Atdd tüm Hakları Saklıdır 1970-ci İllərin Sovet Tarixşünaslığında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə Münasibət

---

© 2018 ATDD Tüm Hakları Saklıdır

1970-ci İllərin Sovet Tarixşünaslığında 
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə Münasibət 
 
Ruhengiz Kerimli
*
 
 
ORCID:0000-0001-7069-9687
 
Öz 
1990’lı yıllarda bağımsızlığını yeniden kazandıktan sonra Azerbaycan’da siyasi 
tarihin araştırılması yönünde birtakım işler görülmeye başlandı. Lakin Azerbaycan Halk 
Cumhuriyeti’ne 1970’li yılların Sovyet tarihçiliğinde mevcut olan bakışın 
araştırılmaması, Cumhuriyet tarihinin tetkiki meselesinde boşlukların olduğunu ortaya 
koymuştur.Sovyet devletinin son yirmi yılında, totaliter rejimin legalliğinin 
temellendirilmesi amacıyla, Azerbaycan’da Sovyet hakimiyetinin kurulmasına 
hasredilmiş araştrmalar devam etmekteydi. Bu dönemde, kaleme alınan eserlerde Ekim 
Devrimi, dünya siyasetinin yönünü değiştiren bir olay olarak karakterize edilmekte, 
Komünist Parti ise dünyada egemen güç olarak gösterilmekteydi. Lakin tüm çabalara 
rağmen bu araştırmalarda Sovyet hakimiyetinin işgalci siyaseti ortaya çıkmakta, 
SSCB’nin eski Rusya İmparatorluğu’nun varisi olduğu kabul edilmekteydi. Bu anlamda 
1970’li yılların Sovyet tarihçilğinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti, bir partinin 
çıkarlarının ve hakim tabakanın menfaatlerinin savunucusu olarak, “devrim karşıtı 
Müsavat Partisi Hükümeti” şeklinde takdim edilmekle, halkla bir ilgisinin olmadığı ispata 
çalışılmaktaydı.Genel olarak Azerbaycan Hükümeti’nden bahsedilmemekte, lakin 
istenmeden de olsa işgal vurgulanmaktadır. Sovyet hakimiyetinin kuruluşu, 
Cumhuriyetin devrilmesinden geçtiğine göre, tüm Sovyet yazarları-bazıları açıkça, 
bazıları ise kapalı ifadelerle-Azerbaycan Hükümeti’nden bahsetmek zorunda 
kalmışlardır. Lakin siyasi konjonktür açısından kaleme alınmış eserlerde, Azerbaycan 
Halk Cumhuriyeti olayların temel nedeni olarak kaydedilmekle, Sovyet sisteminin kutsal 
ilan ettiği kültlerin ideolojik sebatsızlığını ortaya çıkarmıştır.Sonuç olarak, ideolojik 
çizginin etkisi ile yapılan araştırmalarda Azerbaycan Cumhuriyeti inkar edilemez 
gerçeklerle devlet statüsünde takdim edilmekle, totaliter rejimin belirlediği sansür 
kurallarının çiğnendiği gözlemlenmektedir. Lakin Sovyet ideologlarının tekdüze 
yaklaşımına rağmen milli hükümet, sosyal-siyasi düşünceye tarihi olayların katalizatörü 
olarak takdim edildiğinden, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin siyasi legalliği kabul 
edilmiştir.