Atalar deyir atalarsöZÜ Işləyən Bey Hadi 20 200. S ebced Turuz-Tebriz

yayanı. yayanı. piyadanı. -atlı oldun lağa qoyma yayanı.

yayda ayransız, qışda yorqansız olma.

yayda bir gün boş qal, qışda on gün ac qal.

yayda ilandan qorxan, qışda çatıdan qorxar.

yayda kölgə xoş, qışda çuval boş.

yayda qazan, qışda qazan qaynasın.

yayda oğurlayan, qışda boynuna alar.

yaydan çıxan, ox yanmaz (dönməz).

yaydan çıxsa ox dönməz.

yayı kölgə xoş, qışda çuval boş. (yayda kölgə xoş, qışda çuval boş).

yayılmaz iş, ölüyə oxşar. (yayılmıyacaq bir yazı, ölü doğulmuş uşaq kimidir).

yayın bir günü, qışın yeddi günün yetirər.

yayın kölgə kovan, qışın qarnın oğar. (kovan: boş. işsiz. içsiz).

yayın kölgəsin güdən, qışın qarına düşər.

yayın yanqısı qışa qalmaz.

yayın yasmaq gərək, yarağın (silahın) asmax gərək. (- yayın yasub, yarağın asub).

yayın yaylaq, qışın qışlaq içində, gahıni gülsər, gahın tağlar içində.

yayınıb dağlara canavarlar, yeridilər savaşa canı varlar. (canlılar).

yaylıq örtən kişidənsə, papaq qoyan qadın yaxşı.

yaylıq örtən kişidənsə, papaq qoyan qadın yeğ (yaxşı).

yaz bayramı iş çağlamı, kef oyçamı, dos toyçamız qutlu olsun. (oyçamı: əyyamı). (toyçamı: toylanma çağı. yığnağan oy).

yaz bir çiçəklə, yazlamaz heç.

yaz bir gülünən başlır, miniylə bitir.

yaz bitirir, yay yetirir, güz gətirir, qış itirir.

yaz deyib otsuz, qış deyib suvsuz gəzmə.

yaz gəlibdir yaşıl ösər, alğa çıxar, topraq busar, bülbül güldən gülə tovsar yaz gəliri, yaz gəlir. (yaşıl ösər: göy gögərər). (alğa: alala). (busar: bozarar. rəng dəğişər). (tovsar: qaçar. qonar).

yaz gəlmədən, qar gedməyib, ot bitməz.

yaz gətirər, qış götürər.

yaz gününün yağışı, ər arvadın savaşı.

yaz kəsmiyi, qış xuruş. (kəsmiyi: pəniri. pendiri). (xuruş: yemək qarası, gözü).

yaz qıncılıq, qış dinclik. (qıncılıq: əzab. zəhmət).

yaz odunu, qış qazanı qaynadar.

yaz olmasa, yağ olmaz, dil olmasa, baş olmaz. (baş olmaz: düşünmək olmaz).

yaz saklanmamış, qış aranmaz.

yaz yapan, qış qapan.

yaz yapıya bax, qış qapıya.

yaza çıxardı danasın, bəyənməz oldu anasın.

yaza çıxarsan – tərə yesəndə, kərә yesəndə.

yaza çıxartdıq dananı, bəyənməz oldu ananı. (hər iş gördün ipin ucun bıraxma). (uşağa, balava güc versən, birinci atanasın danar).

yazacım yazmasa gərçəgin sözün, silin ürəkdən itirin məni. (yazacım: qələmim).

yazan unutmuş, yazın unutmamış.

yazan yazıcı korudu, yapdığı bizə gorudu.

yazana baxma, yazdığına bax.

yazar unudar, yazı unutmaz.

yazda ayrandan, qışda yorqandan olduq.

yazda beyin, qışda qazan qaynasın.

yazda çalan, qışda oynar. (çalan: oraq vuran).

yazda çalxan, güzdə yalğan, qışda yarğan.

yazda gəzir, qışa tuş gəlir. (oyun hər başa gələr).

yazda hərəkət, güzdə bərəkət.

yazda yatan, qışda üşüyər.

yazda yaz, qışda qıs. (yaz: açıl. çıx).

yazda yür, qışda dur. (yazda, yayda işlə, qışda dişlə, dincəl).

yazdaki sulun özürgəli (gözürgəli), evdəki toyuğu ötürmə. {çöldəki sonaya (qırqavula) göz tikərkən (istəyib, seçib bəğənərkən), əldə ki quşuvu bıraxma, gözdən salma}.

yazdı ölkəmə bir yazı, çəkəmmirəm artıq, yazmaq istəyirəm bir kərə daxi, yazımdan qasılmış, yayım artıq.

yazdı topraq açan, yapraq tökən, beli bükən qış olur.

yazı ayrandan, qışı yorqandan olduq.

yazı bizni birləşdirməsədə, mən dünyanı sənsiz ötəmən, yüzüvün güzgüsün bağrıma basıb, sinimə birgə alıb gedəmən.

yazı budur qazma alıb dərin quyu qaz gilən, çürük iplə ağırdaşla ol quyuya düşmə qıl. yaşam seçənlərindir!. (taşutsuz böyük qazanc olmaz) (taşut: daşut. risk. xətər). (yaşam budur su verməsən quruyar, könül olsa qolay yerdən qol atar).

yazı haxla, yemi saxla.

yazı sənin, dildə sənin söz sənin, yazac alıb öz yazıvı özün yaz, qazac alıb yatlağ sinin özün qaz.

yazı varsa, azı yox. (yazıdan azı yox).

yazı yazan özünsən, əkdiyivi biçərsən.

yazı yazmaz birin güllüyə, bir obirin küllüyə. (yazı: qədər).

yazıda böri ulasa, evdə bağrı atın titrişər (datrışar, dartışar).

yazıdan, azı yox.

yazıq görməz olmaz ər, bir yazıqla ölməz ər. (yazıq: günah. xəta).

yazıq tutulmadı, yanıq tutuldu. (yazıq: suçlu. günahçı. (yanıq: məzlum).

yazıq yararamaz keçmişinə deyəsən, yazıq odurki gəldiyin görmüyəsən. (yazıq: hayıf. təəssüf).

yazıqların biridə elə, yazıçıdır.

yazılan çəkilir, əkilən biçilir.

yazılı baş, yazıq baş. (yazılı baş, daşlı baş). (baş yazısına güvənən baş, üzük, əzik, kiçik qafalı baş olur). (bu söz kişiyə oyarı verir. öz əlindir yaradır səni, öz ayağın götürür səni. öz gözün, görkəzir səni. (kişi durarkən, kəndi yazısın, kəndiyi qazıq yazır. (durarkən: yaşırkən). (kəndiyi qazıq: özünə öz qələmi). (el ara bir söz gəzər. (-mənimki də belə gətiribdi). buna qarşı atalar deyir: - gətirməyib səninki belə, ''beləni'' bırax, bildiyin elə!. ).

yazılı gora girməz, görməyincə yazısın.

yazılı yazısın gördü, gora girdi.

yazılı yazısın görə gərək, görməsə sinə (gora) necə girə.

yazılmadan yazı öndən oxunmaz. -kimin ilkini kimin songünü. (yaşam dolu gözlənməz). (gözlənməz: sürpiriz).

yazılmayan atım yox, yanılmayan bilim yox. (atılmayan ox yazılmaz (sapmaz), oxunmayan yazı yozulmaz).

yazın ayransız, qışın yorqansız olmasın.

yazın başın pişməsə, qışın qazan qaynamaz.

yazın gözü yaydadır, yayın gözü güzdər, güzün gözü, əkəndə. (güz: payız).

yazın günü qışın qazan qaynadır.

yazın işi, qışın qarın əridər (yaşın qurudar).

yazın şehi, qışın qarı yaşam (həyat) barı.

yazın uçmaq (yaz cənnətdi), qışın tamu (qış cəhənnəm), yarağın gör.

yazın uçmaq, qışın tamu yarağın gör. (yaz cənnətdi, qış cəhənnəm bunu bil yaraqlan).

yazın yağışı, yayın barışı (bar verməsi).

yazın yatan qışın üşür. (qışın: qışay. qış fəsli). (üşüyən yatamaz).

yazın yatmış qış ağlarmış.

yazın yaylarlar yaylağını, qışın qışlarlar qışlarını. (yazın yazlardı yaylağını, qışın qışlardı qışlağını).

yazını yazan, yavuz. (baxtı cızan, götvərən).

yazıtdan sevgiyə yetməmiş ömür, sevənlər sevdiyin sevərək ölür. (yazıtdan: əzəldən). (yetməmiş: görməmiş. kafi gəlməmiş). (sevərək ölür: sevvgidən doymamış ölür).

yazıya düşdüyündən qaçınmaz.

yazıya qazı yok. (yazını dəğişmək olmaz). (keçəcək uğra söylənən söz). (keçmişi, olmuşu, olub bitmişi dəğişmək olmaz).

yazıya, əyri oxuyanlar girir.

yazmadan yazar olmaz, gəzmədən gəzər olmaz, qazmadan qazar olmaq.

yazmağa dəğər işlər, oxuşa dəğər yazılar yarat.

yazmamış, atım (ovçu) olmaz, yanılmaz, bilgə olmaz.

yazmaz atım yağmur, yanılmaz tanığ yanğu. kırıxmaz oxun yağmur, yanılmaz bilik yanğu: yağış oxlanan, atılan yerə düşər, yanğu (əksi səda. pejvak) həmməşə verilən səsə uyar.

yazmaz yanılmaz, yürüməz yozulmaz. (yazmaz yanılmaz, yürüməz yorulmaz).

ye, yedit, ayruğa (başqasına. yada) qoyma malın.

ye, yedit, ayruğa qoyma malın.

yeb doymadı yalab doysun!. (yeb: yeyib).

yeddi dərə qoxuların tülkü bilir.

yeddi lələ baxtığı çocuğun, gözü çıxmış.

yeddi oğul bir dədə yerin, yüz tülkü bir aslan yerin verməz.

yeddi oğul bir dədə yerin, yüz tülkü bir aslan yerin verməz.

yeddi ölçüb, bir biçiblər (kəsiblər), yeddi deyib, bir eşidiblər.

yeddini atmaq olsaydı, beşliyi qurmağa navar. (navar: nə var). (tapmaca). (yeddi: yeddi biçikli ''unutmaq'' sözü). (beşlik: beş biçikli ''mutlu'' sözü).

yeddisindən yetmişinə dək. (uşaqlığından qocalığına dək).

yeddisindən yetmişinə qanmamış, səksənində gül açmaz.

yedik olsa, ər ağrımaz, içlik olsa, at yağrımaz. {başmaq olsa, ər inciməz, yəhərlik (yəhər altı keçə) olsa, at beli yaranlamaz}.

yedin duzun, duzluğun oğma (uşatma. sındırma).

yedit qonağı, yıxsın ocağı.

yeğit qonağ görsə, evdən çıxar, yerik qonağ görsə, evdən qaçar. (yeğit: kişi). (yerik: alçaq. kitos nakəs) (evdən çıxar: qarşı alar. qaşılamağa çıxar) (evdən qaçar: əkilər).

yeğlə oturar iyini tutar. (yeğlə: iyi ilə). (yaxcı ilə oturan, yaxcını seçər).

yeğniyi yel alır, ağır yerində qalır. (yeğni: yüngül).

yekə başım, dinc başım. (yekə otur, dinc otur). (yekə: tək).

yekə kişilər qorxaraq kiçilər.

yekə kişisin! bir düş başa!, dırnağın varsa, öz başın qaşa!.

yekəsin götür yorqanun, geninə uzat ayağun.

yel aparan yelindi, yerdə qalan elindi.

yel aparan yelindi, yerdə qalan elindi. (yel aparan yelindi, yerdə qalan mənimdi).

yel becərən, boran biçər. (yel ösdürən, boran osdurar (dərər). (ösdürən: becərən). (hər nə əksən əkinə, ondan çıxar tikənə).

yel belə әssə! balta belə kəssə! vay mənim halıma.

yel əkib dəğmə tüpən, dad bu gün keçdi dünən.

yel əsəndə arvadın başı titrər.

yel əsəndə yellənər, yol görəndə yollanar.

yel əsəndə yellənir. yol görəndə yollanır. (yel görür yellənir, yol görür yollanır).

yel əsib, qoz tökülüb.

yel əsincə dağılır maxda dağı. (maxda: paxda. pamıq. pambıq).

yel əsməklə yaşam yolu dəğişmir, hər yol ilə istəş amaş ərişmir.

yel əsməsə, budaq təprənməz.

yel əsməsin, söz dəğməsin: (ərköyül). .

yel əsməzsə yelkən tanqamaz.

yel əssə pişən tökülər.

yel gətrəni yel əkidər. (əkidər: aparar).

yel görür yellənir, yol görür yollanır.

yel olmasa dal əsməz.

yel olmasa yelkənin var nəyivə, yelkən yoxsa yellənmədən sənə nə.

yel önünə düşən, yanılır.

yel öylə əsə, dəvə göydə gəzə, vay yerdəki keçinin halına.

yel təpər, yapraq əsər.

yel üfürdü, su köpürdü.

yel üfürər, sel süpürər.

yel vurur çalır, yengələr (ətəklər) oynayır. (yel vurur, yeləngələr oynayır).

yel vurur çalır, yengələr oynayır.

yel vurur, yeləngələr oynur.

yel, ələklə tutulmaz, söz, çomaqla yutulmaz. (sözü utmaq (sindirməyə, qanmağa, həzm edməyə) su gərəkdeyir, baş gərək).

yeldən boş (müfdə) nə tapasın.

yeldən gəlib yelə gedməz, heçdən gəlib heçə gedməz, necə gəlib elə gedməz, necə tutsan elə gedir.

yelə qayadan pay düşməz.

yelə qayadan pay düşməz. (yel qayadan nə aparar).

yelə tüpürən, üzündə yığar.

yeli qoğmuş qaçağu düşmüş elindən uzağa, nə bileymiş yadav eldə tapa bilməzdi duraq. (yadav: yad. qərib). (duraq: qərar).

yeli oda ver, suyu şora ver,.

yelin önünə düşən, yanılır.

yelin sirkə dadlı gələrmiş baldan. (yelin: müfdə).

yelinən gəldin, yelinən getmə.

yelinən yetər, odunan itər.

yelişsən yelilə, yolda qalırsın (yellənmə yellə, yolda qalırsın).

yelkən oldu yel gərək.

yelkəni kəttəni ancaqki aça güclü külək. (kəttəni: yekəni).

yelkəni sən kullamağı bilməsən, əsən yelər heçqaçansa suçlanmaz. (kullamağı: işlətməyi ).

yellə gələn bitdi, yerdən gedən itdi. (kişi kəndi toprağında köklənib kök salmasa (köklənməsə), yad ellilər gəlib yiyə çıxar). (kişi kəndi kökün dansa, toprağ onu yadırqar, qərib sayar).

yellə gələn bitdi, yerdən keçən itdi.

yellə gələn yələ qalmaz, tutulmasa, enər başa. (yələ qalmaz: göydə qalmaz). (olaylara təpgi göstərilməsə, başa qaxınc olur, bəla olur). (təpgi göstərilməsə: tədbir qılınmsa).

yellə yelişdim yolda qaldım.

yellənirsə güclənər, suvarılsa ölsənər. (tapmaca). (od).

yelli gedən, tez köçər. yelli qalxan, tez çökər. (köçər: keçər. gedər) (çökər: batar. düşər). (hızlı yanan, tez sönər). (yelli durma, yel alır).

yemə yarmat çörəyin, günün tapar başqa çalar. {yarmat: (yarmaz). namət}. : .

yemədən yaşam olmur, yeməklə yaşam dolmur.

yemək içəmək təkliyində dadlıdır, kimlə ola dadı başqa adlıdır.

yemək istəyib yemək, acalıb yemək, biri şişirir, biri doyurur.

yemək olsa qazan tapılar, qazan olsa çömçə tapılar.

yemək yaxşıdır, bir kərə bizdə, bir kərə sizdə.

yeməkdə dosd olanı, iş başında yoxla.

yeməklə doymayan, görməklə doymaz.

yeməmiş on evə getmək olur, geyinməmiş bir evə yox.

yeməsən çəkin olmaz, əkməsən əkin olmaz. (çəkin: ağramın. ətin).

yeməyə baxmaqla doymaq olmaz.

yeməyə yemin sıçmağa poxun, deməyə sözün gərək.

yeməyin dadı duzdu, sevginin dadı düzdi! (- düzdi ?).

yeməyin qoyun olsun, gördüyün düyün olsun.

yeməyin yalğız yeyən, yükün özü qaldırar.

yemirəm, işmirəm, vermirəm, yatmıram burda olmaz.

yemiş yavuz bir əldən min tapanca.

yemiş yetişər, yeyən yeyər.

yemiş, ağacdan uzağ düşməz.

yemişi acı, əkmə ağacı.

yemişin gördün ağacın at. (itginin yarısından qayıt).

yemişsiz ağaca daş atarlarmış.

yemsiz inək süt verməz, kəsməz qılıc kar verməz.

yemsiz torba, at gətirməz.

yendikə uyan, yenidən qorxar. (yendikə: adətə).

yendikin qoymaq, ağrıtın törər (kəsəlin törər): bir alışqanlığın tərki, ruhi kəsəllənməyə nədən olur.

yenə başqa dildə yazıb oxuşu, ulu tanrı götürsana bu qışı. (oraz).

yengilərdən öğrəşən, qalxış yolun tez bilər. (yengilərdən: sınğılardan. şikəslərdən).

yeni baxcanın narısın, qırmızı güldən arısın.

yeni doğan, ötənləri almaşar. (almaşar: yerin tutar). (boğulmasa keçənlər, doğulmayır yenilər).

yeni süpürgə iyi süpürür.

yeni yenidi, yamalı yeni.

yeni yenidi, yamalı yeni. (yeni yenidi, yamalıda yeni).

yeni yollar keçmiş yolundan başlır.

yeni yön, daha yon. (yeni yollar, artıq çalışmalar (yonaqlar) istər).

yenicə gəlin, yerivi bəlin. (bəlin: tanı).

yenini görüb sapşırma, əsgini görüb ərinmə (üzülmə). (sapşınmaq: heyrətdə qalmaq).

yenini görüb sapşırma, əsgini görüb ərinmə (üzülmə). (sapşınmaq: heyrətdə qalmaq).

yenini qurmağa yarış, eskini yıxmağa çalış.

yeninin dadı, əskinin adı.

yeniş yoxuşsuz yol yox.

yer basruqı dağ, boy basrıqı bəy.

yer dəğərin oturandan alır.

yer doymasa, ər doymaz. (yer işləyib əkməklə doyar).

yer əkən buğdasın güdər, saman özün yetirər.

yer qatı batmaq zor, göy uzaq çatmaq zor. (yerlə göy arasında qalmaq).

yer salırsa ürəkdə yaman, yeğlər yurdu bulanmaz aman. (iyiləri könlə almaq üçün, kötüləri ordan qoğmalısın).

yer tuturu darlı genlik könüldə, yaxcı kötü beyində, göyçək çirkin gözündə.

yer üzündə, göy üzündə doğruluq yoxdur, kişi üçün doğru tutmaq, qılınır, yaşmaq vardır.

yer var itin hürgəni, yer var itin hürməzi!. (hürməzi: səssizi).

yer var sınmamaq üçün əğilməlisən. (sınmaqdansa əğil).

yer vardıki igid düşman qanından içər, çağı irsə cinqo kasa al boza.

yeralması, alma dadımaz.

yerdə pulu, göydə tanrını unutma.

yerdə yıldızın olsa, göydə ulduzun tapılar. (yıldızın: kökün. rişən).

yerdən tapdın sanab al, qapın çaldı, tanab aç.

yerdən tapsan sanap al.

yerdən yerə güp düzlər, bir birinə bənd edələr, atdan birin çəkələr, gəl onda gör, guppa gup.

yerdә toyuqla gəzən göydə bürküt olanmaz. (bürküt: qartal).

yerə düşən göydəndir.

yerə düşən gül olar, oda düşən kül.

Yeri gələndə hamı öz sözünün göyçəyini deyər. (Araz Gunduz).

yeri güz sür, güz sürmədin yüz sür. (yem acanda, iş çağında gərək).

yeri işləyib tuxumla, sözü becərib yorumla.

yerikləməz çatılmaz, könül yoxsa atılmaz. (yerikləməz: istəməzsə. həvəs edməsə. meyillənməsə) (atılmaz: təşəbbüs edmək).

yerikmə hər görüngə. (yerikmə: yerikləmə. istənmə. həvəslənmə. meyillənmə). (görüngə: gözəlliyə).

yerimək bilək, qaçmaq borcumuz.

yerimәdәn yügürmə, düzətmədən uçurma.

yerin batlaq, dözüm olmaz batarsan, basda ayaq, çırpın çaba qalxarsan. (bu evrəni işləyənlər apardı).

yerin verən oyun itirər. (ornun verən oyun itirərş).

yerində olursa baş, ayağa dəyməz daş.

yerində söz söyləsən, ötünüşməyə yer qalmaz. (ötünüşməyə: üzr istəməyə).

yerini bilməyən, yersiz qalar.

yerişin bilməyən tez gec yıxılar.

yeriyən axmaq, yatan ağıllıdan yeğdir.

yeriyən ayağ, büdürər. (yeriyən, büdürər).

yeriyən çatmış, yatan qalmış.

yeriyən yol alar, yeriməyən yolda qalar.

yeriyən, büdürər.

yeriyən, öz dabanın güdməz.

yeriyən, yetir, izləyən, çatır.

yerkökün çıxartsan, yer nəyin üstə dayanar.

yerqurdu olub sürünmə, qurd olban dağudan, baş yoluban yağudan.

yerli doğşan, yerli it.

yerli dovşanı, yerli tazı tutar.

yerli söz yerin tapar, yersiz söz, yiyəsin.

yersiz el yetim, elsiz yer yetim.

yersiz ensə, yerli qaçar. (yersiz gəldi, yerli qaç).

yersiz əkin olmaz, dilsiz, elin.

yersiz gəldi, yerli qaç.

yersiz qərib olmaz, qəribsiz yer olmaz.

yersiz oyun, boyun pozur. (yersiz oyun, sındırar boyun).

yersiz sevgi yer edsə, yerli sevgi qaçarmış.

yersiz söz, ağızdan çıxar, yersiz yeriş, adamı yıxar.

yesən qayğının minin, bitirməz işin birin.

yesinə baxar, at kişnər. (yesinə: yiyəsinə).

yeşikləri çöndələn yığsan, yer olur, sözü çöndələn desən söz olur. (yeşikləri: yükləri. şey şüyi). (çöndələn: yanaki. yanı üsdə. mayil).

yetdidi, birin demərəm, beşin bilmərəm, birin unutdum.

yetdim dedin, yıxılma, doldum dedin, tökülmə.

yeter artıq olma maşa, maşa isən, əğik yaşa, türksən qoyun olamazsın, türküm diyən olur paşa. (əğik: (tabe'. müti'). kölə. qul).

yetən yemiş, sapda durmaz, söz dinləməz adam olmaz.

yetənə yetir, yetməyənə daş atır. (dəyənə dəyir, dəymədiyə daş atır).

yetənə, bir baş, yetməzə, bir daş. (baş: kəllə).

yetənəyin, bacarığın bilmək, əl çatmaza ulanmaqdır. (yetənəyin: yetikliyin: səlahiyyətin). (bilmək: tapmaq. dərk edmək). (ulanmaqdır: yetişmək).

yetər artıq, demə artıq, yaşın sürər, çağın yetər.

yetər baş al yola sən, çatmaz başa tələsən. (baş al: başla ).

yetər biri avğın ola, yaşamla gəlişmək olar. (avğın: gönən. doyğun. qan'). (gəlişmək: razılaşmaq).

yetər ki min qanan qalsın, analıq dilin ansın. (ansın: unutmasın). (min qanac, alqılı, şuur gücü olan, milyonların işin görər!).

yetərki güləsən gözəllikləri doğsun.

yetərsizlik başlarda yetərlilik başımda, qovuşursa bir yerə, çatar işim göylərə. . (bir kəsin işinin uvatlığı, umatlığı başqalarının yavatlığındanda etgilənir). (oyaq biri, yuxuda biri, aparar iti).

yetgən qıza çörək verən çox olar. (yetgən: olqun. yetişmiş).

yetgin olan, bilgin olar, öz əsgiyin iyi bilər.

yetim asqırar, özü özünə sağlıq deyər.

yetim aşı yarma köçə, oda pişər yarı gecə.

yetim gözü çömçədə, yartı gözü omçada, oğru gözü olçada. (omça: kündə). (yartı: odunçu) (olça: qənimət).

yetimə ağlamaq öğrətməzlər.

yetimə baxsan, betinə durar. (betinə: üzünə).

yetimə baxsan, betinə durar. (betinə: üz).

yetimə çörək verən az olar, hamamamda can can deyən çox olar.

yetimin bağrı yağ bağlamaz.

yetimin hamamda, atası çox olar.

yetinən yetdi, yetmiyən itdi.

yetinməyən dağa çıxdı. (yetinməyən yola çıxar).

yetişdi qız, ərə bardır, yetişsə ər, qıza bardır.

yetişər gülün, tapun olsa dərirsin, sağ olsun başın, gəlsə başa çəkirsin. (tapun: baxtın).

yetişmədən qıl yaraq, yaş yetmiş, iş bitmiş.

yetişsə yerə ağac budağı, demək ki yetirmiş bollu barı.

yetlik olsa, ər öldiməz, içlik olsa, at yağrımas: başmaq olsa, ər qalmaz, yəhərlik (yəhər altı keçə) olsa, at beli yaralanmaz.

yetməyən yerə ayağın, soxulmasın qadalı başın.

yetməzin ağzı aşa, burnu daşa dəğər. (yetməz: (yetməmiş). umatsız. şanssız. bədbəx).

yetməzləri, çatmazları, olmazları çevrə bərdən qoğdunsa, yetən çatan, olan gülən yoğ durar. (yoğ: bol. yaxın).

yevriyə alan dar gəlməz, utsuza yalan man gəlməz. (yevriyə: yüvrüyə. yürügə: çevik. zirəngə). (utsuza: hayasıza) (man: ar).

yeyən arığlamaz, işləyən yorulmaz.

yeyəni su aparmadı, yemiyən suya getdi.

yeyənməsən doyunca, yaşanmasan boyunca, ötər yaşın köş keçər, yetənməsən barınca. (barınca: dincələk. dincəlgə. düşərgə. istirahətqah).

yeyənməsən doyunca, yaşanmasan boyunca, ötər yaşın köş keçər, yetənməsən barınca. (barınca: dincələk. dincəlgə. düşərgə. istirahətqah).

yeyib doymab, yalab doymaz. (doymab: doymayan).

yeyib doymaz, yalab doymaz.

yeyib yeddi olmayan, yalab yetmiş olamaz.

yeyici ki (orucun yeyən) uğruya (xeyir edə), pisin (şərri) sava, yeğ oruc tutandan ki, dünya qova.

yeyilən çörək gej durmaz!. (yeyilən çörək tez unudulur).

yeyim içim ölçüdə, dincər qarın qursağın. (dincər: dinc olar. ağrımaz).

yeyimli at armaz. (yeyimli: yeyəcən). (armaz: əldən düşməz).

yeyin gedən tez çatmaz, irtə qalxan gec çatmaz.

yeyip içip, qonup köçüp, illər oğun, çağdan soyun.

yədəyin görən əklənər, yədəyin atan təklənər.

yəhəhərsiz ata yük çatılmaz.

yəhər at belində, həmməşə qalmaz.

yəhər ata yük olmaz, arvad ərə.

yəhər gedmiş at qalmış, üzgü gedmiş iç qalmış. (yəhər gedsin at qalsın, üzgü gedsin iç qalsın). (üzgü: üzü. surəti).

yəhər, gah atın belində gəzər, gah yiyəsinin.

yəhər, gah atın belində gəzər, gah yiyəsinin.

yəhərin ağır yüngülün at bilir.

yəhərin qaşında duran, qazanın aşından olur. (durum var yenməli, durumda var yenilməli). (durum vardır sürüb çevirməlisin, durumda var boyun əğməlisin).

yəhərsiz ata, yük çatılmaz.

yələ dursa, yelə gedər. (yaşamda, seçilən amaca çatamaq üçün, yol salmalıdır).

yələdən (yaldan) tutanmayan, quyruğdan nə tutar.

yigid görkü, bilik yaraq. (görkü: yaraşığı. gözəlliyi).

yigit başı sağ olsun, mallısıda var malsızıda. (yigit: comət. centilmən).

yığılax biz araya, məlhəm qoyax yarıya.

yığılaq biz araya, məlhəm qoyax yarıya. (yığılaq bir araya, məlhəm qoyak yaraya).

yığışma deyirəm, yoluşma başa düşür.

yığmaq olmaz əl ayağın, söz düşərsə dillərə.

yığsan dağalar, səpən dağılar. (yığsan: ekonomi edsən). (dağalar: dağ olar. çoxalar).

yıxdınisə göydən yox, yıxıldınsa yerdən yox. (yox: görmə).

yıxığı yığan (götürən, qaldıran), qalığı qoruyan.

yıxığı yığan, qalığı qoruyan.

yıxılan, gürəşdən doymaz. (öc isi (hissi) için oyar).

yıxılan ağaca, minən çox olar.

yıxılan çatı (damı), bir kərpiç saxlamaz.

yıxılan qalxdı, yatan qaldı, ölən batdı.

yıxılan qalxmış, oturan batmış.

yıxılan özgədən görər, yıxan özündən.

yıxılanı əzmə, düşəni itmə (itələmə).

yıxılanı yer tutar, yer olmasa gor tutar. (tutar: saxlar). (yıxılmış olan durmuşsa, gorda yatan durmamış. ölü gəlib dirilməz).

yıxılanın üstünə tökülən çox olar.

yıxılanın, dosdu olmaz.

yıxılası daşqa, qırxgün öndən cırıldar.

yıxılcağın yerim bilsəydim, döşərdim saman yerinə.

yıxıldın özündən gör, yıxsan özgədən.

yıxıldınsa gülən çox olar, eşitmə, dayandınsa dosdun çox, güvənmə!.

yıxıldınsa qalxmadın, ölüm gəlir sıradan.

yıxıldınsa, toprağa sarıl.

yıxılıb qalxan çatdı, yıxılıb qalan batdı.

yıxılıb qalxan, öğrəşər, yıxılıb qalan, ölməyinə aldışar. (aldışar: adət edər).

yıxılıb qalxar, qalxıb düşər öğrəşər uşaq ayaqda durmaq.

yıxılıb qalxmaq, yanılıb yara almaq, öğrəşib onmaq, yaşamaq böylə. (onmaq: düzəlmək).

yıxılıb sınıb əzilməyə öğrəşən, çətin qalxa ösə dirsələ. (ösə: böyüyə. inkişaf edə. rüşd edə).

yıxılır özgəni döğür, yıxır özünü öğür.

yıxılırısan, dəvə boynundan yıxıl.

yıxılmadan durğalmır. (bulanmadan duralmır). (qalxış yolu düşməkdən). (qalxış keçir düşməkdən).

yıxılmadan qorxan, düz yolda çaşar.

yıxılmağı danınma, qalınmağa inanma. (qalınmağa: sınıb qalmağa).

yıxılmağı gözləyən, göz görərək yıxılmış.

yıxılmağın bilməyən, ayağ üsdə qalanmaz.

yıxılmaq sənin üçün, qorunmaq sənin işin.

yıxılmasan, qoruyan var.

yıxılmış ağaca, çıxmağa nə var.

yıxılsan dizindən gör, əzilsən dilindən gör.

yıxılsan ucadan yıxıl, otursan alçaqda otur.

yıxılsan, yerdən yapış, boğulsan çöpdən.

yıxmağa yarında var gec deyil, düzətmәyә bu gün belə tez deyil.

yılxı susar, boynun uzar. (yılxı: heyvan).

yılxının dişin sana, yalxının işin. (yılxının: heyvanın). (sana: hesaba qoy). (yalxının: insanın).

yılxının dişin sana, yalxının işin. (yılxının: heyvanın). (yalxının: insanın).

yılığ ıslaşa ıslaşa, yaluğ söyləşə söyləşə (birbirin tanır). (yılığ: heyvan) (yaluğ: insan). (ıslaşa ıslaşa: iyləşə iyləşə) (söyləşə söyləşə: sözləşə sözləşə).

yılığın (qorxaq) otu qızdırmaz.

yılığlar arsaq ölür. (yılığlar: heyvanlar). (arsaq: mə'sum).

yılıqın (qorxaq) otu qızdırmaz.

yıparlıq kəsürgüdən yıpar gedər, iyi qalır.

yırqa deyər yuxladar, balam deyər oğşadar, incə yerin tuşladar, uf deməyə verməz aman bu dünya. (yırqa: mahnı. türkü). (uf deməyə: of deməyə).

yırqıça tarıq: - bir saz bir, söz (gərək, lazım). {yırqıca (yarqaçı, oxuyayana) tarık (gərək, lazım) bir saz, bir söz}.

yırtıcılıq qazanda, yartcılığı qazanda. (pozuqluğ qazandadır, yasırdı, hazırdı, ama yaratcılıq, bəsləməyi qazanmalısan). (yırtıcılıq, doğal bir iş, yartıcılıq üçün iş gərək, yartıcılıq qazanılmalıdır). (yırtıcılıq: vəhşilik. yıxıb sökmə). (yartcılıq: yartıcılıq: iysəvərlik. xeyrxahlıq. yaradıcılıq). (doğada iyi kötü seçilməz, doğru yalan tapılmaz. bu konular kişiyə, kişiliyə özdür. (doğada: təbiətdə) (özdür: məxsusdur).

yırtıq ələk, yıxıq dam.

yırtıq ələk, yıxıq dam.

yırtıqları çatdıran, pozuqları onatan, sapıqları yolatan, yazıqları qutaran yasalar (qanunlar).

yiyesini ağırlayan, itinə gəmik atar.

yiyə çıxda saxla ara sevgidən, acınmadan qıymış olur sevgilər. (qıymış olur: zulum edir).

yiyəli it sılanar. (sılanar: sıylanar: hörmət görər).

yiyəli itin, quyruğu dik durar.

yiyəlik hər nə olursa olsun, yiyəligə ərdəm gərək. (yiyəlik: milk. mülk) {yiyəligə: yiyəlik uyarın qorumağa. (uyarın: haqqın)}.

yiyəni su aparmaz, yemiyəni aparar.

yiyəsinə bax atın nalla.

yiyəsinə baxıb, mıxını çalır.

yiyəsinə gərək olan, qonşuya kütün demişlər. (kütün: haram).

yiyəsiz dərə, tülkü bəyliyi.

yiyəsiz eşəgi qurd yemiş.

yiyəsiz göldə, qubağa xanlıq edər. . (qaz qopsa, ördək gölə yiğələnür) (yiğələnür: iyələnir. əkələnir. malik olur). (qopsa: ölsə. köçsə. uçsa).

yiyəsiz qarqış yerin tapar.

yiyəsiz qoyunu, qışdada qırxarlar.

yiyəsiz mal, ya elə gedər, ya yelə.

yoğandan (yorğandan) artıq ayağ kösülsə (çözülsə. uzunsa) üşüyür.

yoğrulmamış xəmirdən, çörək çıxmaz.

yoğrulu söz, duzlağı gülşən edər, yontusuz söz, gülşəni duzlağ edib!.

yoğruluq sözdə, doğruluq özdə. (yoğruluq: yaxımlılıq. bacarlıq. incəlik).

yoğrun malı oğrun mala qatmaqıl. (yoğrun oğrun: həlal həram).

yoğşaq ürək çilələrin dəngirin, ağrıların ağırın, dilmə gözlər ağlaşların acırın gizlədir. (yoğşaq: yumşaq. kəvrәk). (dəngirin: ağırın). (dilmə: can alan. dilbər). (acırın: ən acısın).

yoğun incəlincə, incə üzülər.

yoğun tüstü dar bacadan çıxanmaz.

yoğun yonulunca, incə üzülər.

yoğur (xəmir) tez gələndə arvad deyər ərim məni çox istir.

yoğur (xəmir) yetişəndə qabarır.

yoğur vermədən, uğur gözləmə. (yoğur vermədən: səyasət edmədən). (göz yumduğundan, uğur gözləmə).

yoğurçusu yoğurar, kilimçisi toxuyar, gəbəcisi doğurar, xırmançısı soğurar, çevrənçisi çevirir. (gəbəci: doğumu yaxın olan boylu). (işivin uzmanı, ustası ol. bilən iş ardıca ged).

yoğurt yoğurt danışmaqdansa yoğurub danışmaq yeydi.

yoğuş könüldə yaşır, başda yok. (yoğuş: sevi. rəhmət. məhbbət).

yoğuş tezraq düşür dan atmamış irtin önü. (yoğuş: kərəm. rəhmət).

yox bir kimsə aldanmağa geciksin. (heçkəzin aldanmağa kimsə gecikməmiş).

yox bir yapı yapıqsız, yox qablama qapaqsız. (yapıqsız: qapısız. giriş çıxışsız).

yox dinləmək diləməz, hən duymadan yorulmaz. (yaltaqçı kimsə).

yox ertiyə bir sözüm, keçmişimlə döğüşüm, işi qoymam yarına, gücüm çatsa gününə. (ertiyə: sonraya. gəlcəyə).

yox olmasın arçağlar, var qalmasın alçağlar. (fərqlər aradan qalxmasın, əsgiklər uzun sürməsin).

yox olsun yoxsulluq, varlığa nə darlıq.

yox salı, xoş salı. ( salı: xəbər).

yox salıq xoş salıq. (salıq: xəbər). (yaxınlarından uzaqda olanlara avunc üçün deyilən söz). (avunc: təsəlli).

yox salıq, xoş salıq. (salıq: xəbər).

yox salıq, xoş salıq. (yox xəbər, xoş xəbər).

yox yaşıyan ölüm çün.

yox yerdən əzrayılda can ala bilməz.

yoxa qoy keçənləri, ala dur olanları, görə tut gələnləri.

yoxa tut yaşıq, çəkmə simcimə, dinlən, solun, bırax, ötün, olduğun yaşa. (yoxa tut: yüngül tut). (yaşıq: yaşamı).

yoxa yürük yetməmiş, yoxu tutan olmamış.

yoxadan yoxa pay düşmәz, qurudan qura yoğuşmaz. (yoxadan yoxa: yoxsuldan yoxsula). (yoğuşmaz: bələşməz). (quru: çinis. gözüdar).

yoxda uğur olmaz. (pozitivizm açıdan) (yoxluq iyi qarşılanmaz).

yoxdu çaqqal, giribən bir meşədə, heç gülün yoxsa tikanı demədə.

yoxdu gücü yaşamın yoxsa umut yerində, atdım atan irəli çilə qoyar geyində. (çilə: dərd). (geyində: ardında. dalında).

yoxdu qalan, yalan qalan, qalan yalan, axi dünya!, oda yalan.

yoxdu qapı qalsın qapıq sevgi gücü qarşında.

yoxdu qarşılıq verəsi aşqa, güdmə qarşılıq verdiyin aşqa.

yoxdu yaxın kölgəsindən heç nəyin, düşsə qaranlıq oda çıxmış yoxa.

yoxdur mənə yar, oldu bu gündə gecə yarı, açdıca səhər qan oluri gözdəki yaşi.

yoxiydi qadası başın, olmasaydı ağızda dili.

yoxlamamış inanma.

yoxlu üzü soğuq olur, varlı üzü yoğuq olur. (yoxlu: yoxsul) (yoğuq: isti. yaxımlı).

yoxluğu dərk edəməm sən varikən köngüldə. (dərk edəməm: fərq edəməm. hiss edəməm. anlayamam).

yoxluğu düşünən varlıqdan olar.

yoxluğu düşünən, varlığa inanar.

yoxluğun bilməyən, varlığı qanmaz.

yoxluğunda varlığını düşünmə, dirligində, kəndi sində eşinmə. (kəndisində: kəndi gorunda). (o ki dirilikdə, ad qoymaq üçün çalışı, yaşlı ömrün, çürüklərə tapşırır. (yaşlı: yeni. taza, gənc. pöhrəli. verimli) ….

yoxluq çolum, varlıq dolum. (varlıq bolum, yoxluq solum). (varlığa yiyə olan yoxluquyla uğraşmaz). (varlığına sahab çıxan, ölüm sonrasın düşünməz).

yoxluq üzü soğuq olur, varlıq üzü yoğuq olur. (yoxluq: ölüm) (yoğuq: isti. yaxımlı).

yoxluqla ölüm arası yaşamdır. gerçək ''yaratıb yaşadığındır'', yansıma, yalan ''öğrəşib sürməkdir''.

yoxluqla toxluğun arasın, dağlar kəsir.

yoxluqları düşünən, varlığını unutar.

yoxluqları yaşatan, varlıqların nisgili.

yoxpulun (yoxsulun) yoxsulluq, bəyin toxluq dərdi var.

yoxpulun, yoxsuluq, bəyin toxluq dərdi var.

yoxsa ışıq, ağla qara seçilməz. (yağmurluqda yaşar gözlər bəllənməz).

yoxsa səndə itirməyə bir nəyin, yetmiş başa yaş qatarın bilgilən.

yoxsa umut qurulmamış yaşamaq, dirik olsa umutsuz, adın qoyma yaşamaq.

yoxsa yaşamda yasa, kəndi başınca yaşa.

yoxsul aclığından ölər, varlı, qorxusundan.

yoxsul arpa tapar, saxlamağa yer tapmaz!.

yoxsul aşı yarma köçə, oda pişər yarı gecə.

yoxsul bağında çor, cibində cüvə, torbasında bit gəzir.

yoxsul baylığı, can sağlığı. (yoxsulun çahlığı, tən sağlığıdır).

yoxsul biri nə versin, ondan nərsə istəsən, ol varlıdan istəki, paylaşmadan qaçınmaz.

yoxsul dedi var yoxum getdi, inanmadılar. varlı dedi: siçan dəmiri yedi, inandılar.

yoxsul ələ baxan yox, dolu əli süzən çox. (gidi acun (dünya) var donatar, yox soyatar). (varlı bəzək, yoxsul təzək).

yoxsul görür, yoxlur, varlı görür, poxlur.

yoxsul hər nə geysə gəlişir. (gəlişir: yaraşır).

Yoxsul itinin adını gümüş qoyar. (Araz Gunduz).

yoxsul qızına, qızıl demiş, kor itinə (itirdiyinə) gümüş.

yoxsul olda ucuz yox, istəyin ol yalan yox.

yoxsul oldun görən işin bilinməz, görən düşün yorulmaz. (bilinməz: dəğərlənməz).

yoxsul oldun varın yoxun bir bolar, heçkim sözən işən qılmaz, kar bolar, uğur deyib tutan işin, qay bolar, qoldan uçub, umay adlı quş gedsə. (varın yoxun: varlığın yoxluğun). (sözən: sözüvə). (uğur: xeyir). (qay: şərr). (umay: devlət. dövlət. baxt. bəxt). (misgin qılıc).

yoxsul oldun, öz ölkəndə yad oldun, varlı oldun qərib yerdə, çağ (şad) oldun.

yoxsul olmaq man deyil, yoxsul qalmaq man olmuş.

yoxsul olsan ağa ini doğan qardaş yad olur. (ağa ini: böyük kiçik). (doğan qardaş: qohum qardaş).

yoxsul olsan bilik qazan, bilgin olsan, bilək qazan.

yoxsul olsan qarındaşın yad olur, varlı olsan yad ellərin qarındaş. (qarındaş: qardaş).

yoxsul olsan toplum içrə aydan sözün yer tutmaz, dinləməzlər tingə sözün dınq olar. (tingə: gözəl. dəğərli). (dınq: qara pul. dəğərsiz).

yoxsul olunca, yox ol!.

yoxsul toyux yeyirsə, ya özü xəsdədir, ya toyuğu.

yoxsula ağıl verən çox olur, çörək verən az.

yoxsula baylıq, can sağlıq. (baylıq: bəylik: devlət).

yoxsula dəğmə, varlıya güvənmə.

yoxsula əl ver, əl uzatma.

yoxsula gülən, varlıya bel bağlayan, sona çatmaz.

yoxsula vətən yoxdu, varlı oldun vətən çoxdu.

yoxsulçunun gördüyü iş bilinməz, gördüyü düş yorulmaz. (bilinməz: dəğərlənməz).

yoxsulda yox qayğı varın itirsin. (qazan boşsa qaynamaz).

yoxsuldan yoxsul olan, varlılardır.

yoxsullar tarixdə yazılmaz.

yoxsulları xor görəni savqıla, varlıları qısqananı atqılın. (savqıla: rədd ed). (atqılın: atgilən).

yoxsulluğa gülən çox, yoxsulluqla gülən yok.

yoxsulluğa öğrənən, dövlətlidən, iyi keçinər.

Yoxsulluğun üzü qara olsun! (Araz Gunduz).

yoxsulluğun yolun bilən, varlılardan xoş gülər.

yoxsulluğun, kimdə olsun güldürməz. (yoxsulluğun: yoxsulluq durumu).

yoxsulluğun, nə olduğun bilməyən, varada çatar, varsızada.

yoxsulluq bolluq görməz, varlılıq yoxsulluq.

yoxsulluq duyqusu, bəylər yoxsulladar.

yoxsulluq əğrilik deyil.

yoxsulluq qırır, öldürür, güldürməz, diritməz, yaşatmaz.

yoxsulluq qırmasada, güldürməz. (qırmasada: öldürməsədə).

yoxsulluq mutluluq yolun qapamır, pulluluq mutluluq yolun hamayır. (hamayır: safaldır).

yoxsulluq öldürməsədə, güldürməz!.

yoxsulluq, bağımlığın anasıdır.

yoxsulluq, doğma topraq (vətəni), yad edər.

yoxsulluqda olmaq, istərmisənsə, xəşlə.

yoxsulluqda varından demə, qocalıqda zorundan demə.

yoxsulluqdan, vara nə, qocalıqdan, zora nə.

yoxsulluqlar yoxluqlara yol açır, baylıqlıqlar varlıqlara çatdırır. (baylıqlıqlar: zənginliklər).

yoxsulu vuran, ya varlıya, ya varına güvənir.

yoxsulu vurma, varlını qoğma.

yoxsulun baylığı, can sağlığı. (baylığı: bəyligi: devləti).

yoxsulun bəyi olunca, bəyin yoxsulu ol. (bəylər içrə yoxsul ol).

yoxsulun çöri qarın doyurmaz.

yoxsulun nəyi var qısmağa.

yoxsulun uşağı çox, zənginin quzusu çox olar.

yoxsulun varı yox, varlının yoxu çox. (yoxsulun varı yoxdu, varlının yoxu çoxdur).

yoxsulun yoxu artıq, varlının poxu.

yoxsulun yoxu varlının pozu.

yoxsulun yoxu verməyə, varlının əli almağa.

yoxsulun yoxun alan, varlının poxun yeyər.

yoxsulun yoxun güdən, varlının poxun güdər.

yoxsulun, yadı çox, varlının kimi yox.

yoxsun olsan suç yox səndə, yoxsun ölsən! suç səndə. (yoxsun: arman. məhrum).

yoxsuz olduq, yolsuz olmadıq.

yoxun dərdi yox.

yoxun, dərdi yox.

yokluğu ataq, varlığı tutaq. qoşa ol tək ol, sən gül mənsə butaq.

yoqandan artıq ayaq kösülsə üşüyür.

yol açar, dərd qaldırar düşünən, yollar qaqıb, dərd artırar üşünən. (yol yapar, dərdə açar bulur düşünən, yolları bağlar, dərdi çoxaldar qorxağan).

yol açar, dərd qaldırır düşünən, yollar qapıp, dərdə salar üşünən.

yol azabı, gör azabı.

yol bataqlıq gedilməz, köprü qırıq dönülməz, ışıq yoxsa görülməz, oğru çoxsa güdülməz.

yol bilən, kərvana qatılmaz.

yol bilən, kərvana qatılmaz. (sınavlı, bilgili (aqah) kimsə, işini tək başına görər, aşar, açar).

yol bilgisi almağa gözlə qulaq gərəkir.

yol bilməz, baş əğməz, baş əğər, yol bilməz.

yol colanı bilməzlik, azaşmağa yol açar.

yol dərəkin dağ dərəyə düşən bilər. (dərəkin: qədərin).

yol doğrusa, yük ağır, min ömürlük çəkməyə nə var.

yol doğuru amac ilə durşunar. (durşunar: istiqamət tapar. müstəhkəmləşər).

yol dosluğu, kəndi görüncə olur.

yol düzən ol, yol pozan yox.

yol əri yolda gərək. (yoluna inanan, canına qıyar).

yol əzabı gör azabı.

yol igən (çox) ıraq, erkəndən yaraq.

yol igən (çox) ıraq, erkəndən yaraq. (yol uzundur, tezdən qalxıb yaraqlanmaq gərək).

yol ilə düşsən yola, barcaq başa tez çatar, özgə yolla sürünsən, batar, çatar bәllәnmәz. (barcaq: amac. məqsəd. mənzil).

yol korluğu, gör korluğu. (korluğu: əzabı).

yol qırağında ev tikənin, incinarı çox olar. (incinar: mühendis. injenyor. ənjenyor).

yol quran ol, yol qıran yox.

yol sormaqla bulunur. (işi aparmaq üçün, bilənlərdən sormaq gərək).

yol tapmasan könülə, evrən çönər dönülə. (dönülə: bulğana).

yol uzaq yağtu görünməz gözümə, qonşu yatsa yuxu görcək özünə. (yağtu: ışıq. umut).

yol uzaq, eşşək çolaq. {yol uzaq, yük ağır, azıq qıtıq. (azıq: yemək. qıda)}.

yol uzaq, kütəl ağır. (kütəl: tuşə. {yanda götrülən nərsə (yük. ağraq)}. ({(kütəl: 1. < götəl < göt: kök. dib). (1. < güdmək < göz. gözmək. gözəmək). (1. götürmək)}.

yol uzun araba qoca, mən yorqun.

yol üstündə nə bulduğun gözləmə, keçən günlər nə əkdiyin izləmə, bu gün əkib, bu gün biçib tox yaşa.

yol üzü dәrә dağ başına çatanmaz. (yol üzü dәrә: axarı dərəyə olan yol). (seçilən yol amac bəklətər).

yol verdinsə, yol almağın qıyın iş. (qıyın: çətin).

yol yarağ qılıyan, yolara qalmaz, atun ardağlayan, yağuya qalmaz. (ardağlayan: ardında olan. gözləyən. muvazib olan). (yağuya qalmaz: düşmana əsir düşməz).

yol yarağı yemik, el dayağı bilik. (yaraq: ləvazimat). (yemik: yemək. çörək) (dayaq: hami. püştiban). (bilik: ilim).

yol yarağın bu günkündən tutmayan, yarın gecdir yolun tutar yaraqsız.

yol yeriməklə, borc ödəməklə, pul sərpəməklə, yaş yaşamla tükənir.

yol yola çatır, yoluğ uzur. (yoluğ: səfər). (evrən sonsuz baş quyruğu yığılmaz, boş bir güdül tutmaqilə tıxılmaz). (hər kim gəlmiş kәndi ömrün yaşamış). (kəndi başın kəndi yolun tutqılan, ömür bitər səndən qalan iz olur). (yolçular bitər, yolçuluq sürər).

yol yolağ var yaşama, onu bilməz yaşama. (yaşamı iyi sürmək üçün qaçınılmaz yasaları öğrənib boyun olmalısan). (boyun olmalısan: cəvabdeh olmalısan. öhdəvə götürməlisin).

yol yoldaşı yoldaşına söyənər, qorxuq yatan tez tətinə oyanar. (qorxuq: xoflu. dehşətli). (tez tətinə: heç nəyilə).

yol yoldaşı, su yoldaşı (uzun sürməz).

yol yorağı bilsə kişi, daş durumda, görər işi.

yol yürənin, iş yapanın, at minənin. (yolu yürən, işi yapışan bitirmiş). {yolu yürən yenər, işi yapışan. (yenər: qutarar)}.

yol, birdir gedənə, yol, mindir itənə (yol birdir: doğru yol birdir. onğ, düz yol birdir). (yol, mindir: sapıq, çaşıq, münhərif yol mindir). (bu söz kişini, seçdiyi yolda, onal, doğru, sadiq durmağa, amacını güdüb, itirməməyə çağırır. yaşamda qaz vurub, qazan doldurmaq olmaz, düşünmək gərəkdir).

yola çıxdın, yaraqlı, iş başladın, ayaqlı. (ayaqlı: yeyin. iti. əzmli). (gedəndə, çörək götür, gələndə, ayaq götür). (yola çıxdın, yol gərəclərin unutma, gəlirsənsə, gəlişivi yubatma (gəl qutar). (işlərivi uslu, qeyim yap).

yola qafa işə çaba. (yol seçimi baş ilə, iş yürüşü çalışmaqla, qeyrətlə).

yolağ bilən bələdçi, açmazlara yol açar. (yolağ: tədbir).

yolağ bilən bələdçi, açmazlara yol açar. (yolağ: tədbir).

yolağ biriksin, yağun iriksin. (gəngəşdə söylənir). (ortaq bir yol yolağa, məsləhətə varasız, düşmanız məhv olsun, əzilsin).

yolağ mən pişiyə, özü tutar, özü yiyər!. (yolağ: qurban).

yolağıyam ol kişiki söz qana. (yolağıyam: qurbanıyam).

yolatası keçi olanın, dərə dırnaq yeri olar.

yolbars tülkü izin güdləməz.

yolçu gedər yol qalar.

yolçu keçər iz qoyar, haylı keçər, vay qoyar.

yolçu keçsə izi qalar, topraq əssə, tozu qalar.

yolçu yoxsa yol batar, amac yoxsa yolçuluq.

yolçu yoxsa yol batar, dili yoxsa el batar.

yolçu yoxsa yol itər, sevgi gedsə kin bitər.

yolçu yoxsa yol olmaz, az yığmasan çox olmaz. (yolçu yoxsa yol olmaz, az yığmasan çox olmaz). (yolçu yoxsa yol olmaz, su gəlməsə göl dolmaz). (yolçu yoxsa yol yoxdu, göy ağlamır su yoxdu). (yolçu yoxsa yol olmaz, su gəlməsə göl dolmaz). (yolçu yoxsa yol yoxdu, göy ağlamır su yoxdu).

yolçu, yol yolağu. (kişi işdə gərək). (kişi tutduğu yolda durmalıdır). kişi olğan, için ilə qılınar kəndi işin). (için ilə: içi candan. ixlas ilə) (yolağ: qurban. fəda). (yolağu: qurbanlıq. fədayi).

yolçuda nə var qırığa (yoluğa) verə.

yolçudan yolçuya pay düşməz.

yolçular bitər, yolçuluq sürər. {yol yola çatır, yoluğ uzur. (yoluğ: səfər)}. (evrən sonsuz baş quyruğu yığılmaz, boş bir güdül tutmaqilə tıxılmaz). (hər kim gəlmiş kәndi ömrün yaşamış). (kəndi başın kəndi yolun tutqılan, ömür bitər səndən qalan iz olur).

yolçuluq içindən başlır. (kəndivi tanı, kəndivə güvən).

yolçusan yolun olsun, kənd özüvə güvən olsun.

yolçuya yol gərək, qurbağaya göl gərək.

yolda bəklərin al ged, yolda tuşladın qoy ged. (bəklərin: səni bəkləyən).

yolda duran aparır, gözü yolda gəbərir.

yolda düşən yolda qalar. (yolla gələn yola gedər, yellə gələn yelə).

yolda işdə iki olda, yemək başı təkdə olsan ötüşər.

yolda qalar yük əğrisi, tuşlar amac ox doğrusu.

yolda qoşulan yolda qalar.

yolda yoldaşım, evdə sırdaşım.

yolda yoldaşın, evdə sırdaşın.

yolda yoluğan, yoldaş olmaz.

yoldalçının başı yolda qalat. (yol kəsənin, yağmacının qafası yolda qalır). (küzə su yolunda qırılır).

yoldan gəldin tozun sil, ağzın açdın sözün bil.

yoldan irəli - yoldaş, evdən irəli - qardaş.

yoldan qal, yoldaşdan qalma. (yoldan keç, yoldaşdan keçmə). (yaramaz biriylə, iyi yola çıxmaqdansa, iyi yolu sağlamaqdansa, iyi yoldaşın olsunda, otur, yaşa).

yoldan yoldur, yollar içi biyoldur. (biyoldur: bir yoldur).

yoldaş arar yoldaşın, yaxşı yaman yolunda.

yoldaş var yola ayaqdaş, yoldaşda var ayaqa daş.

yoldaş var, yol üsdə daş, yoldaşda var, yola aş.

yoldaş, arvad, qazanda, əsgidikcə yeğləşir (iyiləşir).

yoldaşı qarqa olanın, yediyi pox olur.

yoldaşı ölmüş türk, dəvəsi ölmüş ərəb. (yoldaşı ölmüş türk, dəvəsi ölmüş ərəb deyilsinki, əlin üzündən çək!. (əlin üzən qoyma). (arvadı ölmüş türk, dəvəsi ölmüş ərəb).

yoldaşım eldəndi, uşağım beldən, dosdum ürəkdən.

yoldaşın içi ağlar, üzü gülər, yağının içi gülər, üzü ağlar.

yoldaşın olsa qarqa, yemindən pox kəsilməz (yoldaşı qarqa olanın, yemindən pox kəsilməz). (əksilməz: əksilməz).

yoldaşın tanı, axşamın danı. (axşamın danı: axşamın səhəri). (hər gecənin gör sonun, sökük bağrı dan çağı).

yoldaşın yaxcıdısa, uzun demə yoluva.

yoldaşınla yavdaşın, iş başında bəllənər. (yavdaşın: öcdaşın. düşmanınıvın dosdu).

yoldaşların bilməyən, yolda daşa tuşlanar. (bilməyən: tanımayan).

yoldu açar kişi içini. (yol kişinin için dışarı tökər).

yolğa güdən yola çıxar. (qazaş güdən qazana girər).

yolla gedən yorulmaz deyiblər bil, sevən könül, sevdirən könül, gəl yola gir.

yollar açıq gedənə, gücü düşər dönənə.

yollar əsgi, yolçular yeni.

yollar körpüdən keçər, umud, altında yuva qurur. (umud onun altında).

yollar mənsiz, məndə yolsuz, evrən çönər bizi devirər.

yollar sərik yaşamda, seçilməgin seçəməgin sənlə yar.

yollar uzun yüklər ağır, yaş qısa.

yolları kəsilmiş, gücləri kamanları yasılmış.

yolların ən çətini, yola qoşuntusuz (yaraksız) çıxanındır.

yolsuz azar, elsiz batar.

yolsuz yerdə karvan yürməz, öytgəp keçər ömür durmaz. (öytgəp keçər: 1. keçib gedər. 1. ötgür keçər).

yolsuz, yol aşınmaz, kovasız su daşınmaz. (yolsuz: yola düşmədən).

yolsuzlara can çəkibən yaranma, duz tanımaz aşın yeyər qab qırar. (yolsuzlara: qaykişilərə. namərdlərə). (can çəkibən: can yadırıbda). (yaranma: qulluq edmə).

yolsuzluqdan, anqur çanqur yol yaxşı. (anqur çanqur: ebgəbəli. atartutarlı).

yolu azana, itin səsi, bülbül səsindən xoşdur.

yolu doğrunun, yükü ağır olsada, dosdu dağdırsa, kolay çəkilir.

yolu qıssa, qatı qatta, buda bir kələkmi ola. (qatı: kirası).

yolu qovan gəncə varır, sözü qovan qavqaya (dağvaya).

yolu qovan xəznəyə varır, sözü qovan dağvaya qoparar.

yolu yolçudan, aşı aşçıdan sormuşlar.

yolu yürən bitirmiş, işi görən.

yolu yürən yenər, işi yapışan. (yenər: qutarar). (yolu yürən, işi yapışan bitirmiş). (yol yürənin, iş yapanın, at minənin).

yolu yürən, işi yapışan bitirmiş.

yoluğ ağrı oğula qalar. (onğura yarası gec düzələr). (yoluğ: oluğ. . onqura bölümü).

yoluğ yoluğa ulaşar, yollar uzar, güdə ömür, uzun umur, yaşda bitər yolda qalar. (yoluğ: güdül. koridor. uzun yol). (umur: intizar).

yoluğda nə var yalığa nə versin. (yoluxda nə varki, qırığa verə).

yoluğun nəyi varki ölüğə verə. (yoluğun: çılpağın. lütün).

yoluxda nə var yalığa nə versin.

yoluxda nə varki, qırığa verə.

yoluq verib, yarıqsayın (ehsan verin, rəhmət apartdıyın).

yolun açıq, düşmanın basıq (olsun).

yolun azana, ulduz ay kimi görünür.

yolun bilsən od pırıldar daşından, barıt doğar qarından. (hərnə bilikdən asılı, bilik yoxsa gorun qazılı).

yolun boş olmasın.

yolun bular izləməz, adın bilər səsləməz. (gicoğlu gic).

yolun sevinci, isəiyip gedmaxda yox, gedə gedə istəməkdədir.

yolun sonğ bölümü, lap uzun gələr.

yolun tanışı, qıssa görünür.

yolun tutan, bardınqar, ağız güdən, aldınqar. (bardınqar: əlbəttə ki (hətmən) barqınar: amaca, mənzilə çatar). (aldınqar: əlbəttə ki (hətmən) mə'təl, avara qalar).

yolun tutan, barqınar, ağız güdən, aldınar. (barqınar: amaca, mənzilə çatar). (aldınar: mə'təl, avara qalar).

yolun tutan, çata çatdı, ağız güdən, yolat qaldı. (çat: məqsəd. mənzil) (yolat: yol üsdə).

yolun tutan, çata yetdi, ağız güdən, yola getdi. (yola getdi: heçə (götə) getdi).

yolun tutan, çatın almış, ağız güdən, yolda qalmış. (çat: məqsəd. mənzil).

yolun ucu məndən, ayağın gücü səndən.

yolun yaxın, yükün yüngül.

yoluna inanan, canına qıyar. (yol əri yolda gərək).

yolunan gedən yorulmaz, acdan yemək sorulmaz. (əğri olsun yol olsun, düz danışan dil olsun).

yoluvu tut irəli, qoy qala itlər hürəli.

yolyarağı qılan, yolara qalmaz, atun ardağlayan, yağuya qalmaz. (yolyarağ qılıyan, yolara qalmaz, atun ardağlayan, yağuya qalmaz). (yolyarağ qılan, yolara qalmaz, atun ardağan, yağuya qalmaz). (yolyarağ: yolçuluq gərəçləri). (ardağlayan: ardağan: ardında olan. gözləyən. muvazib olan). (yağuya qalmaz: düşmana əsir düşməz).

yonca bitdi, torba tikdi, eşşək öldü.

yonca bitər, torba tikər, eşək qalsa yər.

yonca bitsə dizimdən, ölməz eşşək acından, yaz gəldidə bitmədi, eşək öldü acından.

yonğalır süngü qılış yarası çox, yonğalmağa dil yarası çarə yox.

yonulan haçar düşməz hər yola, yolun tapın, yonun haçarı.

yonulan qələm qızıl quşdan, yaxşılıq çəksin dartıqdan. (ləyaqətinə görə axşılıq görsün). (qızıl quş: sağlam, bərk qızıl boyasıl ağac çeşiti).

yordamında ərdəmdə, bayraq kimi görkəmli. (davranışında başarcanlığında örnək olan).

yorğa minən yoldaşından, çox yaşayan qurdaşından ayrılar.

yorğa minən, ayaqdaşın itirər. (yorğa minən: durmadan, yorulmadan, yüyrək, iti gedən). (ayaqdaşın: yol yoldaşın).

yorğa minən, yayıq yoldaşından ayrılar.

yorğan gedər, qovğa bitər.

yorqa ata ıraq yok, yürək ərə çatmaz yok, uslu ərə olmaz yok. (yürək: çevik. canlı).

yorqa ilə ayqa, bayqa ilə yalqa, bir yola çıxmış, ayrılmış. (ayqa: ayaq. yayaq. piyada). (bayqa: zəngin). (yalqa: yoxsul). (ir: tez).

yorqa minən yoldaşından ayrılır, çox yaşayan yaşdaşından ayrılır. (yorqa ata minən yoldaşın geridə qoyur, itirir, uzun yaşayan yaşıtların itirir).

yorqa minən yoldaşından, çox yaşayan qurdaşından ayrılar.

yorqan güdə qıs ayağun, için çəkmir, qıs boğazun.

yorqun ata şallaq vursan, şıllaq atar.

yorqun ata şallaq vursan, şıllaq atar. (yorqun ata şallaq vursan, şıllaqlar).

yorqun olan çağa uyqun gələməz.

yorqun olub, acqın qurd, tez basar.

yorqunluq, təklik, qocalıq üçü, birləşsə bükər kişi belini.

yormadan qalan, sormadan gedən cocuq yox.

yortanın izindən, yürəndə yetər.

yov üzdən eşər, daldan deşər. (yov: yağu) (eşər: toxur. bəzir).

yov yox demə yurdunqa, qurd yox demə malınqa. (yurd düşmansız, mal oğrusuz olmaz).

yovşan kölgəsi dovşanlıq, palıt kölgəsi sürülük olur. (yovşan kölgəsinə dovşan sığar, palıt kölgəsinə bir sürü).

yovu qarınca görmə. (yovu ''qarnı incə'' görmə). (yovu: düşmanı).

yovu ''qarnı incə'' görmə. (yovu qarınca görmə). (yovu: düşmanı).

yozulmamış qanun, oxunmaz.

yöndərilmədən ər olmaz, duzlanırsa, buz olmaz.

yuğarsa qanı su, qan suyu bular. (qan suyu bular, su qanı yuğar).

yuğunduqca yuğun, sudan arın (təmiz) olanmazsanki.

yuxarda tanrını, aşağda pulu unutma.

yuxarı tüpür üzündə yığ, aşağı tüpür, saqqalında.

yuxxarı bax qəm eylə, aşşağı bax dəm eylə.

yuxlama yoxdur oyaqlar çün, ölümdür son duraq, biz oyaqlıqdandır olmuş əsrəqüş, kül gerindən közgərib sönməz oduq, dan atan yollar üzə yağtu saçaq. (əsrəqüş: kefli). (yağtu: ışıq).

yuxlayan yuxudakıni haçan oyaldar (uyur uyuru haçan uyara?).

yuxu bassa yasdıq yoxdu nəyinə, könül sevsə görkü yoxdu nəyimə. (görkü: gözəlliyi).

yuxu durunca bitər, yaşam ölüncə sürər.

yuxu görməyə, yatmağ nə gərək.

yuxu kişidən (adamdan), yavuzdu (ağırdı), ölüm yuxudan yavuz.

yuxu yuxlamıram quşqulanıram.

yuxuda balıq görən, yasdığın altın güdər.

yuxuya batan qalxdı, ona dalsınan batdı!(yuxuya dalsınmaq: özün yuxuya vurmaq).

yukarlarda qolu olanın, götü yer salar. (qolu: gücü. əli. ilişgisi).

yularsız at yiyəsiz qalar. (yularsız: cilovsuz).

yumma gözün qoy gözlərin gözəllikdən pay alsın.

yummadan gözün bitir işlərin olduğun yerdə, son günün gəlir, geclərə qalır gözlənən irtə. (geclərə: uzaqlara. açmazlara). (irtə: səhər). (gün işivi yarına qoyma).

yumşağı döğdükcə bərkiyər.

yumşaq ağac qurda yem.

yumşaq ağacı qurd yeyər.

yumşaq basılır, qatı asılır.

yumşaq dillə süfrəyə çatılır. {dilin dərgitə dəğir. (dərgit: süfrə)}. kişi dili altındadır.

yumşaq qorxaq, güdə alçaq deyil. (güdə: kəltə. qısaboy).

yumşaq olsan düşman tez qırar, qaqığan isən, xalq səndən doyar. (qaqığan: iti. tünd. quru).

yumşaq olsan düşman tez qırar, qaqığan isən, xalq səndən doyar. (qaqığan: iti. tünd. quru).

yumşaq üzlü evlənənməz.

yumulu ağıza nə girər. açıq ağıza nə girməz, açıq ağızdan nə çıxmaz.

yumurta sanı cücə sanı sayılmaz.

yumurtadan yun qırxan.

yumurtana görə, qaqqılda.

yumusan, küfdə deyir, yayısan, lavaş deyir.

yumuşaq atın şıllağı sərt olur.

yunağa gedər, qırnaya (şirə), düğünə gedər, zırnaya vurulur. (çapıq otuşan, çabıq ötüşür. çapıq bəğənib, çabıq vazkeçənlər üçün söylənir).

yunağda utanan, kirli qalar. (yunaq ═ hamam).

Yundun mu gızım demiş, kel başımı da daradım demiş. Yunma, arınma, temizlenme, kel, saçı dökülmüş, veya azalmış. Darama, tarakla düzeltme. Bir şeye gönlü olmayan, işi yapmamak için bahaneler ileri sürer, bahanelere sığınır. (Bayram Özdemir).

yurd içində nisgil qalar yurduna, uçsa inam, bitsə güvən bir eldə, ağızda dili nisgil qalar dilinə, gedsə güvən, yadavsa dil bir eldə.

yurd kiçik bolsa, anğut böyük tut. (çəmçən kiçik olsa belə, qazanı böyük tut).

yurd kiçik bolsa, anqut böyük tut: çəmçən kiçik olsa belə, qazanı böyük tut.
ayağın yekə olsa, atdımın kiçik tut.
ürəyin bir olsunda, başın iki tut.
ağzın bir olsada, qarnın iki tut.

yurd. -'yurd aşq, sevi' olmayana xor baxacam mən.

yurda seviş, yovqa söğüş birgə doğur. (yovqa: yağuya).

yurdsuz kişi, tuxumsuz topraq.

yurdun otlusundan qutlusu yeğdir.

yurdun yekəliyin, sən bilməsəndə, qar bilər.

yurqaş zırna qaval gəzdirməz. (yurqaş: ağbasan. ölü yuğan).

yurt dərəki, köçən son, pul dərəki, bitən son, eyku kişi, ölən sonra bəlgirür. (eyku: yaxcı).

yurt dərəki, köçən yurtda bəlgürür, qın sınamaz, ballanmamış demişlər. (dərəki: qədri) (qın sınamaz, bal olmamış: çətinlik görmədən dadlı ələ gəlməz).

yurtlar yürüb, dağlar aşıb, yollar eşib. (çox gəzib çox görən kimsə).

yurulub yorulmayıb gözlərə baxıram, tapdanıb oyanmayıb baxdıma yanıram.

yutlu danırsa özün, yatlı gəlib yurt salar.

yutuğ, içöz yoxsa, yaşam, doğa doğru əğri tanımaz. (yutuğ: içöz vicdan).

yuvanı dişi quş yapar. (erkək ev yapır, qadın oda).

yuvanı ərkək tikər, dişi saxlar.

yuvarlaq daş yosun tutmaz, göt tikilməmiş ev olmaz.

yuvarlaq daşda, yosun (ot) bitməz.

yuvarlaq daşda, yosun bitməz. (yosun: ot).

yuvarlanan daş, yosun bulmaz. (dığırlanan daşda ot bitməz).

yuvaş gedən yadamaz. (yuvaş gedən armaz). (yavaş gedən yorulmaz).

yügürən iti, sevəməz tilki.

yügürmə çoxa, düşərsin poxa. (poxa: bükə. dərdsərə).

yügürməyi gənc başarır, yürüməyi yaşam öğrədir.

yügürüb batmaq, çəkilib dayanmaq.

yügürük eşşək axsaq at, birin sat birin at.

yük ağırı çəkilir, söz ağırı çəkilməz.

yük altında, ipək çulla gəzilməz.

yük götürən dəvə, qamış belə götürür.

yükləsən kimsəyə, işin qaldı, kəndinə inanır, işin aldı. (inanc, güvənc kiməsniyə (kimsə olursa olsun) yaramaz!).

yüksək könül qırıq könüllərdə törür.

yüksəkdə uçan yer üzü görməz.

yüksəkdən baxan irini uvağ (kiçik) görər.

yüksəkdən baxan irini uvağ görər. (uvağ: kiçik).

yüksələndə çevrə bilər sən kimsin, düşən anda sən doslarun tanırsan.

yüksəyə ağan, devrilir bir gün.

yüksüz eşşək yorğa gedər.

yükü çəkən atdı, atı çəkən arpa.

yükü çəkəndən sor, atı minəndən, oxu atandan, düşü yatandan, aşı qazandan.

yükün ağdığı, barınmayar barınqa. (ağdıq yük, mənzilə çatmaz). (ağdıq: əğri).

yükün ağırın nər çəkər, dərdin ağırın ər çəkər.

yüngül dosdun, yükü ağır olar.

yüngül satma ərginligin qalasın, ərginlikdən kişi tapar sayasın, kor yaşasan çəkmə gözün qadasın, bələş qana, qurdurqana əğilmə. (ərginligin: ərkinligin. özgürlügün). (sayasın: sayqısın. hörmətin). (qadasın: minnətin).

yüngül tutsan, xoş gedər.

yüngül yapan yükünü, qolay çatar barçağa. (barçağa: məqsədə).

yüngülü yel alar, ağır yerində qalar.

yünğ əğirsən ip olar. (hər nə bir nəyin sonucudur). (hər nəyə bir nәdәn var).

yürəkdənisə sevənin, bırakma onu.

yürən, yetir, izər, ərir!. (yeriyən, çatır, izləyən, yetir).

yürən, yetmiş, izən, ərmiş. (izən: izləyən). (yeriyən, yetir, izləyən, çatır).

yürəngizdə qoyma verin yaman işdən cınqa pay. (ürəkdə yaman oylar işlər yer tutarsa, paslanar).

yürgən ayaq, yol bitidər, çalışan baş, iş.

yürqat bilən yorqalı, atlı bilən arbalı yoldaşlığı tutunmaz. (yürqat: yayaq. piyada) (yorqalı: yol atlı. yüyrək atlı). (arbalı: maşınlı) (tutunmaz: baş tutmaz).

yürük baxlı, yoraq atlı. (baxtı yürük, atı yorqa).

yürük törük bacarsan, ucalığı taparsan. (yürük: rəfdar). (törük: devrik. davranma). (ucalığı: böyüməyi. ilərləməyi).

yürüməyə üşənən, qoşmaya doyamaz. (üşənən: təmbəllk edən).

yürün bəylər döğüşə, yollar dözün günəşə.

yürüş bilməz, yol pozar, gəpiş bilməz söz pozar.

yürüş, gəliş irəliş.

yürüversən ömür bitməz yetərsən, başı sonu burda duraqın sənin. (yeri çalış istəklərinə çatdı, ilkin sonun burda bitir bilgilən).

yürüyən, sürünən, yügürən, uçan, görünən, yubunan (gizlənən), çapınan, qaçan.

yüyən görməz, yəhər minməz, arpa yeməz at olmaz, pul qazanmaz, xanım gəlməz, ev olmaz.

yüyənli at, yəhərsiz, yəhərli at, iyənsiz qalmaz. (yüyənli: ovsarlı). (iyənsiz: yiyəsiz).

yüyrəkli işdənsə, ürəkli iş üs bassın. (yüyrəkli: rayic. yerik olan. modda olan). (yapdığın işə könül ver). (çalış könlüvə yatan işi yapın).

yüz beynin olsada, birgə bilənlə danış.

yüz birə qoşulmaz, bir yüzə qoşular.

yüz dərəni bir sərə biçər.

yüz durandan min soruş, min ölüdən bircə yox. (qarşıvı tanı qarşıla).

yüz eşitməkdən bir görmək yaxşı.

yüz eşitməkdən bir görmək yaxşıdır. (yüz eşitməkdən bir görmək yaxşı).

Yüz gün yaraq, bir gün gərək. (Araz Gunduz).

yüz ildə bəslənən sevini, bir günlük ürəyə satdım. (sevini: eşqi).

yüz iligin umursun adam deyə əkdirsin, on iligin umursun ağac yalım tikirsin, bir iligin umursun buğda əkib biçirsin. (əkdirsin: əkidirsin. becərirsin. tərbiyət edirsin).

yüz illər var bir günə sinər. (sinər: yerləşər. gizlənər).

yüz ölçək bir biçək, özümüzə uyğun seçək.

yüz sorasan mində sor, yanlış soru doğru yanıt alanmaz.

yüz söz, iki işləyən əli, dəğişə bilməz.

yüz 'vur' diyəndən, bir vuran yaxşı.

yüz" "birə" getmir, "bir" "yüzə" gedir, çox "aza" getmir, "az" "çoxa" gedir.

yüzdə var doxsanda var, öpməli daban gördüm, tüpürməli üzdə var.

yüzlükə dursan, ellə yürsən, işin yanar, könlün qalar. (yüzlük. rəsm).

zafranın sarılığın, görəndən (xəsdədən) sor, dadını, qoxlayandan.

zaman keçər söz qalar.

zaman yaşan ömürdü, gələn soluq, keçənləri alınmaz, daddan sayılmaz. (yaşan: yaşanılan).

zaman zamana uymaz.

zaman, tanrı yaşar, kişioğlu həp ölmək için var!.

zamana yatlu oldu, halal yeyilməz, haram ˇqiymətli oldu.

zamanaya qaqıyanın, qazığı samanla dolar.

zamanı keçdi samanı keçdi, itin hürdü karvanı keçdi, yarına umuq, günü bəklədin, yaşlığın keçdi, yaşın keçdi.

zəfranın sarısın, sayrudan (saruğdan. xəsdədən) sor, dadın, yeyəndən.

zənginin payı gəlincə, yoxsulun canı çıxar.

zər ilə zor iş aparar.

zərər maldan olsun başdan yok.

zərgər evində, pişik taqqıltıdan qorxmaz.

zərgər tükanın tozuda qızıldandır.

zərgər tükanın tozuda qızıldır.

zinə sular, çay olar.

zirək kişi bir sorunu qaldırar, bilgə kişi bu sorudan qaçınar.

zirəm sənə su verəcəm – bu gün verəcəm sabah verəcəm – özüm billəm haçan verəcəm.

zırnaçının göz nəyinə, anlamazın söz nəyinə.

zırnaçıyla, halvaçı yığnağı. (boş kavara kimsələr toplamı).

zirvələrin, öz zirvəsi var.

zolağ görməmiş ağ qaranı nə tanır, ağ qaranı görməmiş zolağı nə tanır.

zor - zoru, kor – koru görür.

zor altında yaşanar, qorxu altda yaşanmaz.

zor qapıdan girincə, şəriət bacadan çıxar.

zor olsada başlaması, xoş olsunda qutulması.

zor zoru, kor koru görür.

zorla it sürüyə gedməz.

zurnaçının göz nəyinə gərəkdir.

zük üzüyü görər, dərdi deşilər.

zülmün ipi yoğunluğundan qırılar.

.