Avropa və amerika öLKƏLƏRİNİN Ən yeni tariXİ

İsveçrə XX əsrin 70-ci illərində

70-ci illərin əvvəl­lərində baş verən iqtisadi böhran İsveç­rəyə o qədər də təsir etmədi. Bu dövrədə ölkənin iqtisadiyyatı yüksək sürətlə inkişaf edirdi.

İsveçrədə istifadəyə verilmiş dörd atom elektrik stansiyası ölkədə istifadə edilən bütün elektrik enerjisinin ¼-ni verirdi. 1973-cü ildə Niderland-İtaliya qaz kəmərinin çəkilişi başa çatdı. Bu kəmərin İsveçrə ərazisindən keçməsi ölkənin təbii qazla təmin edilməsini daha da asanlaşdırdı.

1974-cü ildə ölkədə iqtisadi inkişafda ləngimə başlandı. Sənaye məhsulu istehsalının həcmi 1975-ci ildə 13% endi.

Xüsusilə saat və metal emalı sənayesinin məhsulları azaldı. Ticarət döv­riy­yəsi aşağı düşdü. Sənayedə işləyən fəhlələrin sayı 10% azaldı. 1975-ci ildə işsizlərin sayı 26 minə, qismən işsizlərin sayı isə 137 minə çatdı. 100 min xarici vətəndaş işini itirərək 1975-ci ildə İsveçrəni tərk etdi. Qiymətlər qalxdı, inflya­siya gücləndi. İsveçrə çox çətinliklə 1974-1975-ci illərdə iqtisadi böhrandan çıxa bildi. 70-ci illərin ikinci yarısında ölkədə iqtisadi inkişaf ləng gedirdi.

İqtisadi böhranla əlaqədar olaraq 1974-1975-ci illərdə hökumət bir sıra qanunvericilik aktları işləyib hazırladı və onlar parlament tərəfindən bəyənildi. Sosial təminat üçün ayrılmış dövlət xərcləri ixtisar edildi, vergilər artırıldı. Bu isə tətillərə gətirib çıxartdı. Həmkarlar ittifaqları hökumətin bu siyasətini kəs­kin tənqid etdi. 1974-cü ilin dekabrın 8-də ölkədə dolayı vergilərin artırılmasını nəzərdə tutan maliyyə islahatı ilə əlaqədar referendum keçirildi. Ölkə əhalisinin əksəriyyəti bu islahatın əleyhinə olduğunu bildirdi. 1976-cı ildə zəhmət­keş­lərin təzyiqi altında hökumət 12 aydan 18 aya qədər qis­mən işsiz qalanlar üçün müa­vinatın ödənmə müddətini uzatdı. 1978-ci ildə keçirilən referendumda əhali qocalığa və şikəstliyə görə təminatı yaxşılaşdırmaq haqqındakı tədbirləri bə­yəndiyini bildirdi.

70-ci illərdə İsveçrə əmək partiyasının və Kommunist partiyasının ölkə­də nüfuzu xeyli artdı. 1979-cu ildə İƏP-nin liderlərindən biri olan R.Daflon Cenevrə şəhərinin meri seçildi.

70-ci illərdə İsveçrənin xarici siyasətində o qədər də dəyişiklik nəzərə çarpmadı. Hökumət əsasən bitərəflik siyasətini müdafiə edirdi. Lakin Qərbi Avropa ölkələri ilə inteqrasiyaya da diqqət yetirilirdi. 1972-ci ilin iyulun 22-də İsveçrə AİB-lə sənaye mallarının sərbəst ticarəti haqqında saziş bağladı. 1972-ci ilin dekabrın 3-də keçirilən referendumda bu saziş bəyənildi. 1975-ci ildə İsveçrə də Helsinki müşavirəsində iştirak etdi və onun Yekun aktını imzaladı. 1977-ci ildə İsveçrə atom silahını yaymamaq haqqında müqaviləyə qoşuldu, Cənu­bi Afrikadakı aparteid rejimini pislədi.

1979-cu ildə İsveçrə bloklara qoşulmamaq hərəkatının Havanada keçi­rilən 6-cı konfransında müşahidəçi kimi iştirak etdi.

Bu dövrdə İsveçrə ilə sosialist ölkələri arasında da münasibətlər xeyli yaxşılaşdı.