A. Umumiy astronomiya kursi. Т.: O’qituvchi, 1976 140-178betlar.
3. Nuritdinov S. N. Somon yuli .Т.: Fan 1989 134-156 betlar.
O’quvchilar erishishi kerak bo’lgan bilim va malakalar O’quvchilar quyidagilarni bilishi zarur: - Galaktikamizning tarkibi va o’lchamlari, unda Quyosh sistemasining o’rni;
- yulduzlararo bo’shliq, gaz va chang tumanliklar;
- tashqi-qo’shni galaktikalargacha (Andrameda, Katta va Kichik Magelan bulutlari) taxminiy masoflar;
- olam tuzilishining tuzilishi va evolyuo’iyasi haqidagi tushunchalar.
O’quvchilar egallashi lozim bo’lgan malakalar: -Хabbl qonuni asosida Galaktikalargacha masofalarni hisoblash;
- Quyosh sistemasining Galaktika markazidan uzoqligi va tezligiga ko’ra uning aylanish davrini (yoki aksincha davriga va uzoqligiga ko’ra tezligini) hisoblash.
