Atom yadrosi va elementar zarrachalar fizikasi, tezlashtiruvchi texnika
Yüklə 1,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1. Fotografik metodlar.
Fotografik detektorlar ionlashtiruvchi nurlanishlarning fotomateriallarning sezuvchi qatlamiga ta‟sir qilish xususiyatlariga asoslangan. Bunday detektorlarga целлулоидdan yasalgan taglikka sezuvchi emulsiya surtilgan rentgen plyonkalar ishlatiladi. Sezuvchi emulsiya tarkibi bromli yoki xlorli kumushdan iborat bo‟lib, jelatina qatlamiga bir tekis taqsimlangan bo‟ladi. Ionlashtiruvchi nurlanishlar shu imulsiya qatlamiga ta‟sir qiladi. Emulsiya shisha yoki qog‟ozga ham surtilishi mumkin. sezuvchi emulsiyaga ionlashtiruvchi nurlanishlar ta‟sir qilganda скрытий ta‟sir hosil bo‟ladi: Bromli (AgBr) yoki xlorli (AgCl) kumush donalari sirtida “ochiltirish markazlari” – kumush metalining atomlari paydo bo‟ladi. Скрытий tasvirni ochiltirish bu ochiltirish markazi bo‟lgan kumush metalining donalarini tiklashdan iborat. Скрытий tasvirni ochiltirish markazi kumush metali donalarida hosil bo‟ladi.bunday donalar ochiltirishda amalda to‟liq ravishda kumushni tiklaydi, bu esa sezuvchi qatlamning nurlanishlar ta‟sirida qorayishiga olib keladi. Navbatdagi ochiltirishda erish hosil bo‟ladi. ochiltirish markazi bo‟lmagan AgBr va AgCl kristalchalari yo‟qoladi. Natijada kumush metali hosil bo‟lmaydi. Bundan so‟ng emulsiyaning nurlanishlarga sezuvchanligi yo‟qoladi. Nurlantirilgan, ochiltirilgan va zakreplangan plyonka qorayishi ma‟lum optik qalinlikka ega. Qorayish optik zichligi deb: Kattalikka aytiladi. Bu formulada -qayta ishlangan plyonkaga yorug‟lik nurining intensivligi; -plyonkadan o‟tgan yorug‟lik nurining intensivligi. Fotoplyonka qorayishining optik zichligi 0 dan ∞ gacha o‟zgaradi. Amalda qorayish zichligi uch birlikdan oshmaydi. Nurlanish ta‟sirida fotoplyonkaning qorayishi zichligi fotometr yoki densatometr yordamida o‟lchanadi. Plyonkaning qorayishi zichligini o‟lchash natijasiga qarab nurlanishning yutilgan dozasi aniqlanadi. Plyonkaning xususiyatlari uning sensitometrik xarakteristikasi orqali aniqlanadi. Bunday xarakteristika qorayish zichligi S ning nurlanish dozasi – D ning logarifmasi orasidagi bog‟lanishni ifodalaydi. Fotografik metodning afzalligi quyidagilardan iborat: nurlanish dozasini individual nazorat qilishda keng qo‟llanilishi, shaxs tomonidan olingan dozaning dokumental qayd qilinishi, 𝛽- va 𝛾-nurlanishlar dozasini birga yoki alohida qayd qilish, neytron nurlanishi dozasini qayd qilish imkoniyati mavjudligi, fotografik metodning kamchiliklari quyidagilar: plyonkalarning nurlanishlarga bo‟lgan sezuvchanligining kichikligi, natijalar aniqligining pastligi, natijalarning plyonkalarni qayta ishlash sharoitiga bog‟liqligi, nurlantirilgan plyonkalaridan takror foydalanish mumkin emasligi. Yüklə 1,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|